Rail

De commerciële ov-bedrijven vechten in een gezamenlijke procedure voor het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) op 19 mei de vergunning en de subsidie aan die het ministerie van Infrastructuur en Milieu aan NS gaf voor de nachttrein tussen Amsterdam en Wenen. Het gaat bij de Nightjet  om een gezamenlijk project van NS en ÖBB dat – als de coronasituatie dat toelaat – 25 mei a.s. van start zou moeten gaan.

De subsidie valt niet in goede aarde bij FlixBus, de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN) en branchevereniging Allrail. De bedrijven, die vinden dat zij geen eerlijke kans hebben gekregen om ook mee te dingen naar de concessie voor deze nachttrein en de subsidie onrechtmatig vinden, dienden eerder een gezamenlijk bezwaarschrift in, maar dit werd ongegrond verklaard. Volgens FlixBus, dat rechtstreekse concurrentie met de eigen nachtbussen (tussen Amsterdam en Wenen en Amsterdam en München) vreest, is de subsidie aan NS verstrekt na exclusieve onderhandelingen en zou de subsidieverlening in strijd zijn met de Europese marktordeningsregels. Het bedrijf stelt dat ook andere aanbieders een dergelijke verbinding hadden kunnen opzetten, zeker met subsidie.

Het ministerie van IenW wil al enkele jaren de meer milieuvriendelijke trein op korte afstanden (500 à 700 km) aantrekkelijker maken. Daarin past ook de ÖBB Nightjet, die op de route Amsterdam-Wenen samen met NS wordt geëxploiteerd. Maar volgens de groep spoorvervoerders – in het FD – heeft IenW de nachttrein Amsterdam-Wenen via een wijzigingsbesluit toegevoegd aan de Hoofdrailconcessie van NS. Van een (nieuwe) gunning was dus geen sprake.

De commerciële ov-bedrijven, die eerder ook al nadrukkelijk vraagtekens plaatsten bij de onderhandse continuering van de Hoofdrailconcessie van NS voor 10 jaar na 2024, die staatsecretaris Van Veldhoven vorig jaar aankondigde en die de Kamer in februari jl. bekrachtigde, argumenteren dat het bij de nachttrein om een volledig nieuwe dienstverlening gaat die niet valt onder de concessie voor het Hoofdrailnet.

Eerder dit jaar startte IenW een marktverkenning om te zien of ov-partijen belangstelling hebben voor het openen van internationale treinverbindingen. Op dit gebied wil de overheid meer concurrentie. De huidige grensoverschrijdende verbindingen worden gereden onder een NS-concessie. Naast de ÖBB Nightjet is er slechts één nieuw Nederlands initiatief, van European Sleeper/Regiojet die voor april 2022 een nachtverbinding plant van Oostende-Brussel-Amsterdam-Berlijn-Dresden naar Praag. In België wil Moonlight Express ook in april volgend jaar een nachtverbinding lanceren van Brussel naar Berlijn.

• Commerciële ov-bedrijven vinden vergunning en overheidssubsidie voor nachttrein Amsterdam-Wenen oneerlijk. Foto ÖBB.

Het Spoorwegmuseum ontving in het kader van ‘75 jaar Vrijheid’ een bijdrage van het Mondriaan Fonds, speciaal voor het registreren, digitaliseren en uiteindelijk publiceren van de deelcollectie Tweede Wereldoorlog. Dit project, met als titel ‘Beladen jaren in beeld’, omvat vooral foto’s, maar ook andere belangwekkende documenten en literatuur. Het papieren archief verhuist naar Het Utrecht Archief waar het wordt onderzocht, geconserveerd en uiteindelijk toegankelijk gemaakt. De fotocollectie blijft bij het Spoorwegmuseum en wordt geregistreerd en gedigitaliseerd.

