Bus

Qbuzz blijft in Groningen en Drenthe rijden tijdens de avondklok voor essentiële beroepen. “Die mensen hebben niet allemaal de beschikking over eigen vervoer,” zegt Wilko Mol van het OV-bureau Groningen-Drenthe in het Dagblad van het Noorden. “Ze moeten ook in deze tijd op de bus kunnen vertrouwen.’’

Volgens hem geeft het hiermee gehoor aan landelijke afspraken tussen alle OV-bedrijven in het land (bus en trein) om tijdens de avondklok door te blijven rijden. “Alleen de grote steden waar ‘s avonds nog in een hoge frequentie wordt gereden, schroeven die frequentie misschien wat terug. Wij houden onze dienstregeling in principe in stand.’’

Eerder beperkte het OV-bureau het aantal dagelijkse busritten voor de lockdown tot zo’n 86 procent. Alleen bij hoge uitzondering rijden er in beide provincies nog extra (scholieren)bussen voor eindexamenkandidaten en leerlingen van het praktijkonderwijs. Ook de Q-link lijn naar de Zernike Campus in Groningen rijdt niet en de nachtbussen staan al sinds het begin van de coronacrisis stil.

Door de lockdown-maatregelen verdubbelde het OV-bureau tijdelijk de bezuiniging van 5 procent die was vastgelegd ten opzichte van de dienstregeling 2020. De ‘coronadienstregeling‘ van 2021 blijft in elk geval tot de zomer dankzij een beschikbaarheidsvergoeding van het Rijk. Mol onderstreept dat het openbaar vervoer juist nu een belangrijke maatschappelijke rol vervult: “We zijn er ook voor mensen die geen vervoersalternatief hebben. We doen er alles aan om het OV zo lang mogelijk op peil te houden. Met de vastgestelde dienstregeling, zonder extraatjes als scholierenritten en P+R ritten op koopavonden en koopzondagen.’’

Het aantal reizigers is met 75 procent gedaald. Dat staat niet in verhouding tot het aantal bussen wat toch nog rijdt (9 van de 10). Mol neemt dat tijdelijk graag voor lief, en niet alleen voor de mensen die het OV nu nodig hebben. “Het is belangrijk dat onze reizigers die nu tijdelijk thuis blijven, de bussen zien en weten dat hun buslijn nog steeds bestaat als ze straks uit de lockdown komen.’’

Een verslechtering van het netwerk gaat volgens hem ten koste van de kwaliteit én de herkenbaarheid. “Dan wordt het moeilijk communiceren en krijgt het openbaar vervoer reizigers lastig terug. Gaan ze eerder een auto kopen, terwijl het OV na corona een belangrijke rol krijgt in het verzorgen van mobiliteit. Daarom rijden we nu liever iets te veel dan te weinig. Dankzij de vergoeding kan dat ook.’’

Net voor de lockdown schoot het aantal reizigers flink omhoog, tot zo’n 60 à 70 procent. De vraag is of het OV meteen na de lockdown meteen weer opkrabbelt of dat een percentage reizigers wegblijft. Landelijke scenario’s gaan er vanuit dat het herstel stapsgewijs gaat en pas in 2025 is hersteld, zegt Mol. Hij hoopte begin dit jaar – voor lockdown en avondklok – in Groningen en Drenthe uit te komen op gemiddeld een kleine 80 procent dit jaar.

“Met dat percentage konden we het met de vastgestelde dienstregeling bolwerken,” legt Mol uit. “Zodra we daar bovenuit komen, komt een financieel gezonde OV-sector weer in beeld.’’ Hij verwacht dat middelbare scholen hun leerlingen zo snel mogelijk weer over de vloer willen hebben, dat hbo en universiteit structureel minder colleges blijven geven en kantoorpersoneel vaker thuis blijft.

• OV-bureau Groningen-Drenthe: ‘Bus blijft rijden tijdens avondklok.’ Foto OV-bureau Groningen Drenthe.

