Taxi

“Geen auto’s beschikbaar”, konden de Uber-gebruikers gisteren, vrijdag 26 november, na 18.00 uur op hun app lezen. Wie meer informatie zocht – in de app, op de website of in het Uber-blog (tijdloos als altijd) – kwam bedrogen uit. Van Uber-kant kwam geen uitleg over het (voorlopig?) stoppen van de dienstverlening.

Na de uitspraak van het Hof van Beroep, afgelopen woensdag, besloot Uber zelf de app gisteren uit de lucht te halen. Het arrest was overigens al van kracht vanaf het moment dat het woensdag afgegeven werd. Bij Bloomberg toonde Taxis Verts-CEO Jean-Michel Courtoy zich ‘opgelucht’ over de uitspraak van het Hof. “De wet is er voor iedereen en hij moet door iedereen nagevolgd worden.”

Door het afsluiten van de app kunnen de 2.000 chauffeurs die met een relatief goedkope VVB(limousine)-vergunning rijden, niet meer werken en met de 5% van de chauffeurs die een duurdere Vlaamse taxilicentie hebben, kon Uber de service niet overeind houden. Voor vele internationale media een uniek feit: Uber die zelf de stekker uit haar dienstverlening trekt, nadat het veroordeeld was voor illegaal taxivervoer gebruikmakend van vergunningen die niet zijn bedoeld voor taxivervoer.

De stadskrant Bruzz, die de ontwikkelingen op de voet volgde, had inmiddels al een nuttig artikel gepubliceerd: ‘Er is leven na Uber: de Brusselse alternatieven’ waarin het verwees naar andere aanbieders op de lokale vervoersmarkt, waaronder de app Victor Cab van de samenwerkende taxisector, de apps van Taxis Verts en Taxis Bleus en die van Taxi.eu, die met meerdere lokale aanbieders werkt. De goedkope nachtelijke deeltaxi Collecto, vervanger van de nachtbussen tijdens de week, rijdt momenteel niet vanwege corona. Opmerkelijk was wel dat de alternatieve ritjes die Bruzz testte, veelal goedkoper uitvielen dan die van Uber. Daar wreekt zich – net als elders in Europa – het gebrek aan chauffeurs waardoor het Uber-algoritme de ‘surge pricing’ inschakelt en de ritjes automatisch duurder worden. Taxiritjes zijn gebonden aan vaste, nu meest lagere tarieven. Uber-gebruikers in andere grote steden keerden daarom Uber de rug toe en stapten weer in de taxi.

Ook gisteren, net als donderdag, blokkeerden boze Uber-chauffeurs, die zonder de Uber-app alleen als snorders kunnen gaan rondrijden, toegangswegen naar Brussel en tunnels in het stadscentrum. Toen de chauffeurs weigerden hun blokkade op te geven, sleepte de politie vijf Uber-auto’s weg. Ook de politie demonstreerde een dag eerder voor betere arbeids-omstandigheden. Dat maakte de verkeerssituatie in het Brusselse centrum niet veel beter.

Het is de vraag of de Brusselse regering de rug recht zal kunnen houden, nu de druk van de kant van de fel-reagerende Uber-chauffeurs, bezorgd om hun inkomen na gisteren, flink wordt opgevoerd. Regelmatig valt de kreet ‘sociaal bloedbad’. Inmiddels spreekt de Brusselse regering van een noodwet ‘(spoedordonnantie’) waardoor Uber mogelijk actief zou kunnen blijven in de Belgische hoofdstad. Minister-president Rudi Vervoort (PS) onderstreepte gisteren tijdens een actuadebat in een opmerkelijke uitspraak dat zijn regering niet betrokken is bij het conflict tussen Taxis Verts en Uber. Hij voegde daaraan toe dat Uber niet verplicht was de app uit te schakelen. In de tussentijd werkt de Brusselse regering – na zeven jaar talmen – verder aan het invoeren van het nieuwe, inmiddels goedgekeurde ‘Taxiplan’, maar de eigenlijke invoering daarvan zal zeker een jaar op zich laten wachten. Ook zou Vervoort werken aan een andere oplossing. Daarover liet hij in het actuadebat van vrijdag niets los. Maandag praten regering en Uber verder over een mogelijke oplossing.