Conservator Evelien Pieterse: “De rol van de spoorwegen in de Tweede Wereldoorlog is een heel belangrijk verhaal om te blijven vertellen. Het archief van NS uit de Tweede Wereldoorlog heeft lange tijd bij ons in depot gestaan. Het was op verzoek altijd te raadplegen, maar dankzij de bijdrage van het Mondriaan Fonds kunnen we nu beginnen met het registreren en digitaliseren van dit archief. Het fotoarchief blijft bij het Spoorwegmuseum, maar het papieren archief is in betere handen bij Het Utrechts Archief.” De documenten die worden overgedragen gaan voornamelijk over de bedrijfsvoering van NS tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Victor Lansink van het Utrechts Archief nam de dossiers in ontvangst: “Ik ben ontzettend benieuwd wat zich hierin bevindt. We gaan een inventaris maken en kijken of de stukken aanvullend zijn bij al bestaande archieven. Als dat gedaan is komt dit archief in aanmerking om te digitaliseren en uiteindelijk openbaar te maken. Een waardevolle aanvulling voor onderzoekers, met name die van de spoorweggeschiedenis.”

In 2013 opende het Spoorwegmuseum de presentatie ‘Beladen Treinen’ over de Holocaust en de rol van de spoorwegen daarin. Dit ging samen met de publicatie van de website www.beladentreinen.nl. In 2019 volgde de expositie ‘Kinderen van Versteeg’ waar het museum zijn collectie affiches, foto’s, panelen, medailles en andere kleine objecten uit de Tweede Wereldoorlog toont. Alle informatie is ook gepubliceerd op de website www.kinderenvanversteeg.nl

• Spoorwegmuseumconservator Evelien Pieterse (l) overhandigt het archief aan Victor Lansink van Het Utrechts Archief. Foto NS.

Vanaf maandag 3 mei zal in de Amsterdamse metrostations geen reclame meer te zien zijn voor ‘fossiele producten’, zoals auto’s die rijden op fossiele brandstoffen of vliegreizen tegen dumpprijzen. Wethouder Marieke van Doorninck (Duurzaamheid) en Radjen van Wilsem, CEO van CS Digital Media ondertekenen maandag op Amsterdam Centraal Station afspraken om dit vast te leggen. Amsterdam is de eerste stad van Nederland die reclame voor fossiele producten uit het straatbeeld wil weren. De afspraken over reclames in de metrostations zijn hiervan de eerste stap.

De afspraken zijn tot stand gekomen naar aanleiding van een aangenomen motie van de raadsleden Groen, Bakker en Kiliç in de gemeenteraad van Amsterdam. CS Digital Media heeft zich hier als eerste reclame-exploitant aan verbonden.

• Vanaf maandag alleen fossielvrije reclame in Amsterdamse metrostations. Straks ook op tram- en bushaltes? Foto GroenLinks.

De door FNV Spoor aangekondigde acties op het spoor op donderdag, vrijdag en zaterdag gaan niet door. Hierdoor kunnen reizigersvervoerders vanaf donderdag weer hun gebruikelijke dienstregeling opstarten.

FNV en ProRail hebben een onderhandelingsresultaat bereikt over een nieuwe cao. Michiel Boer, bestuurder FNV Spoor: “Het woord is nu aan de leden. Als die het akkoord goedkeuren, is er een nieuwe cao en zijn acties helemaal van de baan.” De vakbond en ProRail leggen de laatste hand aan de details van het akkoord. Waarschijnlijk zijn die morgen bekend.

FNV en de andere bonden begonnen in oktober 2020 de onderhandelingen met spoorbeheerder ProRail. Op 1 maart stopten die gesprekken toen bleek dat ProRail een eindbod had neergelegd, dat voor de leden van de FNV geen recht deed aan het werk wat door hen verzet wordt. In april kwam er een ultimatum dat 19 april afliep en waarop de staking van vanochtend volgde. Eerder hadden CNV Vakmensen en VHS Railprofessionals met ProRail wel een akkoord bereikt.

• Spoorstakingen van de baan, ProRail en FNV Spoor bereiken onderhandelingsresultaat over cao. Redactiefoto.

Door een staking van medewerkers van ProRail in een vakbondsactie van FNV Spoor is niet alleen vanochtend in de regio’s Amsterdam, Utrecht en Alkmaar de treinenloop zeker tot 10.00 uur ernstig verstoord. Ook de rest van de week worden er her en der in het land vakbondsacties gevoerd. Wie toch op stap wil met de trein, moet zeker de reisplanner raadplegen.

