Rail

Vandaag, woensdag om 04.00 uur startte vakbond FNV – met de andere vakbonden VVMC en CNV – met de estafettestaking bij de NS, beginnend in de regio Noord-Nederland. Reizigers kunnen te maken hebben met uitvallende treinen en vertragingen. FNV-voorzitter Tuur Elzinga roept op tot solidariteit met het stakende NS-personeel.

Elzinga: “Natuurlijk is het vervelend dat reizigers worden getroffen. Maar de strijd van het NS-personeel staat voor een strijd tegen een koopkrachtcrisis die ons allemaal keihard raakt. We willen allemaal het eind van de maand kunnen halen en de rekeningen en de boodschappen kunnen blijven betalen. Daarom roepen wij iedereen op om solidair te zijn met onze stakende leden.”

De vakbonden vragen onder andere om een automatische compensatie voor de prijsstijgingen, een eenmalige uitkering van 600 euro en oplossingen voor de almaar oplopende werkdruk.

• FNV-voorzitter Tuur Elzinga roept op tot solidariteit met stakend NS-personeel. Foto FNV.

De FNV roept medewerkers van de NS op om woensdag in de regio Noord te gaan staken. “Dat is nu definitief. Van 04.00 uur ‘s morgens tot 04.00 uur ‘s nachts rijden er dan wat ons betreft geen treinen in de regio”, zegt een woordvoerder van de vakbond.

In de provincies Fryslân en Groningen rijden overwegend Arriva-treinen.

Volgens de FNV-woordvoerder kunnen NS-medewerkers het werk neerleggen in Groningen, Leeuwarden, Lelystad, Zwolle en het Groningse plaatsje Onnen. “Wij hebben net de stakingsoproep uitgedaan naar onze leden voor de eerste 24 uursstaking op woensdag in regio Noord. Wij vinden het onbegrijpelijk dat de NS het zover laat komen”, aldus de woordvoerder van FNV.

De bond kondigde de estafettestaking in het noorden van het land eerder al aan. Na de regio Noord zijn andere streken aan de beurt. De acties volgen op de stukgelopen cao-onderhandelingen tussen NS en vakbonden FNV, CNV en VVMC.

De estafettestakingen duren tot het einde van augustus. Als er dan nog geen cao-bod is waar de vakbonden tevreden mee zijn, komt er volgens de vakbond een landelijke staking. Onlangs liep een ultimatum af dat de bonden aan NS hadden gesteld. Een laatste handreiking van het spoorbedrijf wezen ze af, omdat die niet genoeg in de buurt van hun eisen kwam.

Een van de cao-eisen is een automatische compensatie voor de prijsstijgingen in het salaris van NS-medewerkers. Ook willen ze een eenmalige uitkering van 600 euro en een aanpassing van de regeling om eerder te stoppen met werken.

Volgens een woordvoerster van de NS is het spoorbedrijf op dit moment in kaart aan het brengen wat de verwachte impact is van de stakingsactie. “Op onze dienstregeling en op onze reizigers. We proberen natuurlijk zo snel mogelijk reizigers hierover zo goed mogelijk te informeren”, aldus de woordvoerster. Volgens haar “staat de deur open” voor FNV om verder te praten, “om te komen tot een goede cao”. We zien genoeg aanknopingspunten om het gesprek voort te zetten.” De woordvoerster wil niet zeggen of de NS bereid is om FNV tegemoet te komen in haar eisen.

• Eerste estafettestaking definitief: komende woensdag vanaf 04.00 uur 24 uur lang geen NS-treinen in Noord-Nederland. Foto NS.

De voorbereidingen voor regionale estafette-acties bij NS zijn in volle gang. De vakbonden (VVMC, FNV en CNV Vakmensen) hebben de leden in regio Noord opgeroepen om komende woensdag de hele dag het werk neer te leggen. “NS heeft nog een dag om een spoorstaking te voorkomen”, zegt onderhandelaar Roel van Riezen van CNV Vakmensen. “Als we snel een goede cao hebben, zijn die acties helemaal niet nodig.”

