Wie recent in Duitsland op Twitter zat, kon nauwelijks om ‘treinhorrorverhalen’ heen. Vertragingen van enkele uren, gemiste aansluitende treinen, bistro’s aan boord in ‘noodbedrijf’ – de service van de Deutsche Bahn (DB) heeft onlangs het geduld van zelfs ervaren treingebruikers op de proef gesteld, melden Handelsblatt en Tagespiegel.

De problemen komen niet alleen naar voren in subjectieve ervaringsrapporten, maar ook in de statistieken. In april daalde de stiptheid van ICE en IC-treinen tot minder dan 70 procent. Een waarde die doet denken aan de situatie een paar jaar geleden, toen een reeks storingen in verouderde treinen een betrouwbaar railvervoer onmogelijk maakte. Sindsdien heeft de DB veel geld geïnvesteerd in nieuw materieel. 

Waarom is de trein in Duitsland zo onbetrouwbaar? Het probleem is het slecht onderhouden routenetwerk. Sinds de spoorweg-hervorming is er weinig geïnvesteerd in onderhoud. Vooral in het tijdperk onder DB-baas Hartmut Mehdorn werden inhaalsporen, wissels en alternatieve routes zelfs afgebroken om kosten te besparen. Volgens de spoorwegbranche is het netwerk “op brute wijze gesaneerd”. In dit decennium willen de federale overheid en de DB Group nu het recordbedrag van 63 miljard euro investeren in de renovatie. DB is van plan dit jaar alleen al 13,6 miljard euro te investeren. Maar doordat op vele plaatsen nu aan het netwerk wordt gewerkt, zijn de treinen in eerste instantie nog minder punctueel. 

Niet alleen op Hemelvaartsdag was het alweer druk. Ook met Pinksteren verwacht de DB een groot aantal reizigers. Met Pasen registreerde het onlangs aanzienlijk meer passagiers dan vóór de pandemie. DB zet daarom speciale treinen in op verbindingen die bijzonder populair zijn, bijvoorbeeld tussen Berlijn en Noordrijn-Westfalen. Maar tegelijkertijd wordt er tijdens de feestdagen veel gebouwd aan het railnetwerk. De DB heeft haar reizigers daarom vooraf geïnformeerd over langere reistijden, geschrapte treinen en stops. Ook de reistijden werden voor die verbindingen al aangepast. Maar DB verwacht ook dat er nog meer vertraging zal ontstaan. Op zeven bijzonder drukke hoofdstations, waaronder Berlijn, Frankfurt, München en Keulen, moeten extra medewerkers tijdens de lange weekenden gestrande passagiers helpen.

Zal de situatie de komende jaren verbeteren? Waarschijnlijk niet. De komende jaren wordt er veel gebouwd en rijden er steeds meer treinen op het toch al drukke netwerk. Om de ‘verkeersomslag’ te versnellen, gaat DB haar aanbod de komende jaren aanzienlijk uitbreiden. In 2030 moeten twee keer zoveel mensen met de ICE en de Intercity reizen.

DB bestelde daarom veel nieuwe sneltreinen. Tegen 2025 zal de langeafstandsvloot van de DB groeien tot meer dan 400 stellen, vergeleken met slechts 273 in 2019. Veel sporen zijn echter al overvol, vooral in stedelijke gebieden. Alles loopt hier alleen op tijd als echt alles op rolletjes loopt. De nieuwe langeafstandstreinen zullen daarom waarschijnlijk regelmatig vertraging oplopen in het Duitse spoorwegsysteem, waar snelle ICE- en langzame regionale- en goederentreinen vaak hetzelfde spoor gebruiken. Spoorwegbaas Richard Lutz gaf dit onlangs toe.

Ook in het goederenvervoer is de situatie dramatisch. In het geval van DB Cargo is er sprake van een ‘complete meltdown’: “Het netwerk is compleet ingestort.” En omdat reizigerstreinen in het netwerk voorrang hebben op het goederenvervoer, is het gemakkelijk te raden wat er in de goederensector gebeurt. DB Cargo heeft de transportvolumes al vrijwillig teruggebracht om stilstand te voorkomen.

“De situatie is erger dan die in lange tijd is geweest”, zei de raad van toezicht van Deutsche Bahn. En in de industrie is er sprake van een “zeer ziek systeem”, en niemand in de politiek pakt de oorzaken aan. Dit wordt ook een probleem voor spoorbaas Richard Lutz. De komende drie maanden waarin Duitsers van de maandelijkse ‘Neun Euro Tickets’ kunnen profiteren (voor 9 euro per maand reizen in het lokale en regionale ov, behalve in de IC’s en de ICE’s), worden een martelgang voor het systeem, vooral omdat de DB op populaire trajecten extra treinen moet inzetten om de toestroom van reizigers aan te kunnen.

• ‘Neun Euro Tickets’: kan de Deutsche Bahn het wel aan? Het Duitse spoorwegnet staat op instorten. Foto DB.