Rail

NS-CEO Roger van Boxtel heeft gisteren onmiddellijk na het tragische ongeval met een Abellio Scotrail-trein bij Stonehaven (Aberdeenshire) namens NS zijn medeleven aan de slachtoffers en de nabestaanden betuigd: “We zien verschrikkelijke beelden van het treinongeval dat bij Stonehaven plaatsvond. Op dit moment is nog veel onduidelijk over de toedracht. Mijn gedachten gaan uit naar de slachtoffers en hun geliefden. Namens alle NS’ers wil ik mijn medeleven betuigen aan de betrokken reizigers en de collega’s in Schotland.”

Bij het ongeval waren drie slachtoffers te betreuren, de machinist, de conducteur en een passagier, zo laten de Schotse autoriteiten weten. Zes andere reizigers werden met lichte verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. De treindienst op het traject tussen Aberdeen en Edinburgh wordt uitgevoerd door Abellio ScotRail, een dochteronderneming van NS.

Abellio ScotRail werk nauw samen met de autoriteiten om te om de oorzaak van het ongeval te achterhalen. Ook krijgen de Schotse spoorcollega’s alle steun die zijn nodig hebben in deze moeilijke omstandigheden.

Als gevolg van een nacht met zware regen en onweer in het gebied zijn de locomotief en drie rijtuigen ontspoord, van een dijk gegleden en is de locomotief in brand geraakt. Het ging hier om een Scotrail-hogesnelheidstrein die om 06.38 Aberdeen had verlaten en op weg was naar Glasgow Queen Street. Network Rail Scotland had al gewaarschuwd voor aardverschuivingen op het traject in de buurt van Carmont. Andere treinen waren al gestopt.

Spoorexperts waarschuwden na het ongeval in de Britse media opnieuw dat de klimaatverandering ook ingrijpende gevolgen zal hebben voor de railsector. De aardverschuivingen waarvan sprake was als oorzaak voor het ongeval, waren het gevolg van langdurige regenval in het gebied waar het ongeval plaatsvond.

• NS betuigt medeleven aan slachtoffers en nabestaanden van ongeval met Abellio Scotrail-trein in Schotland. Ook andere railbedrijven – zoals hier de London Underground – deden dat.

Na het tweede formele gesprek op vrijdag 7 augustus, over de bezuinigingsvoorstellen van NS, gaan de spoorvakbonden FNV Spoor, CNV Vakmensen, VHS Railprofessionals en VVMC terug naar hun respectievelijke achterbannen en de COR opnieuw terug naar de ondernemingsraden. Dit keer om een nieuw voorstel van NS voor te leggen. Na het eerste gesprek op woensdag jl. had NS besloten om de ‘puzzel’ opnieuw te leggen en vrijdag met een nieuw voorstel te komen.

Vrijdag zijn de bonden en de COR ingelicht over de nieuwe plannen van NS. En net als afgelopen woensdag zijn daar ook vrijdag weer pittige discussies over gevoerd. Ook hebben bonden toen weer de uitnodiging op tafel gelegd om samen met NS naar Wopke Hoekstra te gaan en hem te overtuigen om gewoon netjes de rekening te betalen voor de gevraagde en geleverde prestaties. NS is tot op heden niet ingegaan op onze uitnodiging.

Uiteraard wilde NS het liefst gisteren een handtekening onder een werkgelegenheidspact, maar zover zijn de bonden nog lang niet. Wij hebben aangegeven dat we eerst terug willen naar onze leden om het nieuwe voorstel van NS te bespreken. En aangezien we midden in de vakantieperiode zitten zal dat enige tijd in beslag nemen.

Aangezien het hier om de toekomst van de medewerkers gaat, staat zorgvuldigheid voorop. De plannen van NS zijn namelijk zeer ingrijpend voor de organisatie en voor veel medewerkers en bepalen hoe NS er in de toekomst als werkgever uit komt te zien. Wij zullen binnenkort laten weten hoe, wanneer en waar de ledenraadplegingen gaan plaatsvinden. Uiteraard informeren we voor aanvang van de ledenraadplegingen over de nieuwe plannen van NS.

• Spoorvakbonden komen in tweede ronde niet tot onderhandelingsresultaat met directie NS; bonden en COR raadplegen opnieuw hun leden. Foto FNV Spoor.