De estafettestaking (er komen in totaal 5) begint komende woensdag in regio Noord. De bonden roepen NS-werknemers in die regio om naar een van de actielocaties te komen (Groningen, Leeuwarden, Lelystad, Zwolle en Onnen). “Dat betekent dat op veel NS-trajecten in het noorden treinen zullen uitvallen. De actie zal daardoor ook verstoringen kunnen geven op andere plekken in het land”, verwacht Van Riezen. “We raden reizigers aan om voor vertrek de actuele reisinformatie te checken.”

De acties van NS-werknemers leveren onvermijdelijk hinder op voor reizigers. “Tegelijkertijd hopen we ook op enig begrip”, zegt Van Riezen, “We organiseren die staking niet voor niks. Er zijn op dit moment ruim 1.000 vacatures bij NS. Maar intussen moeten al die treinen wel blijven rijden. Dat is iedere dag weer een uitdaging. De werkdruk is enorm en de spoormedewerkers balen ervan dat ze niet de service en kwaliteit kunnen leveren die ze graag zouden willen. NS moet daar veel meer oog voor hebben. Dat betekent een goede cao, met betere roosters en in deze tijd van enorme inflatie een stevige loonsverhoging.”

Concreet vraagt CNV Vakmensen in de nieuwe cao (de huidige is per 1 juli afgelopen) onder andere om een loonsverhoging van 4,5% per jaar plus een volwaardige december-uitkering (van 8,33%). Daarnaast wil de bond dat de hoge werkdruk wordt aangepakt met afspraken over verlof, opleidingen en vaste banen voor uitzendkrachten.

• Bonden roepen NS-leden op voor regionale acties: “NS heeft nog een dag om spoorstaking te voorkomen” Foto FNV.

Vanaf woensdag 24 augustus vinden er estafettestakingen plaats bij NS. Daardoor zullen er steeds in één regio treinen uitvallen. De Regio Noord geeft op de 24^e het vertreksein voor de estafette. Daar gaat het om verbindingen naar en van Leeuwarden en Groningen en plaatsen als Lelystad en Zwolle. Voor reizigers die in de provincies Fryslân en Groningen reizen, verandert er waarschijnlijk niets, want daar zorgt Arriva voor de treinverbindingen. In de rest van het land blijft de hinder waarschijnlijk beperkt.

Maar in andere regio’s is het gecompliceerder. Op basis van verschillende bronnen schetste vakmagazine Treinreiziger.nl een beeld van de verwachte hinder. Het gaat hierbij om een prognose, waarschuwt het vakmagazine: “De vakbonden willen nu geen nadere details vrijgeven. Sterker nog, spoorvakbond VVMC is boos dat de FNV al heeft prijsgegeven wanneer er in welke regio gestaakt gaat worden. Volgens de spoorbond wordt het verrassingselement nu verminderd. VVMC had het liefst NS zo lang mogelijk in het ongewisse willen laten. Bonden moeten een staking ten minste 48 uur vooraf aankondigen. De verwachting is daarom dat pas een à twee dagen voor vertrek de hinder precies duidelijk wordt. Immers, nadat de bonden de acties hebben aangekondigd, kan het vervolgens nog even duren voordat NS heeft besloten hoe de dienstregeling daarop wordt aangepast.”

Treinreiziger vervolgt: “Op vrijdag 26 augustus zal er in de regio West actie worden gevoerd. Treinreiziger.nl verwacht dat het treinverkeer rond Rotterdam, Den Haag en Dordrecht dan vrijwel volledig stil zal komen te liggen. Grote hinder zal er naar verwachting zijn op 29 augustus. Dan zullen de acties zich concentreren in de regio Noordwest. Treinreiziger.nl verwacht dat het treinverkeer in heel Noord-Holland, inclusief Amsterdam, dan zal stilvallen. Ook internationale treinen zullen hier waarschijnlijk veel hinder van ondervinden. De kans is groot dat ook deze niet of nauwelijks zullen rijden.”

“Op 30 augustus is er een staking aangekondigd in de regio Midden. Rond Utrecht en Amersfoort zal er veel hinder zijn.

Vooralsnog de laatste staking staat gepland op 31 augustus. Er wordt dan veel hinder verwacht in Oost-Nederland (Zutphen, Hengelo, Enschede, Arnhem en Nijmegen), maar ook in Zuid-Nederland (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg).”