Leden van vakbond FNV Spoor op verkeersleidingsposten van ProRail staken voor een nieuwe cao. Daardoor kunnen reizigersvervoerders (waaronder NS) geen treinen laten rijden. FNV Spoor ging tot dusver niet akkoord met een eindbod van ProRail. De twee partijen worden het niet eens over onder meer het percentage loonsverhoging en de looptijd van de cao. CNV Vakmensen en VHS Railprofessionals gingen eerder wel akkoord met het voorstel van ProRail. Met deze bonden is ProRail nog in gesprek over de ‘Eerder stoppen met werken-regeling’.

Na de staking van vanochtend volgen morgen andere acties in Den Haag, Rotterdam, Dordrecht en Roosendaal. Vrijdag wordt gestaakt in Groningen, Zwolle, Eindhoven, Maastricht en Arnhem. Zaterdag is er een landelijke 24-uurs staking gepland, vanaf 05.00 uur.

ProRail betreurt dat treinreizigers, reizigersvervoerders en goederenvervoerders hier veel overlast van kunnen ondervinden. Wat de precieze impact zal zijn voor reizigers wordt met de vervoerders in kaart gebracht. Daarna zal hier over worden gecommuniceerd.

Concreet zal er volgens FNV Spoor actie worden gevoerd op verschillende verkeersleidingsposten door het hele land waardoor in bepaalde regio’s en daarbuiten minder of geen treinen kunnen rijden. Reizigers en verladers zullen de grote impact van de acties merken. Volgens FNV Spoor worden de acties van woensdag tot en met vrijdag tot 08:00 uur in de ochtend gevoerd. Het treinverkeer kan echter pas na 08:00 uur weer worden opgestart en dat kost tijd. Daarom verwacht ProRail dat het treinverkeer tot in ieder geval 10:00 uur ontregeld zal zijn. Wanneer FNV Spoor de landelijke actie van zaterdag 1 mei door laat gaan, dan is er de gehele dag in het hele land geen treinverkeer mogelijk.

Hoewel de acties van woensdag tot en met vrijdag regionaal zijn georganiseerd is er een grote kans dat het effect ervan ook in andere delen van het land te merken is. FNV Spoor heeft ProRail geïnformeerd over de voor deze week geplande acties en FNV Spoor en ProRail hebben een constructief veiligheidsoverleg gevoerd.

ProRail staat achter haar cao-eindbod: “Zeker in een tijd waarin veel bedrijven binnen en buiten de spoorsector het economisch moeilijk hebben. Toch is het nog steeds een uitgesproken wens om er met zowel CNV Vakmensen, VHS Railprofessionals als FNV Spoor gezamenlijk uit te komen. We roepen daarom ook op om met elkaar in gesprek te blijven.”

FNV Spoor zegt dat het voeren van vakbondsacties niet het doel is. “En dat doen we ook liever niet. Tenzij er geen andere mogelijkheid meer is. En dat is heel simpel het geval hier. Het is erg makkelijk om te zeggen dat er altijd gepraat kan worden. Maar dat heeft alleen zin als er bereidheid is om te kijken naar de verschillen die overbrugd zullen moeten worden.”

• Tot zeker 10.00 uur vanochtend geen treinen in regio’s Amsterdam, Utrecht en Alkmaar; ook acties de rest van de week met zaterdag complete verstoring treinverkeer. Foto FNV Spoor.

Het aantal Belgische stations waar reizigers een bankneutrale bankautomaat kunnen vinden, wordt verdubbeld in de komende twee jaar. Momenteel zijn 42 stations voorzien van zo’n terminal, maar binnen twee jaar worden dat er 79. Het totale aantal stations-bankautomaten verdrievoudigt tot 169 (ten opzichte van 58 nu).

Hoewel digitaal betalen steeds meer ingeburgerd raakt, blijft cash een belangrijke (sociale) rol vervullen. Voor de uitrol van de extra bankautomaten hebben de NMBS en Batopin, het Belgian ATm OPtimization INitiative een contract voor 10 jaar gesloten zodat via dit stationsnetwerk goed ingespeeld kan worden op de vraag van de klanten. Het contract gaat van start op 1 oktober dit jaar.