De Lijn lanceert vanaf deze week een unieke wedstrijd om, in navolging van de HermeLijntrams en de Albatrostrams, een originele naam te zoeken voor de gloednieuwe CAF-Kusttramvoertuigen. Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters zal de naam bekendmaken zodra de nieuwe trams over enkele maanden in exploitatie gaan.

Het is bij De Lijn ondertussen een traditie geworden om nieuwe types tramvoertuigen een eigen naam te geven. Dat klinkt niet alleen veel leuker, het is bovendien een uitgelezen kans om het grote publiek te betrekken bij het openbaar vervoer. Goede tradities zijn er om in ere te houden, en dus gaat De Lijn ook voor de nieuwe Kusttramvoertuigen op zoek naar een unieke eigen naam. De merknaam Kusttram, die het gehele tramgebeuren aan de kust omvat, blijft uiteraard ongewijzigd.

De online-wedstrijd richt zich tot het grote publiek, inclusief tramreizigers, toeristen, kustbewoners en uiteraard de medewerkers van De Lijn. Naamsuggesties dienen vergezeld te worden van een korte toelichting waarin wordt uitgelegd waarom deze specifieke naam een goede keuze zou zijn voor de nieuwe Kusttramvoertuigen. De nieuwe naam dient uiteraard wel bij de kust te passen. Op het aantal ingestuurde suggesties per persoon staat geen limiet. De zoektocht duurt tot eind september.

De nieuwe naam zal officieel bekend worden gemaakt zodra de nieuwe tramvoertuigen in exploitatie gaan. Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters krijgt de eer om de naam te onthullen. Ook de bedenker van de winnende tramnaam zal worden uitgenodigd en wordt bovendien beloond met een leuke prijs. De bekendmaking is voorzien over enkele maanden, wellicht nog voor het einde van het jaar. In de tussentijd worden de tramchauffeurs en het technisch personeel van De Lijn opgeleid voor het besturen van en werken aan de nieuwe trams.

Alvast een ideetje voor een geschikte naam? Surf dan naar www.delijn.be of (rechtstreekse link online formulier) https://sim.delijn.be/optiext/optiextension.dll?ID=7YUjEYFDB_vM2SU1zngJkVavoduTrfI51Zp3YssF_R3XapmW6WdtZdEkIlomeyT6FqQXAaMpaR777f

• Hoe gaat deze (Kust)tram heten? De Lijn schrijft een wedstrijd uit voor een unieke naam. Foto De Lijn.

Volgens de NS krijgt het personeel er de komende twee jaar geen eurocent bij. Met die inzet startte de NS gisteren de gesprekken met de vakbonden van het treinpersoneel. FNV gaat niet akkoord met verslechteringen in de arbeidsvoorwaarden van het NS-personeel. NS wil vanwege de coronacrisis juist met de bonden komen tot een allesomvattend ‘werkgelegenheidspact’.

NS wordt hard geraakt door Covid-19. Veel bedrijven laten hun werknemers thuis werken en er zitten daardoor aanzienlijk minder mensen in de trein. Vakbond FNV liet al voor de onderhandelingen zijn begonnen weten dat het niet akkoord gaat met verslechteringen van de huidige afspraken. “Onze leden hebben ons niet de ruimte gegeven om NS onder de sloophamer te leggen”, aldus de FNV-bestuurders die de onderhandelingen gaan voeren. De vakbond eist ‘mooie afspraken’, en is bereid daar actie voor te voeren. “En moeten we daarvoor met zijn allen ook naar Den Haag? Dan gaan we naar Den Haag”, sluit de vakbond haar visie af.

In de voorstellen die gisteren op tafel lagen belooft NS om gedwongen ontslagen te vermijden, in ruil voor ‘flexibiliteit’ van het personeel. Tot 2025 gaan ongeveer 2500 medewerkers met pensioen. Als de medewerkers van wie de baan op de tocht staat kunnen doorstromen naar de plekken van de collega’s die met pensioen zijn gegaan, kunnen gedwongen ontslagen zoveel mogelijk worden voorkomen. Dat zal ander werk of werken op andere locaties betekenen plus om- en bijscholing.

NS vraagt daarom of het huidige personeel wil afzien van loonsverhogingen. De huidige CAO zou met twee jaar moeten worden verlengd, waarbij ‘de huidige loonschalen niet stijgen’, zo staat in de plannen. Vakbonden FNV Spoor en CNV Vakmensen willen nog niet reageren op de voorstellen. Ze willen die eerst bespreken met NS.

