De start van de TGV (‘Train a Grande Vitesse’) in Frankrijk in 1981 was een revolutie op spoorgebied. Tien jaar eerder hadden de Duitse spoorwegen (DB) het fijnmazige netwerk van de Intercity op het spoor gezet. Op 22 september 1981 flitste een snelle oranje trein met 300 km/h tussen Parijs en Lyon – een afstand van 470 km. Met de gewone trein was de afstand in twee uur en 40 minuten af te leggen, de TGV schaafde daar 40 minuten vanaf. De vliegverbinding tussen beide steden kon worden afgeschaft. Dagblad GrenzEcho keek terug in de tijd.

Op 26 september 1971 voltrok zich in Duitsland, met de start van het Intercity-systeem van de DB, een andere ontwikkeling. Alle grote steden werden elke twee uur via comfortabele treinen met elkaar verbonden. De IC loste de ouderwetse D-Zug af.

Zowel Frankrijk als Duitsland hadden al voor die tijd te maken met een sterke motorisering, die alle regio’s gemakkelijk bereikbaar maakte. Het gebruik van het spoor, ondanks fraaie systemen als de eersteklas zakentrein Trans Europe Express (TEE) tussen de belangrijkste Europese steden in de jaren ’50, liep sterk terug.

De IC werd – met twee klassen in een modern design van rijtuigen in een groen-blauwe (tweede klasse) en rode kleurencode (eerste klasse) – het nieuwe vlaggenschip van de Bundesbahn. Al snel werd vanaf 1979 in het ‘IC-Taktfahrplan’ elke grote stad elk uur bediend. ‘Elk uur, elke klasse’, was het motto. Berlijn en Oost-Duitsland moesten tot 1989, de val van de Muur, wachten op hun IC-aansluiting.

De TGV werd al snel het boegbeeld van het moderne spoor en de Fransen prezen het systeem aan als het rolmodel voor de moderne spoorverbinding. Daarin liep Frankrijk, dat vooral inzette op expansie met de bouw van nieuwe hogesnelheidslijnen, voorop.

Inmiddels liggen er 2.700 km TGV-spoor en zijn 180 steden aangesloten via de TGV. Enkele jaren was Duitsland in de ban van de Transrapid, een maglev-trein die 500 km/h had kunnen rijden.

De bedoeling was eerst van de luchthaven van Düsseldorf naar Keulen/Bonn. Dan vanuit Berlijn naar Hamburg, Düsseldorf naar Dortmund en vervolgens naar München. In 2008 werd de Transrapid echter voorgoed opgegeven.

Met de ICE bouwde Duitsland vanaf 1985 zijn eigen hogesnelheidsnetwerk (veelal op ‘Neubaustrecken’) uit. Beide landen sluiten steeds nieuwe steden aan en mikken op snelle grensoverschrijdende verbindingen, zoals Berlijn-Amsterdam met 230 km/h, zodat wellicht al in 2024 een half uur sneller kan worden gereisd.

• Frankrijk viert 40 jaar TGV – met de nieuwe TGV-M – en Duitsland 50 jaar Intercity. Foto SNCF.