Rail

Uit de Stationsbelevingsmonitor 2022 blijkt dat reizigers in 2022 opnieuw iets meer tevreden waren over hun station dan het jaar daarvoor. Dit jaarlijkse onderzoek, dat door I&O Research in opdracht van NS en ProRail wordt uitgevoerd, bevraagt 85.000 reizigers. Die gaven stations vorig jaar een gemiddeld rapportcijfer van 7,32. In 2021 was dat 7,31 en in 2016 was dat nog 6,94. ProRail en NS voeren dit onderzoek elk jaar uit om te weten hoe reizigers over de stations denken en waar nog verbeteringen nodig zijn.

Het meest gewaardeerde station van Nederland is Klimmen-Ransdaal. Dit station op de Zuid-Limburgse Heuvellandlijn kreeg een 8,3 als rapportcijfer. Reizigers waarderen dit station om zijn mooie ligging in het heuvelige landschap en vanwege het monumentale stationsgebouw uit 1913 met restaurant en terras op het perron. Op de Heuvellandlijn zijn ook nummers twee en drie te vinden: station Schin op Geul kreeg van reizigers een 8,2 en station Valkenburg een 8,1. Station Lage Zwaluwe in Noord-Brabant kreeg van reizigers het laagste cijfer en de enige onvoldoende: een 5,2.

“Dat de waardering voor stations al zeven jaar stijgt, laat zien dat we goed aansluiten op de wensen van onze reizigers. Stations zijn al lang niet meer alleen de plek waarop je op de trein wacht. Ze zijn een verlengstuk van de stad en omgeving geworden, van waaruit je je reis kunt voorzetten met een deelfiets, -ebike, -scooter of -auto. Je kunt er lekker eten, elkaar ontmoeten of nog snel even een boodschap doen”, aldus Femke Woudstra, directeur Stationsmanagement en Exploitatie van NS.

Daarnaast groeit de maatschappelijke rol van het station. “Het welzijn op het station wordt steeds belangrijker. Denk aan het rookverbod dat we in 2020 op alle stations en perrons hebben ingevoerd, de ruim 250 watertappunten op stations voor gratis drinkwater en sinds 2022 is op alle stations een AED aanwezig”, aldus Wim Gideonse, a.i. Directeur Stations van ProRail.

Van de grote stations staat Rotterdam Centraal in de top 10. Met een 8,0 als rapportcijfer is het station op plek zes geëindigd (2021: 8,0). Reizigers vinden dit een fijn, helder en overzichtelijk station.

De grootste stijging van de afgelopen vijf jaar is voor station Driebergen-Zeist. In 2017 kreeg dit station nog een 5,2, terwijl het vorig jaar klom naar een 7,8. Het station en het gebied daar omheen zijn de afgelopen jaren compleet vernieuwd. Er is een nieuwe fietsenstalling, parkeergarage en busstation gebouwd, er is een Stationshuiskamer waar je warm kunt wachten en sinds vorig jaar is op deze locatie ook de OV-ebike te vinden.

Uit deze en eerdere edities van de Stationsbelevingsmonitor blijkt dat stations die opgeknapt zijn direct stijgen in waardering. ProRail en NS blijven daarom elk jaar stations verbouwen en moderniseren. Zo werd afgelopen week de heropening van drie opgeknapte stations gevierd: Naarden-Bussum, Roermond en Almere Centrum.

Bekijk hier de scores per station in onze Stationsbelevingsmonitor 2022

• Waardering voor stations stijgt al zeven jaar op rij; Drie Zuid-Limburgse stations voeren ranglijst aan. Klimmen-Ransdaal staat trots op één. Foto NS.

Met name het aanbod tussen Duitsland en Scandinavië moet worden verbeterd. De Commissie wil niet alleen de nachttreinen van SJ en Snålltaget ondersteunen die al rijden tussen Stockholm en Berlijn. De Commissie wil ook een dagelijkse sneltrein van Deutsche Bahn en de Deense DSB tussen Hamburg en Göteborg steunen, met een mogelijke verlenging naar Oslo. Ook Flixtrain is van de partij: het wil een trein van Leipzig via Kopenhagen naar Stockholm aanbieden. En de Tsjechische staatsspoorwegen České dráhy heeft een nachttrein Praag-Kopenhagen voorgesteld.

Ook zijn er nieuwe nachttreinen gepland tussen Parijs en Venetië en tussen Amsterdam en Barcelona (European Sleeper). Overdag zouden er meer diensten moeten komen tussen München en Zürich (Flixtrain), Amsterdam en Londen (NS en Eurostar) en München en Boedapest (Westbahn). Het Italiaanse Trenitalia wil samen met DB voor het eerst ook langeafstandstreinen van Milaan en Rome naar München laten rijden. De Trenitalia-holding Ilsa plant ook een verbinding Lissabon-Madrid.