Treinreiziger.nl voegt nog een woordje van waarschuwing aan z’n prognose toe: “Het kan zijn dat de hinder toch anders uitvalt dan hier voorspeld. De verwachting is dat de actiebereidheid groot is. De afgelopen jaren is NS steeds vaker op ‘safe’ gaan spelen: alle treinen schrappen bij een staking. Langer terug, bijvoorbeeld bij de stakingsreeks in 2001, probeerde de vervoerder wel zo veel als mogelijk treinen te laten rijden. Dat kwam er destijds op neer dat op veel trajecten één keer per uur een trein pendelde. NS heeft laten weten bij stakingen mogelijk naar de rechter te stappen. De vervoerder benadrukt graag in gesprek te willen met de bonden.”

• Treinreiziger.nl waagt zich aan prognose over mogelijk effect NS-estafettestakingen. Redactiefoto.

NS-medewerkers leggen volgende week en de week daarna plaatselijk het werk neer. Het gaat om estafettestakingen van 24 uur, die aankomende woensdag 24 augustus beginnen in de regio Noord, waar reizigers op NS-verbindingen naar en van Leeuwarden en Groningen waarschijnlijk de dupe zullen zijn. Arriva rijdt overal elders in de noordelijke provincies. Andere delen van het land zijn in de daaropvolgende dagen uitgebreider aan de beurt: regio West (26 augustus), Noordwest (29 augustus), Midden (30 augustus) en Oost & Zuid (31 augustus).

De acties volgen op de stukgelopen cao-onderhandelingen tussen NS en vakbonden FNV, CNV en VVMC. Hun ultimatum aan NS liep afgelopen vrijdag af. Als na afloop van deze stakingen de NS niet akkoord gaat met de door de bonden gestelde cao-eisen, dan volgen in de week er na landelijke stakingen, aldus FNV Spoor. CAO-onderhandelaar Huub van den Dungen vindt het alvast “onbegrijpelijk dat NS het hier op aan laat komen. NS laat ons nu geen andere keus dan over te gaan tot het daadwerkelijk plannen en uitvoeren van acties en stakingen.”

De NS zegt in een reactie teleurgesteld te zijn dat het tot acties komt. Een woordvoerder weet nog niet wat voor impact de acties hebben op reizigers. Volgens de NS zijn sommige cao-eisen van de bonden praktisch onuitvoerbaar. Het bedrijf wijst op de lastige financiële situatie bij NS als gevolg van de coronapandemie, die zorgde voor een daling van het aantal treinreizigers.

De medewerkers van NS beseffen volgens Den Dungen “heel goed” dat ze met deze acties de reizigers zullen raken. “Dat is spijtig, maar de overlast is onvermijdelijk en uiteindelijk ook in het belang van de reizigers. We zien nu dat NS de vacatures niet ingevuld krijgt en dat er daarom treinen uitvallen en de sociale veiligheid ernstig onder druk staat. Er is een fatsoenlijke cao nodig om dat tij te keren.” Het zit de bonden met name al enige tijd hoog dat de NS geen enkele waardering toont voor zijn medewerkers – die in tijden van corona zonder problemen door bleven werken.

Er zijn onder andere goede afspraken over sociale en gezonde roosters nodig, vindt het personeel. “Alleen dan kan NS de vacatures weer gaan invullen en de leegloop verder tegenhouden. Daarmee wordt de dienstregeling voor de reizigers weer betrouwbaar en komt de service en sociale veiligheid weer op het eerdere hoge niveau,” besluit Den Dungen.

De NS kampt al langer met een tekort aan onder meer hoofdconducteurs, machinisten en monteurs. Het bedrijf heeft 1.100 openstaande vacatures door het hele bedrijf. Behalve machinisten en conducteurs komt het bedrijf ook IT’ers, medewerkers voor veiligheid en service en bij de winkels op de stations tekort. Dit jaar zijn 220 mensen begonnen aan een opleiding tot machinist of hoofdconducteur, maar er staan nog honderden plekken open. Bij de NS werken ruim 20.000 mensen, waarvan er 16.700 onder de cao NS vallen.

• NS-medewerkers gaan vanaf volgende week estafette-staken: “Het is onbegrijpelijk dat NS het hier op aan laat komen”. Foto FNV.