Waar ging het ook alweer over? Het Hof van Beroep oordeelde woensdag in een zaak van de grootste Brusselse taxicentrale Taxis Verts tegen Uber uit 2015 dat volgens de regionale taxiwet uit 1995 Uber-chauffeurs met VVB(limousine)vergunningen geen taxiwerk mogen verrichten. Ze mogen ook geen ‘toestellen voor radiocommunicatie’ gebruiken en het voertuig – een limousine – moet volgens contract van te voren voor tenminste drie uur worden gehuurd.  Een uitspraak van een lagere rechtbank van januari dit jaar bevestigde dat Uber haar illegale limousinepraktijken gewoon voortzette. Het Hof van Beroep veroordeelde Uber nu tot het betalen van 300.000 euro aan Taxis Verts en Uber koos voor het uitschakelen van de app op vrijdagavond 18.00 uur.

De demonstranten willen dringend een oplossing van de Brusselse regering: “We zullen Brussel elke dag blokkeren en een ‘slakkenmars’ houden tot we een antwoord krijgen van het kabinet van Rudi Vervoort”, waarschuwde Fernando Redondo, voorzitter van de Belgische Vereniging van Limousinechauffeurs (ABCL) woensdag al. De afgelopen dagen hield hij woord. De woedende Uber-chauffeurs voelen zich door de regering bedrogen en in de steek gelaten en door Uber gemanipuleerd: “Brussel keek toe hoe wij ons in de schulden staken.” Bezorgd om hun toekomst  scandeerden ze in hun onmacht herhaaldelijk ook de naam van de Brusselse minister-president: “Rudi, moordenaar!”

• Uber en Uber-chauffeurs zetten de Brusselse regering zwaar onder druk. Uber-chauffeurs met een limousinevergunning – kentekenplaat T-L in plaats van T-X) mogen geen taxiritjes doen. Redactiefoto.

De Uber-chauffeurs wilden het centrum van Brussel blokkeren tot “het taxiplan klaar is.” Een tijdlang blokkeerden ze enkele tunnels en liepen hun acties zelfs parallel met die van de politie, die op straat kwam in protest tegen hun arbeidsvoorwaarden. Toen zij om 09.00 uur hun acties stopetn, hadden de Uber-chauffeurs het rijk alleen.

Lang hoefden de Uber-chauffeurs niet te demonstreren, want na afloop van de ministerraad liet het kabinet van minister-president Rudi Vervoort (PS) al snel weten dat de Brusselse regering het taxiplan goedgekeurd heeft. Nadat Vervoort vanmiddag een vertegenwoordiging van de Uber-chauffeurs ontving voor overleg, zei Asmaa Snaibi, officieus woordvoerder van de Uber-chauffeurs, dat “de regering een tijdelijke oplossing voor ons zoekt.”

Of dat betekent dat Uber na de deadline van het Hof van Beroep (vrijdag 18.00 uur) gewoon door kan werken, of dat de chauffeurs enige tijd met hun duimen moeten draaien, is nog niet duidelijk. Sommige Uber-chauffeurs wilden, nu ze niet weten of ze de komende weken wel kunnen werken en betaald worden, het stadscentrum van Brussel blijven blokkeren. “Wij blijven ons mobiliseren,” aldus Snaibi.   

Minister-president Vervoort belooft in een persbericht dat het taxiplan een “rechtszeker en betrouwbaar kader voor de beroepssector van het personenvervoer wordt, die een kwaliteitsvolle dienstverlening kan garanderen, aangepast aan de nieuwe gewoonten van de klanten en gebruikers.” Nu moet Vervoort nog naar de sociale partners, het adviescomité, de Gegevensbeschermingsautoriteit en de Raad van State. Vervoort beloofde voor de platformchauffeurs een tijdelijke oplossing te zoeken zolang het nieuwe taxiplan nog niet is ingevoerd. Volgende week komt er nieuw overleg tussen Vervoort en de Uber-chauffeurs.