Arriva Nederland en Solaris Bus & Coach hebben, aldus Achterhoek Nieuws, een overeenkomst getekend voor de levering van tien Solaris Urbino12-waterstofbussen. De 12 meterbussen worden in de loop van dit jaar geleverd aan Provincie Gelderland. Arriva gaat er in december 2021 (bij de start van de dienstregeling 2022) mee rijden in de Achterhoek en de Cleantechregio Zutphen/Apeldoorn.

Eind vorig jaar maakte het college van Gedeputeerde Staten van Gelderland bekend dat ze – na de provincie Zuid-Holland en het OV Bureau Groningen-Drenthe – meedoet aan het Europese programma JIVE2 (Joint Initiative For Hydrogen Vehicles Across Europe), waarin het stimuleren van emissieloos openbaar vervoer centraal staat. De tien waterstofbussen gaan dieselbussen vervangen en gezamenlijk meer dan 1 miljoen kilometer per jaar rijden. Daarmee wordt met Europese subsidie een impuls gegeven aan de vergroening van de mobiliteit, de productie van groene waterstof en de realisatie van de waterstofinfrastructuur.

Voor Arriva Nederland is het rijden op waterstof een primeur. Door de inzet in het reguliere streekvervoer gaat Arriva met deze bussen een recordaantal kilometers afleggen. Het is vanuit het project JIVE2 een voorwaarde dat in de periode december 2021 tot december 2024 elke waterstofbus per jaar minimaal 50.000 kilometer rijdt. Arriva en provincie Gelderland streven er echter naar om het dubbele aantal van 100.000 kilometer per jaar te realiseren. Arriva spant zich met steun van de provincie in voor de realisatie van een waterstofvulpunt per december 2021. Er wordt gekeken naar de mogelijkheden om een waterstoftankstation voor groene waterstof te realiseren in Doetinchem of Groenlo. Het is de bedoeling dat dit op termijn een openbaar toegankelijk tankstation wordt.

De totale geraamde maximale meerkosten voor de 10 bussen zijn voor 4 jaar 6,4 miljoen euro. Provincie, Europa en Arriva investeren hier gezamenlijk in. Daarnaast wordt er nog een bijdrage gevraagd aan het Rijk.

• Arriva bestelt 10 Urbino 12-waterstofbussen bij Solaris. Foto Solaris.

De Duitse busvakbeurs Bus2Bus wordt verplaatst naar volgend jaar. Bus2Bus 2022 vindt plaats op 27 en 28 april op het beursterrein van Berlijn Wel komt er dit jaar een spectaculair live virtueel evenement op 15 april: de Bus2Bus Special Edition.

Organisator Messe Berlin nam de beslissing na overleg met toonaangevende nationale en internationale bedrijven en de Federale Vereniging van Duitse Bus- en Touringcaroperators (bdo). “Mobiliteit verandert voortdurend en zal ook in de toekomst een belangrijk onderwerp blijven. Innovatieve en duurzame vervoersconcepten creëren nieuwe ontwikkelingen over de hele wereld en we willen deze onder de aandacht brengen met bijbehorende evenementen. Daarom spelen nieuwe vormen van mobiliteit al een belangrijke rol in de evenementenportfolio van Messe Berlin.”

“Met Bus2Bus hebben we een zeer actueel evenement voor deze sector georganiseerd en we nodigen we alle belangstellenden uit om het samen met ons te helpen ontwikkelen – dit jaar op de virtuele Bus2Bus Special Edition en volgend jaar weer op een live evenement,” aldus Martin Ecknig, CEO van Messe Berlin. “Na gesprekken met bedrijven die zich al voor de show hadden aangemeld, werd duidelijk dat de bussector een groot vertrouwen in Bus2Bus heeft. Het is de combinatie van persoonlijke dialoog en innovatieve evenementenformats die Bus2Bus onderscheidt. De focus ligt hier op bussen en het ervaren van deze vorm van vervoer.”

