De Vlaamse regering wordt al langer voor de risico’s van de vervoershervorming gewaarschuwd, memoreert De Morgen, en blies daarom de belbus nieuw leven in. Aan het grootste deel van de nieuwe haltes zal enkel flexvervoer stoppen. Tot 30 minuten voor vertrek kunnen reizigers online of telefonisch een rit reserveren. Een belbus of wagen van een externe partner pikt hen dan op. “Maar onderzoek heeft aangetoond dat dat voor een drastische terugval van het aantal reizigers zorgt. Er gaan echt wel mensen zijn die niet op de plek geraken waar ze willen zijn”, zegt professor mobiliteit Dirk Lauwers (UAntwerpen).  

In de hervorming maakt de aanbodpolitiek uit het verleden plaats voor een vraaggestuurd systeem. De filosofie van Steve Stevaert die vond dat elke Vlaming een bushalte op 750 meter van zijn voordeur moest hebben, gaat daarmee definitief op de schop. Het is een ideologische keuze, al kent de uitwerking van het plan aanzienlijke gebreken. Zo moest de Hoppincentrale oorspronkelijk het centrale aanspreekpunt voor mobiliteit worden: wie zijn route ingaf in de app, zou een aanbod met vervoersmogelijkheden te zien krijgen en meteen kunnen reserveren. Minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) sloot een contract van 100 miljoen euro met de Duits-Amerikaanse firma Via, maar de app staat nog steeds niet op punt.  

Het is momenteel niet mogelijk om er bijvoorbeeld taxiritten, deelauto’s of e-steps mee te boeken. Het kabinet-Peeters maakt zich sterk dat dat later wel zal kunnen, al dateert het contract uit de zomer van 2021.Een ander pijnpunt in het mobiliteitsplan is de inrichting van Hoppinpunten. Het gaat daarbij om speciale vervoersknooppunten met parkeerplaatsen voor wagens en fietsen, of waar een aanbod aan meerdere vervoersmogelijkheden is. Er werden meer dan 2.100 plaatsen als Hoppinpunt aangeduid, maar voorlopig zijn er slechts 261 gerealiseerd. 

Het is een van de redenen waarom heel wat bestuurders van kleinere gemeenten morren. Bij de aankondiging van de basisbereikbaarheid in 2019 werd hun verteld dat ze het openbaar vervoer in hun streek meer in eigen handen konden nemen. Nu blijkt dat budgettaire restricties het moeilijk maken om de lokale dienstverlening grondig te verbeteren. 

Ondertussen staan de beloofde overstappunten en app niet op punt. “Lokale besturen beginnen nu pas te beseffen wat de gevolgen van deze hervorming zijn. Nu pas realiseren politici zich wat ze hebben goedgekeurd. Er is veel zenuwachtigheid bij de lokale besturen”, zegt Lauwers. Zeker in een verkiezingsjaar wil niemand de rekening voor de problemen gepresenteerd krijgen. 

De communicatie van De Lijn over het dossier blijft ondertussen behoorlijk kafkaiaans. Het vervoersbedrijf zegt dat er 3.200 haltes verdwijnen, en dus geen 3.800, zoals De Tijd schreef. Al wil woordvoerder Marco Demerling daar ook geen overzicht van geven om het precieze verschil te verklaren. “Wij hebben geen lijst van geschrapte haltes die we kunnen delen. We hebben enkel ruwe data waar anderen niets mee kunnen aanvangen. De interne codes zijn niet gekoppeld aan namen of adressen.” 

De nieuwe fase van de vervoershervorming belooft daardoor behoorlijk chaotisch te verlopen. Reizigersorganisatie TreimTramBus richtte alvast een online meldpunt op waar mensen klachten kunnen doorgeven. “Dit plan is bedacht door politici die nog nooit een bus vanbinnen hebben gezien, tenzij om een lintje door te knippen bij de inhuldiging. Hier een buslijntje doortrekken, daar eentje schrappen, alsof het niets is”, zegt woordvoerder Stefan Stynen. 

• Drastische terugval in aantal reizigers dreigt met belbus en (onvoldoende) Hoppinpunten. Foto Hoppin.