De proefroutes maken deel uit van het actieplan van de EU Commissie voor meer Europees spoorvervoer over lange afstanden. Het gaat daarbij zowel om dag- als nachtverbindingen. De proefverbindingen zijn samen met de spoorwegsector ontwikkeld, aldus de autoriteit. De betrokken bedrijven gaan de gepresenteerde projecten nu verder ontwikkelen, aldus de Commissie. De EU-commissie heeft niet gezegd wanneer de extra aanbiedingen van start gaan.

Gebleken is dat het opzetten en exploiteren van vooral lange en grensoverschrijdende treinverbindingen voor reizigers in Europa geen gemakkelijke opgave te zijn. Problemen met capaciteitstoewijzing op het spoor en gebrekkige coördinatie tussen nationale infrastructuurbeheerders en spoorbedrijven belemmeren een snelle en efficiënte uitbreiding van het internationale net. De nieuwe of verlengde proeftrajecten moeten bestaande obstakels aan het licht brengen en met hulp van het dagelijks EU-bestuur “worden overwonnen, waardoor nieuwe diensten kunnen ontstaan,” aldus Vălean.

Treinvervoerder Arriva schiet volgens de provincie Fryslân ernstig tekort bij het verzorgen van het regionale treinverkeer in Fryslân. De provincie heeft Arriva daarom gisteren officieel ‘in gebreke gesteld’. Als Arriva de prestaties niet snel verbetert, kan de provincie boetes gaan opleggen. Gedeputeerde Avine Fokkens zegt in een toelichting dat ze niet uit is op het opleggen van boetes, maar in de brief van de provincie aan Arriva worden wel boetes aangekondigd. Het gaat om boetes van 2.000 euro voor ieder incident. Die zouden met ingang van 1 april opgelegd kunnen worden als Arriva bij treinuitval niet binnen een halfuur voor vervangend (bus)vervoer zorgt en voor goede informatie, want zo is dat afgesproken in het contract.

Volgens de provincie is het de afgelopen tijd te vaak voorgekomen dat er geen trein was, geen vervangend vervoer en ook geen goede informatie. De provincie heeft Arriva hier al twee keer eerder officieel op aangesproken. Omdat de situatie niet verbetert, is het ov-bedrijf nu officieel in gebreke gesteld. Ook gisteren viel er weer een stoptrein uit, waardoor reizigers op station Leeuwarden-Camminghaburen een halfuur extra mochten koukleumen op een winderig station. De sneltrein Groningen-Leeuwarden reed hen op volle snelheid voorbij.

De provincie Fryslân stelt Arriva samen met de provincie Groningen in gebreke. De buren in Groningen zijn op zijn minst even kritisch over de prestaties van Arriva. De treinverbinding van Leeuwarden naar Groningen raakt bovendien beide provincies. De provincies willen zo in de eerste plaats druk uitoefenen op Arriva om de problemen snel op te lossen.

Directeur Anne Hettinga van Arriva noemt de brief van de provincie Fryslân ’teleurstellend’. Arriva heeft altijd doorgereden in de coronatijd en heeft nu te maken met personeelskrapte en ook met ziekte onder het personeel. “Ik had wel wat meer clementie en respect verwacht voor het doorrijden in extreme omstandigheden”, zegt Hettinga bij Omrop Fryslân.

• Provincies Fryslân en Groningen stellen Arriva in gebreke; mogelijk volgen boetes; CEO Hettinga ‘teleurgesteld’. Foto Arriva.

Gisteren, op 23 januari startte de nieuwe campagne 40 meter remweg in de provincie Utrecht. Met deze campagne wordt het belang van veiligheid bij tramkruisingen benadrukt. Een tram staat namelijk niet meteen stil, ze heeft een remweg van maar liefst 40 meter. Een tram heeft daarom altijd voorrang. Weggebruikers zoals auto’s, fietsers, voetgangers én scooters worden er daarom op gewezen om extra goed op te letten bij het oversteken van een trambaan.

Veiligheid bij tramkruisingen is erg belangrijk. Ondanks dat er verkeerslichten bij kruisingen staan, gebeuren er helaas toch af en toe ongelukken. Met alle gevolgen van dien. In enkele gevallen wordt de tram slecht door hen gezien of ziet de trambestuurder op de kruisingen de naderende weggebruikers onvoldoende.

