De provincie spiegelt zelfs voor dat Arriva de stoelen uit de treinen kan halen om meer reizigers te vervoeren. In het gekste geval moeten zij allemaal maar gaan staan. Of de vervoerder kan de stoelen smaller maken of de beenruimte kleiner. ProRail en de inspectie ‘toetsen alleen of de treinen technisch toegelaten kunnen worden’, staat in de brief van de provincie Groningen.

Gedeputeerde Fokkens begint daar ook over. Het risico is dat er straks geen onafhankelijke toetsing is. “Het is prima als deze open toegang, die Europa dus wil, er bovenóp komt en niet in plaats van. Er hoort namelijk wel een basisservice te zijn waarop je terug kunt vallen, ook juridisch. Als provincie moet je zaken kunnen afdwingen.’’

Praktisch gezien zou het lastig kunnen worden. Want nu rijden er per uur twee sneltreinen en twee stoptreinen van Leeuwarden naar Zwolle. Als de extra treinen van Arriva hier nog bij moeten, kan dit krap worden. Fokkens: “Je zit in Friesland met onze spoorbruggen. Van Leeuwarden tot aan Meppel zijn er vijf bruggen die open en dicht gaan. Dat zijn in principe allemaal knelpunten.’’

Het tweede zorgpunt – geen extra intercity’s naar Zwolle – speelt met name in Groningen en Drenthe. Deze provincies willen drie of vier intercity’s per uur, omdat de huidige twee sneltreinen vaak erg vol zijn. De NS maakt hier forse winst op, stellen de provinciebestuurders.

Fryslân is vooral blij dat de huidige vier treinen per uur (twee sneltreinen en twee stoptreinen) structureel lijken te worden. Dit waren er ooit maar drie. Nu betaalt de provincie tot en met 2024 nog 2,5 miljoen euro per jaar voor die vierde trein. Dit hoeft straks niet meer. “Dat is winst’’, zegt Fokkens.

• Groningen en Drenthe willen extra intercity’s naar Zwolle; Fryslân blij met huidige twee intercity’s en twee stoptreinen. Redactiefoto.