De meeste banen wil NS schrappen op kantoor, op stations en bij onderhoud. Op kantoor zouden managers meer mensen aan kunnen sturen dan ze nu doen, waardoor een aantal overbodig wordt. Op stations kan het werk van servicemedewerkers worden overgenomen door informatieschermen. En de verwachting is dat nieuwe treinen minder onderhoud nodig hebben, waarvan een deel bovendien kan worden geautomatiseerd.

Bij het rijdend personeel lijken de gevolgen mee te vallen, ook al wil NS niet alle 550 hoofdconducteurs die de komende jaren met pensioen gaan vervangen. Want er zijn ook vacatures: NS verwacht 700 tot 800 nieuwe machinisten nodig te hebben, waardoor er ‘volop ruimte blijft om door te stromen’.

FNV gaat niet akkoord met verslechteringen in de arbeidsvoorwaarden van het NS-personeel. De NS heeft aangegeven de komende twee jaar geen loonsverhoging te willen geven en dat daar bovenop ook de pensioenopbouw van de werknemers wordt verlaagd. Janssen (FNV): “In 2019 stegen de salaristabellen met 1,2%. Terwijl de inflatie 2,63% bedroeg. NS-medewerkers hebben dus al achteruit geboerd. Hun salaris is alweer minder waard geworden. Dat gaat niet nogmaals gebeuren.”

In een recente achterbanraadpleging plaatsen leden bij diverse plannen van de NS-plannen kritische kanttekeningen. Janssen: “Een grote meerderheid van onze leden heeft aangegeven bereid te zijn met acties een goed resultaat af te dwingen, als dat nodig is.” 88% van de FNV-leden bij het spoor heeft ingestemd met deelname aan het overleg met de NS. “We hebben mandaat van deze leden om tot afspraken te komen over werkgelegenheidsgarantie, over de pensioenopbouw en over de cao, maar niet voor elke prijs.”

• NS wil personeel laten inleveren; FNV onderhandelt over CAO ‘met mes op tafel.’ Foto FNV.

Het was – net als ‘The wrong kind of snow’ – jarenlang een klassiek excuus als er weer eens iets verkeerd liep op het Britse spoor: ‘Leaves on the line.’ Er werd dan besmuikt gelachen over zoveel stupiditeit bij de spoorwegen in het Verenigd Koninkrijk.

‘Bladeren op de rails’ zijn een beruchte hoofdpijn voor forenzen en spoorbedrijven en veroorzaken kostbare vertragingen. Nu hebben wetenschappers van de University of Sheffield uitgeplozen waarom die bladeren op de rails zoveel problemen veroorzaken.

Wanneer bladeren tegen de sporen worden geplet, vormen ze een zwarte laag die de wrijving tussen de treinwielen en de rails drastisch vermindert – een situatie die Network Rail heeft beschreven als ‘het zwarte ijs van de spoorlijn’. Maar de samenstelling van deze gladde laag was een soort puzzel.

Nu zeggen onderzoekers dat ze een belangrijk ingrediënt hebben gevonden: grote moleculen die worden aangetroffen in planten en die tannines worden genoemd. “Het zijn de chemicaliën die wijn droog maken en ze zitten in thee”, zegt dr. Michael Watson van de University of Sheffield, co-auteur van het nieuwe onderzoek.

Het team vertelde in de Britse krant The Guardian dat de studie suggereert dat bladtannines op ijzer inwerken wanneer dat door zuren in het gebladerte op de rails is opgelost. Zo wordt een laag zwart materiaal gevormd dat de wrijving tussen de stalen oppervlakken – wielen en rails – vermindert. Deze stof lijkt erg op ijzergalinkinkt, een stof die al eeuwenlang wordt gebruikt voor alles, van heilige teksten tot tekeningen van Leonardo da Vinci.

Dr. Watson en zijn collega’s schrijven over hun conclusies in het tijdschrift Proceedings of the Royal Society A en rapporteren hoe ze aan water plataanblaadjes toevoegden om een ​​zurig bruin extract te produceren. Toen een druppel ijzerchloride in water (overeenkomend met ijzer dat uit de rails was opgelost) aan dit bladextract werd toegevoegd, vormde zich een zwart ijzerhoudend materiaal. Dit was niet het geval bij gebruik van een tanninevrij bladextract.