Reden voor de provincie Utrecht om hier samen met de gemeenten over in gesprek te gaan. De gemeenten zijn beheerder van de kruisende wegen. De provincie deed recent onderzoek naar de tramkruisingen en verkende daarbij de mogelijkheden hoe deze in een aantal gevallen veiliger kunnen worden gemaakt. Denk daarbij aan maatregelen om de tram beter zichtbaar te maken (bijvoorbeeld door het snoeien van bomen en struiken, het verplaatsen van obstakels), het geven van voorlichting aan scholieren over de remweg van de tram, en in een enkel geval het plaatsen van slagbomen zoals bij de kruising op de Symfonielaan in Nieuwegein.

Gedeputeerde Arne Schaddelee: “Het is belangrijk dat we weggebruikers meer wijzen op de tram. De campagne gaat hierbij helpen. De provincie is verantwoordelijk voor de trambaan, gemeenten zijn verantwoordelijk voor de weginfrastructuur. We moeten dus samen optrekken om de veiligheid te verbeteren en om dit met elkaar op te lossen. Als beheerder van de traminfrastructuur neemt de provincie daarvoor het initiatief.”

Met de nieuwe bewustwordingscampagne wordt de weggebruiker extra gestimuleerd om op te letten bij tramkruisingen. Langs de tramlijn Utrecht, Nieuwegein en IJsselstein staan de aankomende weken prikkelende abri’s om iedereen te wijzen op de lange remweg van de tram. Advertenties op grote digitale schermen in de stad Utrecht zijn zichtbaar tijdens de spits (ochtend en avond). Ook op social media wordt er aandacht geschonken aan de campagne.

Voor informatie kijk op de website www.40meterremweg.nl

• Veiligheid bij tramkruisingen Utrecht: bewustwordingscampagne 40  meter remweg start

Arriva’s eerste nachttrein vanuit Groningen kwam in de nacht van vrijdag op zaterdag om 03.50 uur aan op Schiphol Airport. Voor sommige reizigers mooi op tijd om vroege chartervluchten vanaf de luchthaven te halen. Net als de ‘Maastrichtse’ trein – die in december startte – rijdt de ‘Groningse’ nachttrein, de tweede van Arriva, elke vrijdag ’s nachts om 01:48 uur vanuit Groningen en komt aan op Schiphol om 03:50 uur.

Arriva ontwikkelde de nachttrein-plannen in juni 2021 om via ‘open toegang’ de monopoliepositie van de NS te verbreken. In september vorig jaar gaf de ACM toestemming voor de treindienst(en). De exploitatie van de nachttrein markeert een historisch moment op het Nederlandse spoor, omdat andere partijen dan NS met een vaste dienstregeling gebruik maken van het Hoofdrailnet. Dit dankzij nieuwe Europese wetgeving sinds 2021.

De trein tussen Groningen en de luchthaven Schiphol – een elektrische GTW-trein – stopt onderweg op de stations Assen, Zwolle, Lelystad Centrum, Almere en Amsterdam Zuid. De 65 reizigers die via Arriva’s Glimble-app voor een tientje hadden geboekt (de OV-chipkaart is niet geldig), werden tijdens de inauguratierit onderweg vrolijk vermaakt door vier bands van Eurosonic Noorderslag: Fred Goverde, Them Dirty Dimes, Esther de Jong en DJ Coco Coquelicot.

Arriva verkoopt evenveel kaartjes als er stoelen zijn. De zitjes zijn niet gereserveerd en reizigers kunnen zonder meerprijs in de eerste klasse plaatsnemen.

• In de eerste ‘Groningse’ nachttrein zorgden bands van Eurosonic Noorderslag voor entertainment onderweg. Foto Arriva.

Global Media & Entertainment heeft de NS-concessie van 370 digitale schermen op 21 NS-stations gewonnen. De aanbesteding van een deel van de digitale schermen van NS volgde op een rechtszaak en het lange tijd ‘op zwart gaan’ van vijfduizend reclamevakken op driehonderd treinstations in Nederland in 2019. Reizigers merkten al snel op dat NS in haar stations uitsluitend reclame maakte voor haar eigen diensten. Commerciële uitingen waren lange tijd verdwenen van de stations.

Met de toevoeging van de NS-concessie komt het totale netwerk van Global uit op 3.300 digitale schermen, aldus reclame- en marketingvakblad Adformatie. Waar het NS-netwerk tot 2020 voor het grootste gedeelte bestond uit posters en werd aangevuld met digitale schermen, bestaat de huidige NS-concessie volledig uit digitale schermen.

