De Raad en het Europees Parlement hebben vorige week een voorlopig akkoord bereikt over een voorstel voor een richtlijn ter verbetering van de arbeids­omstandigheden van platformwerkers. Indien het akkoord door beide instellingen wordt goedgekeurd krijgen miljoenen platform­werkers toegang tot arbeidsrechten. 

De voorgestelde richtlijn bevat twee belangrijke verbeteringen: het helpt de correcte arbeidsstatus van mensen die voor digitale platforms werken te bepalen en legt de eerste EU-regels vast voor het gebruik van artificiële intelligentie op de werkplek. Het akkoord is een enorme stap voorwaarts voor mensen die in de EU in de kluseconomie werken. Eenmaal bevestigd door de Raad en het Parlement zal het een betere algemene bescherming voor platformwerkers bieden. Het zal er met name voor zorgen dat werknemers die ten onrechte als zelfstandige zijn aangemerkt, gemakkelijker toegang hebben tot hun rechten als werknemer uit hoofde van het EU-recht.  

Momenteel zijn de meeste van de 28 miljoen platformwerkers in de EU, onder wie taxichauffeurs, huishoudelijk personeel en voedselbezorgers, formeel zelfstandig. Toch krijgen zij vaak te maken met dezelfde regels en beperkingen als een werknemer in loondienst. Dit wijst erop dat zij in feite een arbeidsverhouding hebben en daarom de arbeidsrechten moeten genieten die werknemers hebben conform het nationale en het EU-recht. Het voorlopig akkoord tussen Raad en Parlement wil deze gevallen van verkeerde kwalificatie aanpakken en zorgen dat platformwerkers eenvoudiger als werknemers kunnen worden geherkwalificeerd. Volgens het akkoord zullen platformwerkers wettelijk worden geacht werknemers van een digitaal platform te zijn (en dus geen zelfstandigen) indien hun relatie met het platform aan ten minste 2 van de 5 indicatoren van de richtlijn voldoet.  

Deze indicatoren gaan om: 

• het maximumbedrag dat platformwerkers kunnen ontvangen 
• toezicht op hun prestaties, ook langs elektronische weg 
• controle over de verdeling of toewijzing van taken 
• controle op de arbeidsvoorwaarden en beperkingen bij de keuze van de werktijden 
• beperkingen van hun vrijheid om hun werk te organiseren en regels voor hun verschijning of gedrag 

Lidstaten kunnen uit hoofde van hun nationale recht nog andere indicatoren aan deze lijst toevoegen. De richtlijn moet er ook voor zorgen dat platformwerkers worden geïnformeerd over het gebruik van systemen voor geautomatiseerde monitoring en besluitvorming.  

• Rechten voor platformwerkers: EU Raad en EU Parlement bereiken voorlopig akkoord over richtlijn. Foto Axel Rühle.