Rail

Hoewel het deze maand herfstvakantie was, heeft reizigersorganisatie Rover in het ‘Meldpunt Volle Treinen’ fors meer klachten ontvangen van reizigers dan in september. In totaal ontving Rover 2.650 klachten in oktober, waar dat er in september – normaal gesproken de drukste maand op het spoor – 1.749 waren. Dat waren er volgens Rover al “extreem veel”, maar oktober gaat daar dus nog eens flink overheen. Veel genoemde trajecten zijn onder meer Zwolle – Amersfoort, Deventer – Utrecht, Rotterdam – Leiden en Arnhem – Utrecht. Oorzaken zijn vooral minder treinen, door werkzaamheden of personeelsgebrek, en kortere treinen dan normaal.

“Wij zagen in september 60 procent meer klachten ten opzichte van de maand september in 2019”, aldus directeur Freek Bos van Rover. Hij merkt op dat 10 procent van de klachten in het weekend binnenkwam. Dat noemt hij opvallend, omdat de NS vaak wijst naar de piekmomenten als grootste oorzaak van klachten. Rover zag overigens ook veel klachten over werkzaamheden aan het spoor. Die waren volgens de reizigersorganisatie niet goed gecommuniceerd met reizigers.

Rover vindt dat NS meer had kunnen doen om de problemen met volle treinen te verminderen. “Er is al flink gesneden in de dienstregeling maar de overgebleven treinen zijn bovendien vaak veel korter dan normaal”, constateert Rover-directeur Freek Bos. “NS had ook met het huidige personeelsgebrek op een aantal trajecten langere treinen kunnen inzetten. Daarnaast was het verstandig geweest reizigers met korting te verleiden om de spits te mijden.”

Rover heeft NS gevraagd om tijdelijk soepeler om te gaan met de regels waardoor conducteurs langere treinen dan normaal onder hun hoede zouden kunnen nemen, eventueel geholpen door een vertrekassistent. Tegelijk ziet Rover dat er op meerdere trajecten ook onder de huidige regels al langere treinen ingezet hadden mogen worden. Rover heeft de staatssecretaris gevraagd een “stevig gesprek” te voeren met NS over de onnodig korte treinen waardoor veel reizigers achterblijven op het perron.

Tot op zekere hoogte heeft Rover-directeur Freek Bos begrip voor het argument van het spoorbedrijf dat een uitgeklede dienstregeling de reiziger meer zekerheid oplevert. “Natuurlijk wil je als reiziger niet verrast worden, dan is het beter om een rit preventief te schrappen als die trein toch niet rijdt, zegt hij in Het Parool.” Bos vindt ook dat schrappen in de dienstregeling een ‘allerlaatste redmiddel’ moet zijn.

• Rover: ondanks herfstvakantie fors meer klachten van treinreizigers, zoals uit dit staatje blijkt. Illustratie Rover.

TreinTramBus, de Belgische reizigersorganisatie die opkomt voor de gebruikers van het openbaar vervoer, vindt de prijsverhoging van de treintickets met gemiddels 8,73% per februari 2023, een fout signaal. “Als de regering mensen wil aanzetten om over te stappen naar duurzamer vervoer, is het geen goed idee om de prijs van de treintickets te verhogen”, zei woordvoerder Peter Meukens vrijdagochtend in “De Ochtend” op Radio 1. “De NMBS kan er ook niet aan doen dat de elektriciteitsprijzen onredelijk hoog zijn, maar wie moet dat betalen? Is dat de reiziger?”

Elk jaar past de NMBS in februari haar tarieven aan. Door de hoge inflatie en stijgende energieprijzen zullen de treintickets vanaf februari volgend jaar met gemiddeld 8,73 procent duurder worden. Woon-werkabonnementen en schoolabonnementen worden zelfs 9,73 procent duurder. TreinTramBus begrijpt dat de NMBS wellicht niet anders kan dan deze prijsstijging door te voeren, maar vindt het wel een fout signaal.

“Als je met 200 miljoen extra elektriciteitskosten geconfonteerd wordt, dan moeten die betaald worden. Maar op een moment dat we met echte klimaatproblemen zitten en mensen minder de auto zouden moeten gebruiken en meer duurzame vervoersmiddelen, is het geen goed idee om een dergelijke verhoging door te voeren”, zegt Meukens.