Batopin is een samenwerkingsverband van vier grote Belgische banken (Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC) dat een bankneutraal netwerk uitbouwt. Dat het daarvoor stations uitkiest, heeft te maken met het feit dat stations fysieke ontmoetingspunten en ‘landmarks’ zijn. De selectie (https://batopin.be/nl/onze-cash-punten) omvat zowel ‘high-traffic’ locaties als andere minder druk bezochte plekken die lokaal een belangrijke maatschappelijke rol spelen (zoals daar waar geen echt stadscentrum is).

Batopin streeft naar een veilig cashpunt binnen een straal van 5 km rond de woon- of werkplaats voor 95% van de Belgische bevolking.

• Het aantal Belgische stations waar reizigers een bankautomaat kunnen vinden, wordt verdubbeld in de komende twee jaar. Foto NMBS.

Samen met de Provincie Gelderland organiseert SBO op 7 oktober de 14e editie van de Dag van de Rail. 2021 is het Europees jaar van het spoor en dat brengt mooie vraagstukken met zich mee”

“Een bereikbaar en betaalbaar spoor met genoeg capaciteit. Dat is wat de toekomst van ons vraagt. Maar, er zijn nog behoorlijk wat uitdagingen om zover te komen. Nu al lopen we tegen de maximale capaciteit van het spoor aan. En het is de verwachting dat het spoor de komende jaren alleen maar intensiever gebruikt zal gaan worden. Door zowel personen- als goederenvervoer. En hoe realiseren we de Europese ambities op zowel nationaal als regionaal niveau? Discussieer mee op 7 oktober!”

Vorig jaar was er een virtuele editie van de Dag van de Rail. De presentaties van vorig jaar zijn hier terug te kijken:

   Kijk Dag van de Rail 2020 terug   

Bij de nieuwe editie gaat SBO weer voor een fysieke bijeenkomst. We hopen je daar – ergens in Gelderland – te ontmoeten!

• De toekomst van het spoor staat op 7 oktober centraal tijdens de 14e editie van Dag van de Rail.

Nederland eist de schadevergoeding voor de sneltram Hasselt-Maastricht terug die het eerder aan Vlaanderen betaalde omdat de sneltram tegen de eerder gemaakte afspraken in, zijn eindhalte niet bij het Maastrichtse hoofdstation kon krijgen. De Wilhelminabrug kon het gewicht van de tram niet dragen. Aan Hasseltse kant zou de tram nu niet stoppen bij het station, maar op 300 meter. Maar minister Peeters weigert, volgens het Belang van Limburg, in te gaan op de Nederlandse eisen. Ze zou zelfs met de gedachte spelen om de tram te vervangen door een trambus. “Ik wil dat er tegen 2026 hoogwaardig openbaar vervoer rijdt”, zegt de minister. “Of dat een tram of een trambus is, maakt me niet uit.”

Naar verluid zou Nederland de 6 miljoen euro schadevergoeding terug willen die het in 2015 deels betaalde (3 miljoen euro) omdat het Maastrichtse hoofdstation niet kon worden bereikt met de tram. Hetzelfde gebeurt nu aan Hasseltse kant, waar de tram ook het station niet bereikt maar stopt op 300 meter. De Nederlandse eis staat in een brief van de gemeente Maastricht en de provincie Nederlands-Limburg aan Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld). Volgens de Nederlanders is door de wijziging van het tracé in Hasselt het originele contract geschonden. Daarvan is volgens minister Peeters geen sprake.

Nadat minister Peeters op lijn 2 van het Spartacusplan (Hasselt-Genk-Maasmechelen) al koos voor de inzet van een trambus, lijkt het er – volgens insiders – nu op dat hetzelfde traject wordt ingezet voor lijn 1, Hasselt-Maastricht. Dat zeker omdat er bitter weinig belangstelling lijkt te bestaan voor het uitbrengen van een offerte voor de aanleg van infrastructuur of het leveren van trams. Voor beide was slechts een aanbieder.

• Wil Nederland de eerder aan Vlaanderen betaalde schadevergoeding voor sneltram Hasselt-Maastricht terug? Foto De Lijn/Trammaastrichthasselt.eu