Ontwikkelingen binnen het segment ‘digital out of home’ (OOH) gaan hard. OOH-bestedingen zijn groter dan radio en naar verwachting zal in het nieuwe jaar het digitale aandeel binnen de gehele OOH-markt groter worden dan het traditionele deel (link). Global groeit naar eigen zeggen mee met de ontwikkelingen in de markt.

In 2019 ging door een rechtszaak het NS-netwerk ‘op zwart’ – zo’n vijfduizend reclamevlakken bleven leeg op ruim driehonderd treinstations in Nederland. De NS had JCDecaux ten onrechte buitengesloten bij de aanbesteding van het miljoenencontract en sloot dat in 2011 onderhands met Exterion Media en in 2015 met Ngage Media (nu Ocean).

JCDecaux stapte naar de rechter en het gerechtshof in Arnhem stelde de OOH-exploitant in een arrest in het gelijk. De NS keek de afgelopen jaren uit naar een nieuwe outdoor-exploitant en dat is nu Global geworden.

Met de ‘winst’ van NS is het voor Global mogelijk om 1,3 miljoen dagelijkse reizigers te bereiken, zegt marketing & sales director Guy Grimmelt in Adformatie. “Voor de adverteerder is het van belang zichtbaar te zijn op het moment dat de doelgroep veelvuldig aanwezig is; met de toevoeging van NS aan ons portfolio kunnen we meer mogelijkheden bieden.”

De treinreiziger anno 2023 is ‘niet echt veranderd’, zegt Grimmelt. “Hij of zij is nog steeds relatief jong, hoogopgeleid en breed geïnteresseerd. Wel zien we dat de mobiliteit en met name de frequentie nog ongeveer 10% lager ligt vergeleken met de periode vóór corona. We verwachten dat dit in de loop van het nieuwe jaar weer aantrekt. Er zal meer dan voorheen met de trein worden gereisd, door de toename van mobiliteitsbudgetten ten opzichte van leaseauto’s en de toegenomen motivatie van mensen om bewuster te reizen. Tot de frequentie weer op het oude niveau is, corrigeren we het aantal contacten die er op het netwerk gemaakt worden.” Adverteerders kunnen naar verwachting vanaf 1 februari campagnes uitrollen via het NS-netwerk.

• Global wint NS-concessie van 370 digitale schermen op 21 NS-stations. Tot nu toe vulde NS de open reclamevakken in met reclame voor eigen producten en diensten. Redactiefoto.

De werkzaamheden aan de perrons op station Schiphol Airport, onderdeel van het project Multimodale Knoop Schiphol (MKS), zijn gestart door infrabeheerder ProRail. Het project MKS bestaat uit vijf verschillende deelprojecten, waaronder de verbouwing van de stijg- en daalpunten op het station Schiphol Airport. Het heeft als doel om Schiphol ook in de toekomst comfortabel, veilig en overzichtelijk te houden.

Sinds zondagavond 8 januari is aannemer BAM Infra gestart met het afzetten van de eerste lift en roltrap-trapcombinatie. De liften op de perrons, die leiden naar het bovenliggende Schiphol Plaza, worden vernieuwd, zodat ze in de toekomst betrouwbaar blijven. Vanaf 16 januari zijn alle liften op het station buiten gebruik. Tijdens de werkzaamheden kunnen reizigers gebruik maken van de vaste trappen, roltrappen en de rolbanen. Treinreizigers met een lichamelijke beperking die van en naar Schiphol reizen kunnen indien nodig NS Reisassistentie aanvragen.

De werkzaamheden zijn voor Schiphol ingrijpend. We raken namelijk direct het bovenliggende Schiphol Plaza”, zegt Rien Nederveen, projectmanager MKS. “Het is voor de reiziger ook ingrijpend dat de komende drie maanden de liften buiten gebruik zijn. Alles wat wij nu uitvoeren helpt de andere MKS-deelprojecten. Als dit jaar de trappen en liften zijn aangepast, gaat de verbouwing van Plaza en aan het busstation verder. Het is een kunst om straks alles goed op elkaar aan te sluiten. In de voorbereiding hebben we veel werk verzet samen met Schiphol en onze aannemer BAM Infra, we kijken uit naar een verdere goede uitvoering.”

Nederveen vervolgt: “Door deze aanpassingen zal de reizigersdoorstroming worden verbeterd. We werken samen met een ander project van ProRail, namelijk Groot Onderhoud Schiphol. We liften mee op de treinvrije periodes van dit project. We verwachten door samen op te trekken de hinder voor reizigers te beperken. Dit project is bezig om de spoorinfrastructuur van de Schipholtunnel weer klaar te maken voor de komende 40 jaar. Zo versterken beide projecten elkaar.”

