Een wereldwijde coalitie van groene NGO’s lanceert vandaag een campagne om nieuwe vervoersbedrijven zoals Uber “op te ruimen of te ‘verschonen’.” Vervoer is het grootste klimaatprobleem, niet alleen in Noord-Amerika, maar ook in Europa, en is goed voor meer dan een kwart (27%) van de totale uitstoot van broeikasgassen.

Auto’s veroorzaken 44% van de verkeersemissies en die blijven stijgen. Uber heeft vanaf het begin verklaard dat ze het aantal privéauto’s in (grote) steden sterk zou verminderen. In plaats daarvan heeft Uber alleen bijgedragen aan verdere congestie in steden zoals New York, San Francisco en Londen. In deze steden is de ‘Uber-file’ een bekend gegeven.

Volgens een recente analyse van Euromonitor en onderzoekers van T&E in Leuven, voegt Uber vervuilende autoritten toe aan reeds overvolle Europese steden zoals Londen en Parijs. Zo draagt het bij aan meer luchtvervuiling en klimaatverandering en maakt het van de duurzaamheidsambities van het bedrijf een lachertje. Uber reageerde op dit recente wetenschappelijke rapport in het zakenmagazine Forbes door te zeggen dat ze juist samenwerken met steden om de luchtvervuiling te verminderen. “We zijn toegewijd om mensen en steden te helpen van hoog autobezit met hoge prioriteit naar een gemeenschappelijke, elektrische toekomst te gaan,” zei een woordvoerder van Uber. “Met veilig en betaalbaar vervoer.”

Het ‘Clean Air Plan’ van Uber is echter vergelijkbaar met hun bereidheid om het OV te ‘helpen’. Uber maakt – bijvoorbeeld in New York – de Uber-trip verhoudingsgewijs goedkoper dan een normaal metroticket en rijdt zo het lokale metrobedrijf leeg.

Rebekah Whilden, campagnevoerder bij de Sierra Club (VS), zei: “Uber en Lyft misleiden met hun ‘greenwashing’-methoden mensen niet langer. Steden en landen over de hele wereld beginnen de ride-hailingbedrijven te zien voor wat ze zijn: bedrijven die winst voorop stellen. Uber kan geen aanspraak maken op duurzaamheid als uit het bewijs blijkt dat Uber het tegenovergestelde doet: het aantal passagiers in het OV verminderen, de luchtkwaliteit verslechteren en mensen – chauffeurs – in het hart van hun bedrijfsmodel misbruiken.”

Uit de gegevens die Euromonitor heeft verzameld voor de Europese onderzoeksgroep Transport & Environment (T&E) is de afgelopen jaren een enorme toename van het aantal Uber-chauffeurs gebleken (in sommige landen op de taxi of in de huurauto – de PHV, het ‘private hire vehicle’). In Frankrijk, dat de taximarkt in 2015 heeft aangepast, is het aantal geregistreerde PHV-chauffeurs in drie jaar verdubbeld (van meer dan 15.000 in 2016 tot 30.000 in 2019). Het aantal Uber-chauffeurs in Londen is in drie jaar bijna verdubbeld (van 25.000 in 2016 naar 45.000 in 2018), wat ongeveer de helft is van het totale aantal PHV-vergunningen.

Dit heeft Uber tot een van de grootste vervoersdiensten in Europa gemaakt, met 3,6 miljoen gebruikers in Londen in 2019 en 2,7 miljoen gebruikers in Frankrijk in 2017. (Een schatting: Uber houdt er niet van de exacte data bekend te maken). Volgens bedrijfsdocumenten uitgegeven voor de beursgang, streeft Uber er naar zijn activiteiten enorm uit te breiden. Wereldwijd en met een speciale focus op Europa. Duitsland, Spanje en Italië worden geïdentificeerd als prioritaire uitbreidingsmarkten.

Hoewel het aantal taxi’s historisch beperkt was door vergunningen, boekte Uber een snelle groei via het ‘lichter’ gereguleerde huurauto-spoor. Sinds de komst van Uber in Londen zijn in de grootste Europese markt voor Uber, de taxi- en huurautoritten in de Britse hoofdstad met ongeveer 25% toegenomen. Deze gegevens correleren sterk met een toename van de totale CO2-uitstoot van de taxi- en PHV-sectoren in het Verenigd Koninkrijk met 23% in dezelfde periode.

De analyse schat dat de uitstoot van Uber-diensten alleen in Londen en Parijs tot een halve megaton CO2 kan oplopen – 515 kiloton CO2. Dit komt overeen met de CO2-uitstoot van 250.000 extra particuliere voertuigen.

Deze kilometers werden voornamelijk gereden door benzine- en dieselvoertuigen, die de luchtvervuilingscrisis in Europese steden verergerden. Zorgwekkend is dat gegevens van de Franse overheid in 2017 aantonen dat 90% van de geregistreerde particuliere huurvoertuigen, waaronder Uber, dieselvoertuigen waren. Het hoge aandeel diesel in de vloot is ook te vinden op de traditionele taximarkt. Er wordt aangenomen dat andere Europese steden waar Uber actief is, een vergelijkbare hoeveelheid diesels in hun vloot hebben.

Als de EU de doelstellingen van de Klimaatovereenkomst van Parijs wil bereiken om de wereldwijde temperatuurstijging tot 1,5 graad Celsius te beperken, moeten de auto-emissies uiterlijk in 2050 nul zijn. De laatste diesel- of benzineauto zou idealiter uiterlijk in 2035 moeten worden verkocht.

Yoann Le Petit, nieuwe mobiliteitsexpert bij T&E, zei: “De CEO van Uber vertelt ons dat ze de juiste aanpak hebben.” In werkelijkheid maakt Uber echter een belangrijk deel uit van het verkeers- en vervuilingsprobleem door autoritten toe te voegen aan al overvolle steden. Als het onderdeel van de oplossing wil worden, zal Uber het zonder benzine- en dieselvoertuigen moeten doen en snel overschakelen op 100% elektrische voertuigen. Dat is de juiste aanpak, punt uit.”

Justyna Wladarz, transportbeleidspecialist bij NABU (Duitsland), zei: “Uber is een wolf in schaapskleren – het wil duurzame mobiliteit, maar het voegt zoveel mogelijk auto’s toe aan onze al overvolle en vervuilde steden.”

Greg Archer, directeur van Transport & Environment UK, zei: “Uber heeft zich vastgelegd aan 100% schoon reizen tegen 2025 onder de Clean Air Rules in Londen. Hieruit blijkt dat het een financieel haalbare optie is voor het bedrijf. Anders zouden ze zich al uit de markt hebben teruggetrokken. Onze vraag aan Uber is: waarom niet Bristol, Birmingham, Manchester en Leeds? Zijn ze tweederangs burgers? Zijn hun longen anders?”

Laurien Spruyt, hoofd klimaat- en mobiliteitsbeleid bij Bond Beter Leefmilieu (België), zei: “Veel Vlaamse steden zetten zich al jaren in voor de elektrificatie van taxi’s en nemen ook maatregelen om het autoverkeer te verminderen om de luchtkwaliteit te verbeteren. De liberalisering van de taximarkt in januari dreigt deze inspanningen te ondermijnen en we dringen er bij Uber op aan om vanaf het begin de juiste beslissing te nemen en alleen elektrische auto’s te gebruiken wanneer ze naar Vlaanderen komen.”

• Uber en andere ride-hailingbedrijven dragen volgens deze studie in sterke mate bij aan de stedelijke luchtvervuiling en congestie.