De Europese Commissie komt morgen met wetgeving om platformwerkers beter te beschermen. Ze moeten werknemer worden, tenzij het platform hard kan maken dat ze dit niet zijn en als zzp’er werken. Wie werkt voor een app zou ook moeten kunnen zien hoe de app werk en inkomsten bepaalt.

In principe zijn mensen die voor een platformbedrijf als Deliveroo of Uber werken, werknemers en hebben ze dus recht op dezelfde arbeidsrechtelijke bescherming. Als platformen menen dat ze wel met zelfstandige ondernemers werken, ligt de bewijslast bij hen. De platformen moeten werknemers duidelijk maken algoritmes taakverdeling, beoordeling en beloning van de platformwerkers sturen.

Dat staat in een EU-ontwerprichtlijn die vandaag uitlekte. Het voorstel wordt vandaag, woensdag, besproken door de Europese Commissie en gaat dan naar de 27 lidstaten en het Europees Parlement. De automatische toekenning van werknemersrechten aan platformwerkers zou het verdienmodel van de vaak Amerikaanse platformen kunnen ondergraven. In uiteenlopende Europese landen hebben rechters al een streep gezet door de notie dat platformwerkers zelfstandige ondernemers zijn. Jitse Groen van Just Eat Takeaway, dat zijn bezorgers sinds jaar en dag in dienst heeft, steunt de plannen van de Commissie alvast.

Het FD haalt Maartje Govaert aan, die leiding geeft aan de internationale arbeidsmarktpraktijk bij advocatenbureau Norton Rose Fulbright. Zij geeft aan dat in de plannen van de EU Commissie veel eisen worden gesteld waar de platformbedrijven nu al aan voldoen – of bereid zijn te voldoen. Transparantie over algoritmes (‘de basis van hun verdienmodel’) ligt gevoeliger omdat de bedrijven willen voorkomen dat te veel informatie over de werking van de algoritmes zelf naar buiten komt.

De omkering van de bewijslast raakt de platforms die met zzp’ers werken. Maar rechtszaken over de status van bezorgers laten zien dat platforms nu ook al gemotiveerd moeten aantonen dat het geen werknemers zijn.

Volgens de ontwerprichtlijn zouden digitale werkplatformen medewerkers op de hoogte moeten houden van de manier waarop algoritmes hun prestaties bijhouden, controleren of evalueren. Ze moeten ook kunnen zien hoe de app de toegang tot een klus, de verdiensten, het risico op ongevallen, werktijden en contractuele status bepaalt. Er moet bovendien een vorm van menselijk toezicht op de werking van algoritmes worden gewaarborgd.

Veel platformen voelen dat ze met deze maatregelen aan banden worden gelegd. Het zogenoemde rechtsvermoeden van werknemerschap dook ook al op in de plannen van inmiddels ex-minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken om platformwerkers te beschermen. En volgens werkgevers en vakbonden moet het volgende kabinet regelen dat alle zzp’ers die minder dan €30 per uur verdienen, automatisch werknemer zijn.

Als de richtlijn wordt aangenomen, moeten de lidstaten die binnen twee jaar omzetten in hun eigen wetgeving. Regeringen mogen die dan nog wel scherper maken, maar ze mogen niet meer onder de minimumeisen in de richtlijn zakken.

• Europese Commissie wil platformwerkers meer rechten geven