• ProRail startte werkzaamheden Multimodale Knoop Schiphol; Liften buiten gebruik.  

Europa moet meebetalen aan de treinverbinding tussen Gent en Terneuzen. Dat vindt de provincie Zeeland, meldt Omroep Zeeland. En daarom ondersteunt de provincie de subsidieaanvraag die North Sea Port en de Nederlandse en Belgische infrabeheerders ProRail en Infrabel doen bij de Europese Commissie. In eerste instantie zou het gaan om een goederenspoorverbinding, maar later moet ook reizigersvervoer tussen de beide steden mogelijk worden.

Harry van der Maas, de gedeputeerde Vervoer van de provincie, verwacht niet dat Europa met een grote zak geld komt. De Europese subsidie is vooral nodig om in de aanloopfase onderzoek te doen: “Je kunt natuurlijk ja zeggen tegen de aanleg van een spoorweg, maar dan moet je wel eerst goed onderzoek hebben gedaan. Daar is veel data en veel geld voor nodig.”

De Nederlandse financiering is inmiddels rond, de Belgische nog niet. De totale kosten van het nieuwe spoortraject bedragen ongeveer 210 miljoen euro. Het is de bedoeling dat Nederland en België ieder de helft betalen. Als de EU met geld over de brug komt, kan België niet achterblijven, is de gedachte van de provincie Zeeland.

De spoorlijn is belangrijk voor onze economie, de leefbaarheid en de bedrijven”, zegt Van der Maas. De gedeputeerde wil dat de lijn Terneuzen-Gent er snel komt. De verbinding is in eerste instantie bedoeld voor vervoer van goederen, maar de wens bestaat om ook passagiers per trein tussen de twee steden te laten rijden. “Als je het spoor aanlegt, hou er dan rekening mee dat we in de toekomst ook personenvervoer kunnen faciliteren”, zegt de gedeputeerde. “Dat is nog steeds een grote wens, zowel aan Belgische zijde als bij ons.”

• Provincie Zeeland wil Europees geld voor trein tussen Terneuzen en Gent. Illustratie: Project Gentse Kanaalzone.

Na een uitgebreid toelatingsprogramma is de nieuwste Intercity (ICNG) door de inspectie (ILT) officieel goedgekeurd voor het Nederlandse spoor. Daardoor komt het reizen met de nieuwe, snelle Intercity voor reizigers weer een stap dichterbij. Deze nieuwe trein combineert een hoge snelheid met een verbeterde toegankelijkheid. Ook is de trein van alle gemakken voorzien, zoals comfortabele stoelen, wifi, stopcontacten en usb-aansluitingen. NS ontvangt in de komende jaren 99 ICNG’s, die zijn gebaseerd op Alstom’s Coradia-concept. 20 van deze 99 kunnen ook op het traject Amsterdam-Brussel rijden om de afgeleefde ICB-Beneluxtreinen te vervangen.

Maarten Bakker is als programmamanager verantwoordelijk voor de introductie van de ICNG: “Het is een belangrijke mijlpaal dat de trein door de inspectie is goedgekeurd. Dit zorgt ervoor dat we kunnen starten met een nieuwe fase van het testprogramma. De treinen die nu in Nederland rijden, zijn nog testtreinen. Zodra de eerste trein geleverd is en aan NS is overgedragen door de fabrikant, doorlopen ze opnieuw een testprogramma en daarna kunnen we voor het eerst proefrijden met reizigers. We verwachten voor deze zomer in de dienstregeling te kunnen rijden.”

In de eerste helft van dit jaar start NS met de derde fase van het NS Proefbedrijf. Dan gaan de treinen voor het eerst proefrijden met reizigers aan boord op het traject Amsterdam – Rotterdam – Breda. “Dat is belangrijk, want met reizigers in de dienstregeling kun je pas echt zien hoe de trein in de praktijk presteert en verdere aanpassingen doen”, zegt Bakker. Stap voor stap gaat de nieuwe Intercity vervolgens op meer trajecten rijden. Na het traject Amsterdam – Rotterdam – Breda volgt (deels over de Hogesnelheidslijn) het traject Den Haag – Rotterdam – Eindhoven. In volgende stappen gaat de ICNG ook over de Hogesnelheidslijn van Amsterdam en Rotterdam naar Antwerpen en Brussel en uit de richting Rotterdam via Amsterdam Zuid en Zwolle naar Leeuwarden en Groningen rijden.

• Nieuwe ICNG is goedgekeurd voor het Nederlandse spoor; proefbedrijf met reizigers tussen Amsterdam-Rotterdam-Breda. Foto NS.