Rikus Spithorst van de Maatschappij voor beter OV zegt dat de ov-bedrijven achter Translink op zijn minst eens per jaar reclame-uitingen op de stations en in bus en trein zouden moeten hangen om te wijzen op de teruggaafmogelijkheid. “Maar het kan nog eenvoudiger. Als na vijf jaar de kaart niet meer geldig is, dan zou je het resterende saldo gewoon op moeten kunnen reizen, maar niet meer moeten kunnen opladen. Als de ov-bedrijven dan op sommige ritten niet het volle pond krijgen, dan is dat maar zo. Mensen hebben ook ooit 7,50 euro betaald voor een kaartje dat nog geen euro kost om te maken.” Nog een optie (‘Maar dat zal wel niet mogen volgens de privacyregels’): op die anonieme kaarten is ooit geld gestort vanaf een bankrekeningnummer. “Stort het geld gewoon terug naar datzelfde nummer.” 

Met de deelnemende ov-bedrijven en reizigersorganisaties is in het verleden afgesproken dat het geld ten goede komt aan de reiziger. Dat kan, blijkt uit de jaarverslagen, van alles zijn. Vorig jaar werd 5 miljoen euro van vergeten ov-kaarten door Translink uitgegeven. Het gros, 4,1 miljoen euro ging naar ict-activiteiten van Translink zelf. Er werd ook 80.000 euro overgemaakt naar de Linda Foundation, een fonds van Linda de Mol voor gezinnen met kinderen die in armoede leven. Ook werd een half miljoen euro uitgegeven aan ov-kaarten voor vluchtelingen uit Oekraïne. Aan nieuwe initiatieven om het geld terug te krijgen bij de rechtmatige eigenaren werd vorig jaar niets uitgegeven. 

Reizigersorganisatie Rover is kritisch op de bestedingen. “Het moet ten goede komen aan de reiziger, dat is best wazig. Het mag ook besteed worden aan innovatie en dat is apart, want dat moet toch gebeuren. Waarom moet de reiziger innovatie op deze manier betalen? Translink deelt niet met ons wat ze daadwerkelijk met het geld doet.” Vorig jaar boekte Translink 2,6 miljoen euro netto winst op de activiteiten, terwijl er aan verlopen saldo op ov-chipkaarten 9,1 miljoen euro in kas kwam. De verlopen ov-saldi hebben zich op deze manier ontwikkeld tot een continue inkomstenbron voor het bedrijf dat in handen is van de ov-bedrijven. 

De kans is groot dat het saldo ‘vergeten’ ov-tegoed komende jaren nog fors oploopt. Er zijn nog 6,45 miljoen anonieme ov-kaarten in omloop, met daarop nog tientallen miljoenen euro’s aan reistegoed. De bankpas om de ov-rit mee te betalen wint echter snel aan populariteit. Tien procent van alle ritten in het openbaar vervoer wordt er inmiddels mee betaald. En bij reizigers zonder abonnement is dat zelfs een kwart van alle ritten. Bij grote evenementen zoals de Formule 1 en Koningsdag ligt dat nog hoger omdat er dan ook veel mensen die doorgaans niet met trein of bus reizen gebruik van het openbaar vervoer maken. 

Ongeveer de helft van de ov-ritten die betaald worden met de bankpas worden gedaan met de digitale bankpas in de telefoon of smartwatch, met Apple Pay of Google Pay. Translink ziet dat de ov-chipkaart minder wordt gebruikt, maar maar de oude anonieme ov-chipkaarten worden tot dusver niet massaal ingeleverd. Volgens Translink vinden mensen de kaart ‘handig voor erbij’. 

Translink zegt er álles aan te doen om de miljoenen terug te krijgen bij de reizigers, maar tot heden werd het niet gemakkelijk gemaakt. Pas sinds twee weken is het bijvoorbeeld mogelijk om online via ov-chipkaart.nl saldo terug te vragen van kaarten die nog geldig zijn. Voorheen was het nodig om een formulier te printen, in te vullen en de kaart op te sturen. 

• De komende jaren loopt het ‘vergeten saldo’ van ov-chipkaarten waarschijnlijk nog op. Redactiefoto.