Rail

Bij de reizigersvereniging Rover regent het klachten over bomvolle treinen tussen Zwolle en de Randstad. Bijna een kwart van alle meldingen gaat inmiddels over problemen op dit traject. Rover-directeur Freek Bos roept NS op langere en extra treinen in te zetten. “Er is echt meer mogelijk dan nu wordt gedaan.”

De spoorverbinding Zwolle-Randstad staat inmiddels met stip op het meldpunt Volletreinen.nl van reizigersvereniging Rover. “We hebben alleen al in de maand september tot nu toe 565 meldingen gekregen, 130 daarvan gaan over volle treinen tussen de Randstad en Zwolle’’, stelt Bos. “De situatie bij Dronten kunnen we niet veranderen, wel moet NS dan alles op alles zetten zo veel mogelijk reizigers een zitplek aan te bieden.’’ Tussen Lelystad en Dronten is tenminste tot 3 oktober – maar misschien langer  – geen treinverkeer mogelijk vanwege de uitgebreide schade die is ontstaan doordat bij een grote stroomstoring een hoogspanningskabel op de bovenleiding viel.

Normaal gesproken rijden treinen van en naar de Randstad via de Hanzelijn naar Zwolle en verder. Nu nemen reizigers de klassieke route via station Amersfoort en over de Veluwe, waardoor deze treinen bomvol zitten. En dat ziet Rover terug in het aantal klachten. Bos (in De Stentor): “We krijgen zelfs meldingen over drukke treinen in de avond. Dat is ook volkomen logisch, omdat we zien dat NS de kleinste trein uit haar materieelpark inzet.’’ Zijn oproep aan de vervoerder: verleng treinen en laat in de spits extra treinen rijden. “Er is echt meer mogelijk dan nu wordt gedaan.’’

Bos slaat zijn data erop na en constateert dat maandag- en dinsdagochtend langere treinen zijn ingezet tussen Zwolle en Amersfoort, maar woensdagochtend juist weer niet. “Kijk, dat er na het incident in Flevoland even wat opstarttijd nodig was, dat begrijp ik. Maandag dachten we ook echt dat het de goede kant op zou gaan, maar nu zien we toch weer dat de NS niet de langst mogelijke treinen laat rijden tussen Zwolle en de Randstad. En waarom kan er niet net als toen de Hanzelijn er nog niet was een extra intercity gaan in de spits?’’

Allemaal makkelijker gezegd dan gedaan, blijkt uit de reactie van NS-woordvoerder Léonie Bosselaar. “Een structurele oplossing is er nog niet, daar zijn we wel echt naar aan het kijken. We proberen bij drukte nu treinen te verlengen, maar daarvoor heb je voldoende materieel en personeel nodig. Daarom kan het zo zijn dat een trein de ene keer wel langer is en een andere keer weer niet.’’

Bosselaar heeft op basis van reizigersgegevens een tip voor wie dagelijks op het traject tussen Zwolle en de Randstad in- of uitstapt. “We zien dat in treinen bepaalde delen drukker zijn dan andere. Het is voor reizigers dus verstandig zich over het perron te verspreiden. Of neem een trein eerder of later.’’

• Reizigers ontevreden over bomvolle treinen tussen Zwolle en Randstad. Rover-directeur Bos: “NS moet meer doen.” Foto Rover.

Dat de 105.000 bezoekers van de GP Zandvoort veilig en vlekkeloos hun weg van, naar en door Zandvoort wisten te vinden, is te danken aan een ingenieus mobiliteitsplan. Roy Hirs: “Als je alle beschikbare infrastructuur goed inzet, is automobiliteit helemaal niet nodig.”

Roy Hirs is Manager Mobiliteit bij de Dutch Grand Prix en een van de sprekers tijdens het Mobility & Stations Event op 29 september in Zwolle. Lees hier een interview met Roy over het mobiliteitsplan van de Dutch Grand Prix.

Naast Hirs’ bijdrage zijn er nog veel meer andere inspirerende cases tijdens dit congres, dé ontmoetingsplek voor alle stakeholders betrokken bij de transformatie van stationsgebieden en mobiliteitsconcepten.

• GP Zandvoort: Succes voor Max en voor het mobiliteitsplan – hét thema op het Mobility & Stations Event. Foto NS.

De Provincie Gelderland start de aanbesteding voor de treindienst Amersfoort-Ede/Wageningen. De huidige dienstregeling wordt hierbij uitgevraagd. Vervoerbedrijven kunnen de komende vier maanden een aanbieding doen. In maart 2023 wordt bekend wie de nieuwe vervoerder wordt vanaf december 2023. Dan loopt het huidige contract af. 

De Provincie Gelderland kiest ervoor om de bestaande dienstregeling uit te vragen. In de loop van de concessieperiode kunnen er wel aanpassingen aan de dienstregeling plaatsvinden. Die optie is belangrijk omdat er in de regio’s Foodvalley en Amersfoort grote woningbouwplannen zijn. In het programma van Eisen zijn regels opgenomen waaraan eventuele aanpassingen moeten voldoen.  

