Taxi

Het Europees Parlement wil de arbeidsomstandigheden verbeteren voor werknemers van online platformen als Bolt, Uber, Gorillas en vergelijkbare bezorgdiensten. In zo’n baan ben je een slaaf van het algoritme, zei sociaal-democratisch Europarlementariër Elisabetta Gualmini donderdag in een plenaire zitting van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken (EMPL) van het Europees Parlement in Brussel. Het Parlement gaf groen licht om met de EU-Raad te onderhandelen over nieuwe regels om platformwerkers opnieuw te classificeren. Er ligt een voorstel van de Europese Commissie waarin de arbeidsomstandigheden van online platformmedewerkers in de toekomst beter geborgd moeten worden. De EU-landen en het Parlement moeten het nog eens worden over een compromis.

Miljoenen platformwerkers zouden onder het voorstel kunnen worden aangemerkt als werknemers – en niet als freelancers of (schijn)zelfstandigen zoals voorheen. Dit zou hen recht geven op fundamentele werknemersrechten zoals pensioen, ziektekostenverzekering en werkloosheidsverzekering. Werknemers zouden ook het recht hebben om zich in vakbonden te organiseren en over collectieve overeenkomsten te onderhandelen. Het voorstel beoogt ook te regelen hoe digitale werkplatforms algoritmen en kunstmatige intelligentie moeten gebruiken om werknemers te monitoren en te evalueren.

FDP-Europarlementariër Svenja Hahn stond tijdens de discussie sceptisch tegenover het voorstel. Volgens haar schaft het het zelfstandig ondernemerschap af veel verder af dan alleen bij bezorg- of rijplatformen. “In feite zou iedereen die zijn diensten aanbiedt via digitale werkplatforms gedwongen worden tot een arbeidsrelatie”, zei ze. Gualmini was het daar donderdag fel mee oneens.

De International Road Transport Union (IRU) is daarentegen van mening dat het Parlement “de juiste weg is ingeslagen door de reikwijdte van de platformwerkersrichtlijn te beperken tot puur digitale platformactoren.” De IRU verwelkomt al lang het initiatief van de EU om een ​​einde te maken aan praktijken die in strijd zijn met Europese waarden en gevestigde nationale belasting- en socialezekerheidsstelsels. De richtlijn heeft tot doel de arbeidsomstandigheden en rechten van gig-werkers in de Europese Unie te verbeteren.

“De stemming van gisteren is een belangrijke overwinning voor commerciële wegvervoerders en de industrie als geheel”, aldus IRU EU Advocacy Director Raluca Marian. “Je kunt klassieke arbeid en zelfstandige arbeid succesvol blijven combineren, in de juiste balans en met volledig respect voor sociale en fiscale modellen.”

“Bovendien is het een speciale overwinning voor taxibedrijven die voor het eerst erkend zijn als geen deel uitmakend van de ride-hailing-sector”, voegde Marian eraan toe. “We hopen dat de resterende tekst, met name de artikelen 4 en 5 over het wettelijk vermoeden van tewerkstelling, zal worden verbeterd in latere onderhandelingen met de Raad.”

• EU-Parlement roept op tot betere arbeidsomstandigheden voor online platforms; Taxicentrales definitief uitgesloten. Foto IRU.

Ruim 100 FNV-leden bij Uber gaan dinsdag, de dag voordat het taxibedrijf met zijn jaarcijfers komt, met hun auto’s in optocht via de A10 naar het Uber-hoofdkantoor. Gelijktijdig wordt ook in Groot-Brittannië actie gevoerd door Uber-chauffeurs. Ze zijn de oneerlijke behandeling door het taxibedrijf meer dan zat en hebben de afgelopen weken al herhaaldelijk actie gevoerd in verschillende Britse steden. Datzelfde geldt overigens voor Uber-chauffeurs in andere Europese landen. In New York, waar de vergunningverlener TLC, Uber-chauffeurs per 19 december jl. een tariefs- en loonsverhoging toekende, wist Uber dit via een rechtszaak terug te draaien.