Vervoort bekritiseerde de opstelling van Uber: “De ontreddering bij de VVB-chauffeurs raakt mij diep. Zij zijn niet verantwoordelijk voor deze situatie. Uber is zelf verantwoordelijk voor het feit dat het deze sector tot ontwikkeling heeft laten komen, terwijl juridisch het risico bestond dat het initiatief verboden zou worden. Uber heeft die mensen misleid.”

Dat werd tegen Bruzz prompt door Uber-chef Laurent Slits ontkend. Hij gaf aan bij de start van Uber in Brussel (“niet echt in een vacuüm”) een ‘ja’ van de toenmalige mobiliteitsminister Pascal Smet te hebben gekregen.

• Na een tumultueuze dag: Brusselse regering keurt onder druk van Uber-demonstratie ijlings nieuw gewestelijk taxiplan goed. Redactiefoto.

Het Brussels Hof van Beroep heeft beslist dat de overgrote meerderheid van de Uber-chauffeurs vanaf vrijdag 18.00 uur geen klanten meer mogen bedienen. Uber onderzoekt of ze in beroep kan gaan tegen de beslissing. Voor de 95% van de Uber-chauffeurs die geen taxivergunning heeft, maar een VVB-(limousine)vergunning, is het een harde klap. Uber moet hen vanaf vrijdagavond weren van het platform. Zonder de circa 2.000 VVB-chauffeurs is het vrijwel onmogelijk voor Uber om een redelijke dienstverlening te bieden. In omvang is Uber vrijwel even groot als de Brusselse taxisector. Die sector toont zich, na jarenlange strijd tegen de praktijken van Uber, opgetogen.

Vele Uber-chauffeurs vroegen een VVB-vergunning aan in Brussel, Vlaanderen en Wallonië, vaak ook omdat de eisen voor deze vergunning lager liggen dan die voor een taxivergunning. Maar regelmatig toonde de taxisector aan dat Uber de eisen van de VVB-wetgeving – verhuur van een voertuig voor langere tijd – (ook) niet respecteerde. Slechts 5% van de chauffeurs vroeg een taxivergunning aan in Vlaanderen. Zij kunnen vrijdag gewoon doorrijden.

Voor de meeste Uber-chauffeurs is Uber de enige bron van inkomsten en velen hebben zich in de schulden gestoken voor een redelijke auto. Waarschijnlijk zullen zij de komende dagen het dreigement – gedaan tijdens de laatste Uber-demonstratie – tot uitvoering leggen om het centrum van Brussel lam te leggen: “We zullen ons laten zien.”

Het Hof baseerde het rijverbod op een stakingsbevel uit 2015. Toen was Uber – dat in 2014 startte met UberPop waarin privé-chauffeurs voor vervoer zorgden – nog maar net actief in Brussel, maar spanden taxiorganisaties aangevoerd door taxicentrale Taxis Verts vrij snel een proces aan tegen de nieuwkomer. Dat de chauffeurs van Uber zonder taxivergunning reden, vonden ze oneerlijke concurrentie. De rechtbank volgde de taxisector nu in die redenering en legde een stakingsbevel op. Voor elke illegale Uber-rit moet het Amerikaanse bedrijf 10.000 euro boete betalen, met een maximum van 1 miljoen euro.

Uber legde de UberPop-dienstverlening stil, maar kwam een paar maanden later van start met een ‘andere’ vorm van dienstverlening, UberX, wat Uber zag als een limousineservice, waarvoor de chauffeurs een speciale VVB-vergunning moesten hebben. Op die manier ging het met Uber toch crescendo in de Belgische hoofdstad, maar de taxisector vond dat er nauwelijks verschil was tussen UberPop en UberX. Dit had met name te maken met het feit dat de Uber-chauffeurs niet alleen wachtten op een ritbestelling, maar door de stad reden op zoek naar klandizie.