De onderzoekers plaatsten vervolgens hun bladextract met tannine tussen twee stalen oppervlakken, waarbij ze ontdekten dat het zwarte materiaal dat zich vormde de wrijving tussen deze vlakken aanzienlijk verminderde – vergeleken met situaties waarin alleen water of tanninevrije bladextract werd toegepast. “Het bladextract kan op zichzelf deze extreem lage wrijving veroorzaken”, zei Dr. Watson.

Het team vergeleek hun zwarte materiaal niet met materiaal dat op spoorrails was gevonden en er kunnen dus andere factoren zijn die bijdragen aan de gladheid. Watson zei dat de bevindingen nieuwe mogelijkheden openen om de impact van gevallen gebladerte te verminderen. “Hopelijk leidt dit tot een aantal chemische behandelingen die kunnen voorkomen dat het gladde materiaal zich vormt’, zei hij.

Watson voegde toe dat de volgende stap is om het tanninegehalte van bladeren van verschillende boomsoorten te onderzoeken. Dat kan helpen bij een meer gerichte boomkap door Network Rail. “[We willen onderzoeken] welke bladeren de meeste impact hebben en dan de rest van de begroeiing behouden zodat we die habitat niet verliezen,” zei hij.

Zili Li, hoogleraar railsystemen en monitoring aan de TU Delft die niet bij de studie betrokken was, was ingenomen met het onderzoek. “Dit is een interessante bevinding en het is de moeite waard om het verder te onderzoeken in laboratorium- en spoorwegomgevingen die dichter bij het levensechte glibberige spoorverschijnsel liggen,” zei hij.

• Wetenschappers ontdekken waarom bladeren op het spoor kostbare vertragingen veroorzaken. Foto ProRail.

Utrecht overweegt de aanleg van een extra station om de groeiende reizigersstromen in de toekomst aan te kunnen, schrijft het FD. Waarom? Door verstopte wegen, overvolle treinen en bussen plus een Utrecht Centraal dat qua capaciteit tegen zijn grenzen aanloopt, loopt – buiten coronatijd – de Utrechtse regio qua OV tegen zijn grenzen aan. 

Daarom startte afgelopen week een onderzoek naar een uitbreiding van het openbaar vervoer rond Utrecht waarmee €500 mln is gemoeid. Het meest in het oog lopende detail is een nieuw IC-station aan de oostkant van de stad, mogelijk al in 2030. Dit omdat Utrecht er in de komende jaren tienduizenden woningen bij krijgt aan de zuid- en zuidwestkant van de stad. Ook blijft Utrecht Science Park – het vroegere De Uithof – flink groeien. De vrees is dat als de hoofdmoot van het OV – zowel via bus als trein – via Utrecht Centraal blijft lopen, de stad dichtslibt.

De provincie Utrecht is blij dat staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat afgelopen donderdag het onderzoek heeft gestart. Volgens de provincie is het belangrijk de verkenning door te zetten, ondanks corona, want spoor- en wegenbouwprojecten hebben een lange adem. 

Een woordvoerder van het ministerie van I&W wijst er op dat er nog voldoende tijd is om plannen aan te passen.

De verwachting is dat alleen de huidige verkenning al een jaar of twee in beslag zal nemen.

De voornaamste wijziging in de OV-structuur rond Utrecht is dat er een ring om Utrecht komt te liggen die de verschillende wijken met elkaar verbindt. Die ring – ‘een wiel met spaken’ – zal voor uit- en overstappende reizigers de eerste schil rond de stad gaan vormen. Het eerste deel van de ring loopt van de westkant vanaf station Utrecht Leidsche Rijn naar Papendorp (waar ook woningbouw komt) naar Westraven in het zuiden, een nieuw ‘sleutelstation’ Lunetten-Koningsweg aan de oostkant en vanaf daar tot Utrecht Science Park. Daarmee is reizen via Utrecht Centraal niet langer noodzakelijk voor alle reizigers. De verwachting is dat Lunetten-Koningsweg (tussen de sporen van en naar Arnhem en Den Bosch) zal uitgroeien tot het tweede station van de stad.

• OV-ring en extra IC-station voor Utrecht om groeiende reizigersstromen aan te kunnen? Foto ProRail.