“De maat is echt vol voor de chauffeurs, ze worden onderbetaald, Uber houdt zich niet aan uitspraken van rechters en chauffeurs worden te pas en onpas geblokkeerd,” zegt Amrit Sewgobind, bestuurder FNV Platformwerk. “En als chauffeurs daarover met de directie in gesprek willen, komt Uber met niets concreets over de brug.”

De FNV is een petitie gestart om aandacht te vragen voor de problemen bij Uber. De vakbond eist naast een eerlijk inkomen voor de chauffeurs, dat het blokkeren van chauffeurs per direct stopt. Ook moet er echte inspraak komen en moet er een telefoonnummer beschikbaar komen voor chauffeurs met vragen. “Nu houdt Uber ad-hoc besprekingen als het hen uitkomt. Bovendien is daar niet iedereen welkom. De chauffeurs hebben recht op medezeggenschap, net als bij andere bedrijven”, aldus Sewgobind.

Ook willen de chauffeurs toegang tot hun eigen gegevens. Data over aantallen ritten en uren of de verdiensten zijn nu niet toegankelijk. FNV wil dat de data over de hele periode dat de chauffeurs voor Uber rijden, op een makkelijke en snelle manier beschikbaar komen. FNV eist verder dat het Uber-hoofd van Europa, Maurits Schönfeld, dinsdag zelf naar buiten komt om de eisen in ontvangst te nemen. Sewgobind: “Als hij dat niet doet, of Uber neemt de eisen niet serieus, volgen er meer en hardere acties.”

De FNV strijdt al jaren tegen Uber, omdat het chauffeurs niet behandelt als echte zelfstandigen, maar ook niet in dienst neemt en het cao-loon betaalt. Sewgobind: “Uber eet dus van twee walletjes.’ FNV heeft een rechtszaak gewonnen waarin de rechter vaststelde dat de chauffeurs in dienst zijn van Uber. Het hoger beroep in die zaak speelt later dit jaar. Ook in andere rechtszaken, nationaal en internationaal, verloor Uber. “Alles wijst er op dat Uber uiteindelijk het onderspit gaat delven en de chauffeurs moet geven waar ze volgens de wet en cao recht op hebben. Ze krijgen dan een eerlijk loon (ook over de wachttijd) en zekerheid van doorbetaling bij ziekte, arbeidsongeschiktheid en vrije dagen”, aldus Sewgobind.

• Protesterende Uber-chauffeurs trekken dinsdag in optocht naar het Uber-hoofdkantoor in Amsterdam. Foto FNV.

De top van het internationale deel van Uber, dat in Amsterdam is gevestigd, pochte – aldus de Uber Files – over de ‘zeer waardevolle relatie’ met de Belastingdienst. In sommige gevallen kon er weleens iets geregeld worden met buitenlandse belastingdiensten. Nu blijkt er volgens de Belastingdienst ‘wel rook, maar geen vuur’ te zijn geweest. Maar het contact met grote bedrijven moet nu wel minder informeel en in alle gevallen goed gedocumenteerd zijn, vinden medewerkers van de fiscus. Het onderzoek mag vanwege vertrouwelijkheid niet openbaar worden gemaakt. Het ligt wel ter inzage voor Kamerleden.

Ambtenaren van de belastingdienst informeerden woensdag de Tweede Kamer over het eigen onderzoek naar de Uber Files.

Duizenden interne documenten die vorig jaar werden gelekt naar internationale media gaven een bijzonder beeld van de relatie tussen de Belastingdienst en het Amerikaanse platformbedrijf.

Intern onderzoek naar mogelijke bevoordeling van het Amerikaanse Uber pleit de Belastingdienst vrij, aldus het FD. Toch zeggen medewerkers lessen te trekken uit de affaire rondom de Uber, zeiden zij woensdag tijdens een gesprek met leden van de Tweede Kamer over de zogeheten Uber Files. Het contact van de Nederlandse fiscus met grote bedrijven moet formeler, het vastleggen van contacten beter.