Door een opmerkelijke beslissing van de Brusselse ondernemingsrechtbank, enkele jaren geleden, waarin het beweerde dat Uber geen taxidiensten levert, leek Uber aan de winnende hand. Het Hof van Beroep keert de beslissing van de ondernemingsrechtbank nu om en handhaaft het stakingsbevel uit 2015. “We zijn zeer bezorgd, omdat 2.000 Brusselse VVB-chauffeurs vanaf vrijdag de mogelijkheid verliezen om inkomsten te genereren”, stelde Uber in een persbericht.

“Deze uitspraak is gebaseerd op een verouderde regelgeving die dateert van voor de komst van de smartphones en waarvan de regering al zeven jaar heeft beloofd ze te hervormen”, zegt de chef van Uber België, Laurent Slits. “We dringen er bij de Brusselse regering op aan snel de sector te hervormen, zodat chauffeurs kunnen blijven werken en voorzien in het levensonderhoud van hun gezinnen.”

Enkele maanden geleden legde Uber zijn app enkele uren stil, om het protest van Uber-chauffeurs in een demonstratieve tocht te ondersteunen tegen het uitblijven van hervormingen. Het taxiplan van minister-president Vervoort, dat mikt op de gelijkschakeling van de verschillende soorten chauffeurs, een systeem van minimumtarieven en – naar Vlaams voorbeeld – twee soorten taxi’s (standplaatstaxi’s en straattaxi’s), is in hoofdlijnen voorgesteld, maar moet nog wel de parlementaire weg afleggen voordat het realiteit wordt. Het lijkt weinig waarschijnlijk dat het dit jaar nog lukt.

“Dit is een koude douche voor de chauffeurs’, zegt Asmaa Snaïbi in De Standaard. Ze is de spreekbuis van tientallen chauffeurs. “Een regelrechte catastrofe. Jarenlang is het systeem gedoogd, en bleven ze vergunningen uitdelen. Mensen hebben heel hun leven hier rond opgebouwd, en nu nemen ze ons alles af.” De Uber-chauffeurs, die als zzp’ers werken, hebben vanaf vrijdag geen inkomen meer. “Het is een schandaal dat de Brusselse regering zo lang is blijven talmen”, zegt Snaïbi. “Deze miserie voor honderden gezinnen kon vermeden worden. Maar we gaan ons mobiliseren.”

• Brussels Hof van Beroep legt Uber aan banden: geen Uber meer vanaf vrijdagavond 18.00 uur. Het platform hield zich vaak niet aan de eisen van de VVB-vergunning. Redactiefoto.

De gemeente Den Haag heeft op 3 augustus 2021 de aanbesteding ‘Harmonisatie Doelgroepenvervoer Den Haag’ gepubliceerd waarin wordt aangegeven dat waterstof niet ‘groen’ genoeg is. Rijden met waterstoftaxi’s wordt zo uitgesloten, want ‘niet groen genoeg’. Gek genoeg is het rijden op (grijze) stroom volgens de gemeente wel duurzaam, noteert vakblad Pitane Blue. De opdracht vangt aan op 1 augustus 2022 en heeft een contractduur van tenminste 6 jaar en maximaal 8 jaar. Op duurzaamheid kunnen de taxibedrijven extra punten verdienen door zich uitsluitend met stekker-elektrische voertuigen in te schrijven. In Nederland rijden er momenteel 70 waterstoftaxi’s, waarvan een groot aantal in de Hofstad. Noot zette 35 Toyota Mirai’s in voor doelgroepenvervoer.

BP Kerkhof en OrangeGas, die beschikken over een waterstoftankstation in Den Haag, zijn ‘not amused’. H2Platform is verrast door het besluit van de gemeente Den Haag om bij de aanbesteding waterstof uit te sluiten. Het platform vindt dit inhoudelijk onjuist en onbegrijpelijk. Waterstof is feitelijk geen brandstof maar een energiedrager. De auto’s tanken waterstof, die in het voertuig door een zogeheten brandstofcel wordt omgezet in elektrische energie. Daarmee is de waterstoftaxi gewoon een elektrische taxi.