Het programma van Eisen voor de treindienst stond vanaf 21 juni 2022 al open voor inspraak. Er kwamen reacties van vervoerders, ProRail en de reizigersorganisatie ROCOV en de gemeenten in het vervoersgebied. In de inspraakreacties werd onder andere gevraagd om het doortrekken van de treindienst naar Arnhem Centraal. Nu moeten reizigers overstappen op Ede-Wageningen. Ook kwam de vraag om een kwartierdienst over de gehele lijn. Voor beiden is nu geen aanleiding en er is ook geen budget voor. Dit heeft te maken met de sterk stijgende kosten van energie, de loonkosten en de nog steeds achterblijvende reizigersaantallen ten opzichte van 2019 voor de coronacrisis. Het programma van Eisen is naar aanleiding van de inspraak op een paar kleinere punten aangepast. Zo zijn de eisen rond de organisatie voor het platform RRReis verduidelijkt. 

De nieuwe vervoerder moet de huidige 7 treinstellen overnemen. Er wordt geïnvesteerd in de modernisering van de treinstellen, waarbij de huisstijl RRReis wordt geïntroduceerd. Inschrijvers worden uitgedaagd om met voorstellen te komen waardoor het comfort en de beleving toenemen. Op dit moment hebben 2 treinstellen toiletten én op de stations zijn toiletten. In de aanbesteding is vastgehouden aan de huidige financiële kaders en beleid. Dat betekent dat de toiletvoorziening blijft zoals deze nu is. Een minpuntje voor een aantal organisaties die al lang lobbyen voor toiletten in alle treinen op deze lijn.  

De concessie wordt gegund op basis van het gunningscriterium beste prijs-kwaliteitsverhouding. Het criterium prijs telt voor 50% mee. De score op het overige deel wordt bepaald op basis van het materieelplan (25%), het kwaliteitsplan (15%) en het personeelsplan (10%).

Voor de overname van personeel zijn wettelijke regels. Er geldt een overnameverplichting voor de machinisten en medewerkers Service en Veiligheid. Daarnaast is er een extra afspraak gemaakt: ook monteurs kunnen naar de nieuwe vervoerder. Zo blijft de kennis over de treinstellen geborgd. 

Voor deze concessie wordt de provincie opbrengst-verantwoordelijk: de inkomsten uit de kaartverkoop gaan naar de provincie en daarmee ook het risico als de opbrengst tegenvalt. De provincie betaalt een vaste vergoeding van maximaal 13 miljoen euro aan de vervoerder. Zo kan de huidige dienstregeling gereden worden ondanks dat er minder mensen met de trein reizen dan voor de coronacrisis. Hoe hoog de inkomsten zullen zijn voor de provincie is nog niet bekend. Dat is afhankelijk van de terugkeer van de reizigers. Het totale structurele budget van de provincie is zo’n 520 miljoen euro. Hiervan is een bedrag van 127 miljoen voor openbaar vervoer met bus en trein en het deeltaxisysteem HaltetraxRRReis gereserveerd. 

De energiecrisis raakt de ov-sector hard. Op de Valleilijn rijden elektrische treinen. Maar ook elektriciteit is fors duurder geworden. Bij andere concessies zijn de effecten nog groter. Dit was de directe aanleiding om zelfs in de noodconcessie Veluwe-Zuid weer met dieselbussen te gaan rijden in plaats van elektrische bussen.

• Provincie Gelderland start de aanbesteding voor Amersfoort-Ede/Wageningen. De treinen voor deze lijn blijven – gemoderniseerd – rijden. Slechts in twee van de zeven stellen zijn toiletten en dat blijft ook zo. Foto Provincie Gelderland.

De vakbonden bij NS (VVMC, FNV Spoor en CNV Vakmensen) hebben vanochtend vroeg een positief onderhandelingsresultaat bereikt over een nieuwe cao bij de NS. “We zijn blij dat we eruit zijn. Er ligt een mooi resultaat, dat we nu gaan voorleggen aan de leden. Goed nieuws ook voor alle reizigers, de treinen rijden deze week gewoon weer’, meldt onderhandelaar Jerry Piqué van CNV Vakmensen.

Het onderhandelingsresultaat betreft een cao van anderhalf jaar, van 1 juli 2022 tot 1 januari 2024. De lonen gaan in die periode als volgt omhoog: 5% per 1 juli 2022 (dus met terugwerkende kracht) en 3,45% per 1 januari 2023 – in totaal dus 8.45%.

Per 1 juli 2022 geldt een minimumloon van 14 euro. De leeftijdstredes vervallen. De al bestaande werkgelegenheids-garantie wordt verlengd tot 1 januari 2026. Dat geldt ook voor het lopende sociaal plan.

Piqué: “Vanwege de hoge inflatie en met name de torenhoge energieprijzen hebben we daarnaast twee eenmalige uitkeringen afgesproken. Dat geeft financieel extra lucht in deze bijzondere tijden. Zowel in december dit jaar als in juli volgend jaar krijgen de werknemers er eenmalig 1.000 euro bruto bij, op basis van een fulltime dienstverband. Die kan voor iedereen iets anders uitvallen, afhankelijk van de omvang van het contract en het aantal maanden dat mensen in dienst zijn.”