Uit gelekte stukken, correspondentie tussen medewerkers van Uber, kwam vorig jaar het beeld naar voren van een zeer innige omgang tussen belastingambtenaren en de fiscalisten van Uber. Een consortium van internationale media publiceerde hierover. De top van het internationale deel van het bedrijf, dat in Amsterdam is gevestigd en dat de internationale belastingdraaischijf voor de Europese activiteiten van het bedrijf is, pochte zelfs over de “zeer waardevolle relatie” met de Belastingdienst. Die zou zelfs bereid zijn geweest informatieverzoeken over Uber van andere landen te vertragen, informeel vertrouwelijke informatie over andere autoriteiten te lekken, en zelfs voor een vriendelijker fiscaal regime voor het miljardenbedrijf te pleiten bij de Franse overheid.

Toch concludeerde de Belastingdienst in het interne onderzoek naar de Uber Files dat de Tweede Kamer eind vorig jaar ontving, dat daar allemaal geen sprake van is geweest. “Alle aantijgingen uit de Uber Files zijn een voor een weersproken en weerlegd”, hield Dyon van Beek, directeur van de afdeling Grote ondernemingen waar Uber onder valt, de Kamer voor in een mondelinge toelichting. Er was weliswaar forse druk vanuit het bedrijf op de Belastingdienst, maar daartegen is “effectief weerstand geboden”.

Niet alle Kamerfracties waren van die uitleg onder de indruk. Zo worstelde het partijloze Kamerlid Pieter Omtzigt met de uiteenlopende interpretaties van de wederzijdse contacten door Uber en de Belastingdienst. “Ik kijk naar twee totaal verschillende werelden”, aldus Omtzigt in het FD. “Alles wat in de media is gemeld, is gebaseerd op interne vastleggingen van Uber”, zei Van Beek. “Het is niet ongebruikelijk dat mensen in een gesprek zitten en iets anders beleefd hebben. Ons onderzoek is vooral gericht geweest op de feiten, niet de perceptie, en dat leidt tot een andere conclusie. Er was misschien wel rook, maar geen vuur.”

Die ‘geur van rook’ blijft echter wel hangen, constateerde VVD’er Folkert Idsinga. “Het is moeilijk te voorkomen dat er een eigen interpretatie wordt gegeven door een bedrijf”, aldus Van Beek.

Staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit) heeft drie hoogleraren gevraagd het onderzoek te ‘valideren’. Volgens een van hen, hoogleraar belastingrecht Henk Vording, lijkt Uber met zachte hand te zijn gecorrigeerd.

• Belastingdienst zegt lessen te trekken uit Uber Files: ‘Wel rook, geen vuur’ zeggen betrokkenen. Redactiefoto.

De beursgang van Didi Global in New York leverde het bedrijf in 2021 een verbanning uit de belangrijkste app-winkels en zware boetes door de Chinese overheid op vanwege ‘bedreiging van de nationale veiligheid’. Maar nu lijkt het er op dat het ‘Chinese Uber’ – volgens een melding van Didi op Chinese social media – van de Chinese autoriteiten de ruimte krijgt om weer nieuwe klanten aan te trekken. Recent doken in Britse media geruchten op dat Didi wil gaan starten in Groot-Brittannië.

In juli 2021deed de Chinese overheid Didi in de ban vanwege de beursgang van $ 4 mrd. in New York. Die beursgang in de VS was tegen de zin van de Chinese autoriteiten. Het aandeel Didi kelderde daarop en sleepte andere Chinese aandelen met zich mee. Ook kreeg Didi na een onderzoek van een jaar een boete van € 1,2 mrd. Blijkbaar wil Peking via Didi signaleren dat het de greep op digitale bedrijven wil versoepelen.

• Chinese taxiapp Didi Global krijgt weer de ruimte van de Chinese overheid. Illustratie Didi Global.