Ook minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) en vicepremier en minister van Overheidsbedrijven en Ambtenarenzaken Petra De Sutter(Groen) zijn niet te spreken over de duurdere treintickets. Meukens noemt het in het radio-interview opvallend dat zij geen actie hebben ondernomen om de prijsstijging bij de NMBS te matigen. Toch waren daar wel mogelijkheden voor, in plaats van het – raar maar waar – stimuleren van het autoverkeer door de benzine- en dieselprijzen kunstmatig lager te houden. Eén maatregel die bij de regering op tafel ligt, en de hoge stijging van de ticketprijzen bij de trein had kunnen afremmen, is het schrappen van de btw op treintickets. Zo had de prijs al met 6 procent kunnen zakken. Maar de Belgische overheid gaf geen kik.

Volgens Meukens kan daar inderdaad een oplossing liggen. “Als je ziet wat de federale regering investeert in de verlaging van benzine- en dieselprijzen, dan spreek je van een inspanning die 15 tot 20 keer groter is dan het schrappen van de btw op treintickets. Als je het autoverkeer blijft ondersteunen in ons land en tegelijk verhoog je de kostprijs van de treintickets, dan zullen mensen niet geneigd zijn om over te stappen op de trein. En dat is jammer.”

“Alle regeringen in dit land hebben voortdurend de mond vol van de mobile shift. Mensen moeten van het autovervoer overstappen op duurzamere vervoersmiddelen. Je motiveert mensen niet door te zeggen: als je overstapt, mag je wat meer betalen.”

• TreinTramBus vindt prijsverhoging treintickets NMBS fout signaal: “Motiveert mensen niet om over te stappen naar duurzaam vervoer.” Redactiefoto.

De NMBS gaat vanaf 1 februari 2023 haar tarieven gevoelig verhogen: gemiddeld met maar liefst 8,73%. NMBS zegt daarbij “volop inspanningen te leveren om de trein aantrekkelijker te maken via interessante commerciële formules, maar ziet zich tegelijkertijd genoodzaakt haar tarieven aan te passen aan de impact van de fors gestegen inflatie en energieprijzen.”

NMBS past haar tarieven jaarlijks in februari aan, conform de bepalingen van het bestaande beheerscontract met de overheid: die aanpassing wordt berekend op basis van de jaarlijkse evolutie van de gezondheidsindex tot op de maand juni voorafgaand aan de aanpassing van de tarieven in februari (de periode juni 2021 – juni 2022). Daaruit kwam een gemiddelde prijsaanpassing voor alle producten – buiten de abonnementen – van 8,73%, in lijn met de gezondheidsindex.

De prijs van het Standard Ticket wordt met 8,73% aangepast. De aanpassing van de prijzen van de tickets en passen voor jongeren en/of senioren blijft onder de gezondheidsindex:

• Senior Ticket: € 7,80 (+ € 0,60)
• Youth Ticket: € 7,10 (+ € 0,50)
• Youth Multi : € 57,00 (+ € 4,00, digitaal) en € 59,00 (+ € 4,00 papier). Dat betekent een stijging van € 0,40 per rit.
• Youth Holidays (vrij traject voor jongeren tot 26 jaar) 1 week: € 19,00 (+ € 1,00)/1 maand: € 31,00 (+ € 2,00)

De prijzen van de Local Multi: € 29,00 (+ € 2,00) en de Standard Multi: respectievelijk € 93,00 digitaal (+ € 9,00) en € 96,00 papier (+ € 9,00) en het deel van NMBS in de City Pass worden eveneens aangepast.

De tarieven van de woon-werkabonnementen en de schoolabonnementen, waarvan de evolutie grotendeels berust op de evolutie van de gezondheidsindex, worden met 9,73% aangepast.

“De prijsaanpassing moet afgezet worden tegen onder meer de forse stijging van de energieprijzen,” stelt de NMBS. “Met 3.800 treinen per dag is NMBS de grootste elektriciteitsverbruiker van het land. Alleen al volgend jaar stijgt daardoor haar elektriciteitsfactuur met meer dan 200 miljoen euro ten opzichte van dit jaar. Daarnaast is er ook de indexering van de lonen die een grote impact heeft. De tariefaanpassing zal slechts een beperkt deel van de gestegen werkingskosten dekken.”