H2Platform steunt BP Kerkhof en OrangeGas die onmiddellijk in verweer zijn gekomen tegen het uitsluiten van waterstof in de nieuwe aanbesteding. Deze partijen willen graag het gesprek aangaan met de gemeente Den Haag. Waterstofvoertuigen en andere schone brandstoffen worden hierin geweerd onder het mom van ‘niet groen genoeg’.

Met de aanbesteding van het AV070 in 2018, heeft de gemeente Den Haag de eerste stappen gezet om het doelgroepenvervoer te harmoniseren en daarmee het vervoersaanbod van kwetsbare inwoners beter op elkaar af te stemmen. Met deze opdracht realiseert de gemeente Den Haag deze wens. Met de harmonisatie wil de gemeente het vervoer efficiënter, slimmer en met meer gebruikersgemak voor de gebruikers inzetten. Alle vervoersstromen worden met deze aanbesteding ondergebracht in één contract: vraagafhankelijk Wmo vervoer, routegebonden vervoer Wmo Dagbesteding, routegebonden Leerlingenvervoer, routegebonden Jeugdwetvervoer en routegebonden Werknemersvervoer Den Haag Werkt.

• Nieuwe aanbesteding doelgroepenvervoer in Den Haag moet groen, maar gemeente vindt waterstof niet groen genoeg. Foto Pitane Blue.

Travel Electric, dat ontstond na het faillissement van het Amsterdamse e-taxibedrijf Taxi Electric, heeft nu ook faillissement aangevraagd bij de rechtbank. Dat heeft het bedrijf gisteren laten weten, aldus AT5. Het innovatieve e-taxibedrijf Taxi Electric – een van de eerste taxibedrijven ter wereld dat inzette op puur elektrische taxi’s (meestal Nissan Leaf’s) maakte in mei 2020 onder directeur Wouter Deelman (die in januari 2019 aantrad) een doorstart in afgeslankte vorm als Travel Electric. Dit in de hoop dat het coronavirus eind 2020 voldoende onder controle zou zijn dat de taximarkt weer op de helft van het niveau van 2019 zou zijn. “Dat is niet gebeurd. In plaats daarvan schommelde de marktvraag anderhalf jaar tussen de 10 procent en 30 procent.”

In september en oktober leek het nog even beter te gaan, maar dat is ook weer veranderd. “Nu in november is er opnieuw een terugval en is er met de oplopende besmettingen is er geen verwachting dat de markt spoedig naar 50 procent of meer zal herstellen.” Het e-taxibedrijf richtte zich met name op de B2B- markt.

Er zijn gesprekken gevoerd met andere bedrijven, maar dat heeft niet tot een overname geleid. Waarschijnlijk zal er volgende week een curator aangesteld zijn. Er kan nog met de taxi’s van het bedrijf gereden worden, maar telefonisch een afspraak maken is moeilijker en ritten moeten meteen betaald worden.

• Travel Electric (ex-Taxi Electric) failliet. Foto Travel Electric.

De Nederlandse brancheorganisatie KNV Taxi en Zorgvervoer waarschuwt ervoor dat oplopende tekorten aan met name rijdende en ondersteunende medewerkers, voor ‘grote problemen in het zorgvervoer’ kunnen gaan zorgen. De coronacrisis heeft een zware wissel getrokken op de zorgvervoersector. Een van de gevolgen daarvan was dat personeel (soms noodgedwongen) de sector verliet, doordat voor langere tijd veel ritten wegvielen. Nu de vraag naar zorgvervoer weer is toegenomen, kampt de sector met honderden moeilijk te vervullen vacatures.

De zorgvervoerders kampen niet alleen met tekorten aan  chauffeurs, maar komen ook ondersteunend personeel als centralisten, begeleiders en monteurs tekort. Deze tekorten lopen dusdanig op dat bedrijven aangeven ritten niet meer op tijd te kunnen doen. Sommige bedrijven geven aan dat ritten helemaal dreigen uit te vallen. Het betreft onder andere ritten naar ziekenhuizen, zorginstellingen en onderwijsinstellingen.