Christiane Leonard, algemeen directeur van de federale vereniging van Duitse busondernemingen (bdo) zei: “In de komende maanden zullen maatregelen ter bescherming van de gezondheid het openbare leven in Duitsland en de rest van de wereld blijven domineren. Helaas maken de omstandigheden het onmogelijk om Bus2Bus te houden in het formaat dat dit branche-evenement verdient. We kijken er erg naar uit om bij de volgende editie in het voorjaar van 2022 weer nauwe gesprekken te voeren met mensen uit de bussector. De derde Bus2Bus zal precies op het juiste moment plaatsvinden om de toon te zetten voor een herstel en reboot van onze sector.”

• De Duitse busvakbeurs Bus2Bus gaat naar 27 en 28 april 2022. Op 15 april 2021 is er een virtueel evenement. Foto Messe Berlin.

Er is een nieuwe coulanceregeling waardoor rijbewijzen die tussen 1 december 2020 en 1 maart 2021 verlopen, tot 1 maart geldig blijven. Mensen met dat rijbewijs blijven verzekerd en krijgen geen boete als ze staande worden gehouden tot de periode dat de coulanceregeling geldt. Er geldt eenzelfde coulance voor alle beroepschauffeurs waarvan de code 95 in de periode tussen 1 december 2020 en 1 maart 2021 verloopt. De regeling geldt ook voor Europeanen die in Nederland verblijven met een verlopen rijbewijs van een andere lidstaat.

De tijdelijke regeling geldt alleen voor het rijden binnen Nederland. Er is een Europese regeling in de maak. Als die ingaat, komt de Europese regeling in plaats van deze nationale coulanceregeling. Het verlopen rijbewijs geldt niet als identificatiemiddel, met uitzondering van situaties waarbij sprake is van zorgafname.

Er is ook sprake van een verlenging van de coulance bij de geldigheidsduur van onder andere theorie-examens rijvaardigheid en de deelexamens voor het verkrijgen van een verklaring voor vakbekwaamheid. Examens die verlopen tussen 1 oktober en 1 januari 2021 blijven geldig tot 1 oktober 2021.
Dat geldt ook voor de praktijkexamens voertuigbeheersing motor die zijn verlopen tussen 1 oktober 2020 en 1 januari.

• Rijbewijzen, codes 95 en theorie-examens in Nederland opnieuw langer geldig vanwege lockdown. Foto RAI Vereniging.  

De Duitse federale overheid wil bij wet bepalen dat eind 2025 45 procent van de nieuwe bussen schoon of emissievrij is. OV-bedrijven – publiek en privaat – staan daarbij voor een grote uitdaging. De meeste nieuwe voertuigen zullen in de toekomst moeten worden uitgerust met alternatieve aandrijvingen. Deze nieuwe wet moet begin augustus in werking treden, aldus de Tagesspiegel, die ook meldt dat het Duitse kabinet het wetsontwerp morgen (woensdag) wil aannemen.

De federale wet verplicht vervoers- en andere bedrijven om nieuwe voertuigen aan te schaffen op basis van een systeem van quota. Zo moet Duitsland er tegen het einde van 2025 voor zorgen dat een hoog percentage nieuwe voertuigen ‘schone en emissievrije’ voertuigen zijn.

Met deze nieuwe wet voldoet de federale overheid aan haar verplichting om de aanbestedingsrichtlijn, die in 2019 door de EU is aangenomen, in Duits recht om te zetten. Dat is al gebeurd in Frankrijk, Polen en Italië. Duitsland loopt achter. De Duitse overheid wil de EU-richtlijn één op één implementeren en geen gebruik maken van de mogelijkheid van afwijkingen.

Niet alleen openbare bedrijven worden getroffen, maar ook particuliere bedrijven die diensten verlenen aan de staat. Met name aanbieders van openbaar vervoer zijn ongerust. Met name de private vervoersbedrijven (veelal gemengde bus- en touringcarbedrijven, waarvan Duitsland er veel heeft) die ingeschakeld worden in het OV maken zich zorgen.