De NMBS zegt er alles aan te doen om haar reizigers terug te laten keren (momenteel 93% van het aantal reizigers in 2019) en nieuwe klanten aan te trekken. De aanpassing van de tarieven is dan ook geen eenvoudige beslissing, maar met een aantal interessante initiatieven wil NMBS de aantrekkelijkheid van de trein in de toekomst verder versterken:

• Vanaf begin 2023 wordt met het Flex-Abonnement – een abonnement voor enkele dagen per week – het woon-werkgamma aangepast aan nieuwe evoluties (zoals het thuiswerken).
• Tevens wordt gewerkt aan nieuwe tariefformules: eenvoudiger, aantrekkelijker en afgestemd op het tijdstip van de treinrit (piek of daluren) en het profiel van de reiziger. Het doel is ook om specifieke aanbiedingen te ontwikkelen met zeer aantrekkelijke tarieven voor doelgroepen zoals jongeren, senioren, frequente treinreizigers, kleine groepen en reizigers met een verhoogde tegemoetkoming.”

Ook belooft de NMBS zeer regelmatig met promotie-acties te zullen komen, “zoals met het Duo Ticket afgelopen zomer.” De eerste actie komt er rond de eindejaarsperiode van dit jaar.

• Forse tariefsverhoging bij NMBS in februari 2023: +8,73%, in sommige gevallen zelfs +9,73%: ‘Moeilijke maar noodzakelijke beslissing.’ Foto Ombudsrail.

FNV Spoor heeft op initiatief van NS overleg met haar directie gevoerd. Doel was om tot afspraken te komen om verdere afschalen te voorkomen. Als voorwaarden heeft FNV Spoor gesteld dat, indien we tot een noodplan komen, dit uiteraard gegarandeerd tijdelijk moet zijn. Daarnaast moet de werkdruk van het personeel, door de gemaakte afspraken, ook verlaagd worden.

In haar brief vraagt NS of bonden akkoord gaan dat gedurende 2023 beveiligers ingezet worden om als ‘tweede mens’ ingezet te kunnen worden op treinen die op grond van de afspraken die hierover eerder met elkaar zijn gemaakt, dubbel worden bemenst.

In het overleg met de Raad van Bestuur op donderdag 29 september zijn er nog meer plannen voor de korte en middellange termijn besproken.

FNV Spoor beseft dat NS voor grote uitdagingen staat. Op dit moment levert NS niet de kwaliteit die het altijd heeft geleverd en het liefst weer snel wil gaan leveren. Te volle treinen, te kort materieel, reizigers die niet mee kunnen, lange wachtrijen voor de winkels en balies, als die al bemenst zijn. FNV Spoor heeft daar de directie al jaren voor gewaarschuwd. Maar het heeft geen zin om terug te blijven kijken, al moet de directie wel van de geschiedenis leren.

FNV spoor heeft de directie aangegeven onder voorwaarden akkoord te gaan en aangegeven dat dit noodplan tot argwaan en zorgen leidt en velen vragen onder het personeel oproept. Het is aan NS de zorgen en argwaan weg te nemen en de vragen te beantwoorden.

De hoofdlijn van onze voorwaarden zijn:

• De sociale- en spoorwegveiligheid gaat boven capaciteit. Het credo blijft “we werken veilig of we werken niet” en dat zal NS in schrift en gedrag dienen uit te dragen.
• Het betreft een noodmaatregel die eindigt bij de nieuwe dienstregeling 2024. Vanaf dienstregeling 2024 zijn de huidige afspraken weer van toepassing, tenzij er nieuwe afspraken overeengekomen worden.
• V&S (beveiligers) mag niet gezien en ingezet worden als sluitpost van het vanuit deze noodmaatregel tijdelijke inzetmodel.
• De inzet van beveiligers moet ook zorgen voor meer ruimte voor verlof.
• Maak ook gebruik van andere opties de capaciteit te vergroten.

• FNV Spoor werkt mee aan noodplan NS om capaciteit te verhogen en werkdruk te verlagen. Redactiefoto.