Omdat onzeker is hoe de inflatie zich komende tijd ontwikkelt, hebben de drie vakbonden volgens Piqué afspraken gemaakt over een inflatiecorrectie. “Er zit een ingewikkelde berekening achter, maar het komt erop neer dat mensen er tijdens de looptijd van de cao nog meer geld bij krijgen als de inflatie onverhoopt hoger uitvalt dan verwacht. Daarmee geven we de mensen toch wat zekerheid in onzekere tijden.”

CNV Vakmensen heeft, net als de andere bonden, tijdens de onderhandelingen sterk gepleit voor een betere balans tussen werk en privé. Piqué: “Die balans is door de hoge werkdruk nu vaak zoek. We kunnen niet alles in de cao oplossen en het personeelstekort niet meteen wegtoveren, maar het is goed dat we nu een aantal afspraken hebben gemaakt. Werknemers krijgen bijvoorbeeld het recht op onbereikbaarheid buiten werktijd en krijgen vanaf 2023 recht op twee gegarandeerde verlofdagen. En er komt meer aandacht voor de gevolgen van ingrijpende privé-situaties, zoals een sterfgeval of mantelzorg.”

De vakbonden gaan tijdens de looptiid van de cao ook met NS in overleg over de hoge werkdruk. Piqué: “NS is een 24-uursbedrijf dat altijd doordraait. Tegelijkertijd moet het wel op een gezonde manier, die balans is nu echt zoek. Met de acties van afgelopen weken hebben de NS-werknemers laten zien dat de maat voor hen echt vol is. NS heeft dat duidelijke signaal gezien en wil ernaar handelen. Daar zal tijd voor nodig zijn, dat realiseren wij ons ook. Maar de werkdruk moet echt omlaag. We gaan bijvoorbeeld onderzoeken hoe we het werken in de nacht meer kunnen gaan beperken. Ook het aantal weekenden waarin de mensen nu verplicht werken, moet omlaag. NS gaat vol inzetten op het werven van weekend-poolkrachten.”

De bonden gaan het bereikte resultaat in de komende weken voorleggen aan de leden. De aangekondigde acties worden opgeschort.

• Bonden boeken positief cao-resultaat bij NS, acties worden opgeschort.  

Minister Mark Harbers (I&W) heeft de vakbonden en NS opgeroepen om weer om de tafel te gaan zitten en hun conflict op te lossen. Vrijdag reden er opnieuw geen treinen in het hele land door een regionale staking. NS zei door die regionale staking in het hele land geen treinen te kunnen laten rijden.

De NS valt in principe niet onder minister Harbers, maar onder zijn staatssecretaris Vivianne Heijnen. Die is met koningin Máxima op bezoek in de Verenigde Staten, maar heeft volgens Harbers veelvuldig contact met de NS over deze kwestie.

“Zowel naar de NS als naar de vakbonden zeg ik: alsjeblieft ga nou eens een keer om de tafel zitten”, zei Harbers voor de ministerraad. Hij riep de vakbonden op tijdens onderhandelingen “het stakingsmiddel in de kast te laten” en vraagt de NS “er alles aan te doen om er uit te komen” Donderdag liepen de onderhandelingen tussen de bonden en NS op niets uit. Reizigers worden volgens de minister door de stakingen “in de steek gelaten”. De acties moeten niet lang meer duren. “Ik houd mijn hart vast als dit nog lang doorgaat.”

• Minister Harbers riep vakbonden op niet te staken tijdens overleg met NS. Foto VVD.nl

De schade aan de infrastructuur van het spoor tussen Dronten en Lelystad is enorm. Hierdoor is er volgens ProRail tot tenminste begin oktober – 3 oktober aldus NS –  geen treinverkeer mogelijk. Maar het kan ook best langer duren. In de week van 12 september volgt een nieuwe prognose, stelt ProRail. De verwachting is dat deze prognose vanwege de omvang van de schade verder verschuift. Inspecteurs van ProRail onderzoeken momenteel samen met onderhoudsaannemer Strukton de exacte schade. NS zet bussen in op het traject.

De periode van begin oktober, die sinds vandaag te zien is in reisplanners, is bedoeld om bij het plannen van reizen in de toekomst geen verkeerde verwachtingen te geven. In de week van 12 september verwachten we een eerste prognose te kunnen geven over hoe lang het herstel gaat duren.

Een hoogspanningskabel kwam op een bovenleiding van het spoor bij Swifterbant terecht. Volgens een woordvoerder van ProRail heeft dat een miljoenenschade veroorzaakt. Niet alleen kabels en schakelaars zijn kapot, ook IT-systemen en de treinbeveiliging zouden zijn geraakt.

• Tenminste tot 3 oktober geen treinverkeer mogelijk tussen Dronten en Lelystad. Foto ProRail.