De quota betekenen bijvoorbeeld dat in een eerste fase tegen eind 2025 45 procent van de nieuw aan te schaffen bussen niet langer alleen op diesel mag rijden. In plaats daarvan moet 45 procent van de nieuwe aankopen minstens de helft ‘schoon’ zijn en de andere helft ’emissievrij’. Voertuigen die rijden op gas (LPG, LNG, CNG), synthetische brandstoffen of duurzame biobrandstoffen worden als ‘schoon’ beschouwd. Plug-in hybrides zijn ook toegestaan. Alleen bussen die rijden op batterijelektriciteit, waterstof of elektriciteit uit bovenleidingen zijn emissievrij.

In de tweede fase tot eind 2030 worden dan de volgende quota vastgelegd: maximaal 35 procent dieselbussen, 32,5 procent ‘schone bussen’ die rijden op gas of synthetische brandstoffen en 32,5 procent volledig elektrische bussen of vergelijkbare technologieën. Vrijwel alle aanbestedingen zullen in de toekomst onder de nieuwe wet vallen. Zodra de aankoop van OV-bussen in de hele EU moet worden aanbesteed, treedt de nieuwe wet in werking. De drempel daarvoor wordt al overschreden als er maar twee nieuwe bussen worden aangeschaft. Batterij-elektrische bussen kosten ongeveer twee keer zoveel als een dieselbus. Bussen met waterstoftechnologie zijn zelfs nog duurder. Tegelijkertijd is het bereik van de alternatieve aandrijvingen nog steeds aanzienlijk kleiner.

Marktleider in Europa is VDL uit Nederland, gevolgd door BYD en het Poolse Solaris. Daimler, wereldmarktleider in conventionele bussen, biedt de E-Citaro sinds 2018 aan en is van plan om in de komende jaren een E-bus te lanceren waarvan het bereik zal worden uitgebreid met een waterstofeenheid. Ook de  laadinfrastructuur en de spreiding er van is nog een probleem.

De mobiliteitsminister van de deelstaat Baden-Württemberg, Winfried Hermann (Grüne), wil nog ambitieuzer zijn dan de EU: “Het openbaar vervoer moet ook klimaatvriendelijker worden.”Het is niet voldoende om tevreden te zijn met het feit dat het openbaar vervoer duurzamer is dan de eigen auto. De richtlijn moet daarom een ​​stimulans zijn om tenminste de quota te halen, maar beter is nog meer te doen.”

• ‘Duitsland moet het beter doen’: E-bus in OV moet naar 45% in 2025. Foto VDL Bus & Coach.

Jan de Wit Group gaat ook dit jaar door met het gebruik van HVO (Hydrotreated Vegetable Oil) om – naar eigen zeggen als eerste touringcarbedrijf in Nederland – 90% klimaatneutraal (‘well-to-wheel’) met zijn bussen te kunnen rijden. De circa 100 bussen tellende touringcarvloot rijdt al ruim een jaar niet meer op conventionele diesel, maar op HVO 100 dat wordt geproduceerd uit plantaardige oliën en/of vetten die behandeld zijn met waterstof. Deze brandstof is gecertificeerd op basis van de ISCC EU-norm en voldoet aan de hoge eisen die de EU stelt aan duurzame brandstoffen.

Jan de Wit Group ziet op dit moment HVO 100 nog steeds als de beste tussenoplossing in de transitiefase naar het gebruik van waterstof. “We denken dat waterstof aangedreven touringcars met de benodigde infrastructuur binnen vijf tot tien jaar realiteit kunnen zijn en verwachten daar méér van dan van elektrisch rijden,” zegt directeur Walter de Wit. “Dat is in onze branche alleen al vanwege de veel te beperkte actieradius niet realistisch. Bovendien is elektrisch rijden voor het touringcarvervoer nog steeds een vervuilende optie. Dat komt onder meer omdat de productie van de elektriciteit, accu’s en de voor busmotoren benodigde magneten in veel gevallen verre van duurzaam is.”

• Jan de Wit Group: HVO voor touringcars tussenstap naar waterstof. Illustratie Jan de Wit Group.