“Landelijk gezien zien we honderden vacatures die lastig zijn in te vullen,” zegt KNV-voorzitter Bertho Eckhardt, die zich grote zorgen maakt over de omvang van het probleem. “Dat betekent dat er nu al een extra beroep wordt gedaan op personeel binnen bedrijven, maar dat is niet altijd toereikend voor de grote piek van het vervoer in de ochtend en de middag. We zien dat ondernemers in samenspraak met opdrachtgevers aanpassingen doorvoeren om te voorkomen dat ritten uitvallen. Dat vraagt heel veel kunst- en vliegwerk en creativiteit van de bedrijven om klanten zo goed mogelijk te kunnen bedienen.”

Op het hoogtepunt van de coronacrisis werden vervoersvolumes in onder meer het Wmo-vervoer en in de Regiotaxi fors ingekrompen. In het dagbestedingsvervoer en het zittend ziekenvervoer lagen de volumes vele tientallen procenten lager dan voor de crisis. Zorgvervoerondernemers kregen daardoor flinke financiële klappen, ondanks de generieke steunmaatregelen en het feit dat diverse opdrachtgevers waar mogelijk financieel bijsprongen door een deel van de uitgevallen ritten te vergoeden. Een deel van het personeel stroomde door de lagere vervoersvolumes de branche uit. Enerzijds omdat de steunmaatregelen niet altijd toereikend waren om al het personeel (waaronder veel flexibel personeel) in dienst te houden. Anderzijds omdat personeel zelf stopte met werken of elders werk kon vinden. Dat laatste veelal bij maaltijdbezorgings- of koeriersdiensten. Het tekort aan personeel in de taxi- en zorgsector is overigens geen puur Nederlandse trend. In vele Europese landen en ook daarbuiten zoeken taxibedrijven naarstig naar (veelal) rijdend personeel.

Nu het zorgvervoer weer aantrekt, ziet de sector zich geconfronteerd met een groot personeelstekort. Daarnaast neemt door het oplopen van de coronabesmettingen het aantal ziektemeldingen toe. Dit veroorzaakt voor de vervoerders een maar moeilijk op te lossen probleem dat ervoor kan zorgen dat straks niet iedereen meer vervoerd kan worden. Nu al moeten klanten soms langer dan afgesproken wachten op de taxi die hen bijvoorbeeld naar de dagbesteding of naar het ziekenhuis brengt.

“We merken dat bij ondernemers het water echt aan de lippen staat,” aldus Eckhardt. “Bij de meeste opdrachtgevers bestaat gelukkig begrip voor de situatie. Dat is een goede zaak. Maar de passagiers in onze taxi’s ervaren natuurlijk het echte probleem. Zij kunnen niet altijd meer op tijd vervoerd worden, of ze worden niet meer door hun vaste chauffeur gereden. Voor een kwetsbare doelgroep is dat een groot probleem.”

KNV zoekt samen met de ondernemers op diverse manieren naar oplossingen voor het probleem. Helaas is het personeelstekort niet van vandaag op morgen opgelost, aangezien het zich ook voordoet in andere sectoren als bijvoorbeeld de zorg en de horeca. De branche vraagt daarom vooral om begrip voor de situatie. Bertho Eckhardt daarover: “Het is geen kwade wil dat de bedrijven niet altijd aan de vervoersvraag kunnen voldoen op de momenten dat klanten dat willen. Zorgvervoerders zijn onderdeel van de zorgketen en houden de belangen van de klant voortdurend in de gaten. We zijn nu echter in een situatie terechtgekomen dat we soms niet meer de wens van de klant kunnen invullen. Daar zitten de ondernemers vreselijk mee in hun maag.”

• KNV waarschuwt voor ‘grote problemen in het zorgvervoer’ door oplopend gebrek aan personeel. Foto FNV.