De brandstofkosten voor dit jaar wijken enorm af van de voorspellingen in de NEA-index en zullen een onevenredig negatief effect hebben. Afwijkingen van de geraamde kosten worden niet met terugwerkende kracht in de kostenindex gecompenseerd zoals velen denken. Er is alleen sprake van een correctie voor het komende jaar op basis van onvoorziene kostenstijgingen en -dalingen in het huidige jaar. De extreem gestegen brandstofkosten worden daardoor niet door de NEA-index gecompenseerd. Het is nu van groot belang dat opdrachtgevers en vervoerders met elkaar in gesprek gaan hierover.

Een afwijking van de NEA-index in een betreffend jaar werd en wordt niet gecompenseerd voor het volgende jaar. Dit was meestal geen probleem omdat de afwijkingen gering waren. Over de afgelopen zes jaar berekend is het verschil tussen de afwijking en de raming nihil. Maar dit jaar pakt het anders uit met de extreme afwijking van de brandstofkosten. Bij een dusdanig sterke stijging betaalt het taxibedrijf de kosten die boven de raming van de NEA index uitgaan zelf en wordt dus niet met terugwerkende kracht gecompenseerd.

Andersom werkt het ook; bij een sterke niet voorziene daling van de brandstofkosten betaalt de opdrachtgever teveel en ook dat wordt dus niet gecompenseerd. Gegeven deze ervaring en de volatiliteit van brandstofprijzen gaat Sociaal Fonds Mobiliteit onderzoeken of een brandstofclausule in de NEA-index zinvol is. Dit kan op z’n vroegst in 2023.

Binnen een jaar kunnen er op bepaalde kostenposten zoals brandstof relatief grote afwijkingen ontstaan die, afhankelijk van de afspraken die zijn gemaakt tussen vervoerder en opdrachtgever, in dat jaar financieel negatief kunnen uitpakken voor vervoerder of opdrachtgever al naar gelang de afwijking. Sociaal Fonds Mobiliteit roept opdrachtgevers en vervoerders op om met elkaar in gesprek te gaan over deze kwestie. De huidige afwijking met betrekking tot de brandstofkosten is zo extreem, dat het belangrijk is om dit te bespreken en wellicht kan op contractniveau een oplossing gevonden worden.

Sociaal Fonds Mobiliteit is opdrachtgever voor de jaarlijkse NEA-index, de kostenontwikkelingstool voor het taxivervoer. De index wordt opgesteld door Panteia. Eind oktober worden de kostenontwikkelingen in het taxivervoer gepubliceerd en wordt de kostenindex voor het komende jaar bekend. Deze kostenindex bestaat uit een correctie, nacalculatie minus raming, van het huidige jaar en een raming van de te verwachten kostenontwikkelingen in het komende jaar. Voor zowel de nacalculatie van het huidige jaar als de raming van het komende jaar gebruikt Panteia betrouwbare en consistente indicatoren, waaronder de consumentenprijsindex (CPI) van het CBS, ramingen van het Centraal Plan Bureau (CPB) en de cao Zorgvervoer en Taxi. Een uitgebreide toelichting met rekenmodellen staat op de website van Sociaal Fonds Mobiliteit.

• NEA-Index compenseert extreme stijging brandstofkosten niet; opdrachtgevers en vervoerders moeten met elkaar in gesprek. Foto ANWB.