Verschillende machinisten van Arriva deden bij RTV Noord een boekje open over het reilen en zeilen in hun bedrijf. Ze klagen over de sfeer, het salaris en twijfelen openlijk over de reden die hun werkgever aan de buitenwereld opgeeft over het hoge aantal treinen dat uitvalt. “In de kantine hangt een grafstemming”, zegt een van hen.

RTV Noord heeft voor dit artikel vier gesprekken gehad met net zoveel machinisten. Ze willen niet bij hun eigen naam genoemd worden, uit angst voor represailles vanuit hun werkgever. “Als Arriva hoort dat ik hieraan meewerk, word ik op staande voet ontslagen”, zegt de machinist die we in dit artikel Jan noemen. De echte namen van de machinisten zijn bekend bij de hoofdredactie.

Het grote aantal treinen dat momenteel uitvalt bij Arriva blijft onder machinisten niet onbesproken. Al maandenlang vallen ritten uit, volgens de vervoerder onder andere vanwege de gevolgen van corona. Momenteel rijdt in Groningen de helft van de treinen op zaterdag niet. Ook doordeweeks vallen structureel ritten uit.

“De sfeer in Groningen is echt heel slecht”, zegt machinist Martin. “Als collega’s ga je leuk met elkaar om, maar er is iets veranderd. Jaren geleden dachten we: we gaan er met elkaar wat van maken. Dat groepsgevoel is verdwenen.”

“Er hangt een hele negatieve sfeer”, zegt machinist Gijs. “Iedereen spuwt de hele dag zijn gal over Arriva. Dat is anders dan anders. Natuurlijk, iedereen is weleens chagrijnig. Maar het is nu echt bedroevend slecht.”

“Er is eigenlijk maar één gespreksonderwerp”, zegt machinist Jan. “De hoge werkdruk en alle andere problemen. Een paar collega’s gaan eerder met pensioen, anderen willen minder gaan werken. Ze vinden het niet meer gezellig. Ook zijn er collega’s die niet meer aan de kantinetafel willen zitten, omdat ze klaar zijn met het gezeur aan tafel.”

“Het is één grote klaagzang”, zegt machinist Pieter. “Het gaat erover dat de ziekenboeg vol zit, de diensten te vol gepland zijn, en dat we moeilijk vrij kunnen krijgen. Er wordt constant slecht over het bedrijf gesproken.”

Dat komt onder andere doordat machinisten vrijwel dagelijks de vraag krijgen of ze extra kunnen werken, zeggen de machinisten. Daarnaast zit hun rooster steeds krapper in elkaar. “We hebben niet vaak twee dagen achter elkaar vrij”, zegt Martin. Jan vult hem aan: “Bovendien zijn onze ritten zo dicht op elkaar gepland dat vertragingen opstapelen. Als ik bijvoorbeeld vertraging heb op mijn rit tussen Veendam en Groningen, vertrek ik te laat met mijn aansluitende trein naar Leeuwarden.”

Bovendien is er, als je vrij bent, altijd wel de vraag of je alsnog kan werken. “Je wordt om de haverklap geappt of gebeld”, zegt machinist Pieter. “Maar dat doet eigenlijk niets meer met me. Ik doe het gewoon niet, want anders krijg ik geen rust.”

“Er zijn consequent mensen te weinig”, zegt Gijs. “Vooral jonge machinisten worden steeds maar in dienst geroepen”, weet ook Jan. “Die durven geen nee te zeggen, en worden na vier of vijf dagen werken gewoon nog eens opgeroepen op een dag dat ze eigenlijk vrij zijn. Ik vraag me af of dat rijtechnisch en qua veiligheid allemaal wel door de beugel kan.”

Martin, Gijs, Jan en Pieter zetten hun vraagtekens bij de redenen die Arriva naar de buitenwereld communiceert voor het hoge aantal treinritten dat uitvalt. Het bedrijf voert daar verschillende motivaties voor aan: het heeft vooral te maken met uitval door ziekte, maar ook door verlof, herinstructie en inhaalopleidingen en examens, zegt Arriva. De machinisten schetsen een ander beeld. “Ik erger me er bijzonder aan dat de problemen richting de media en de opdrachtgevers constant goedgepraat worden”, zegt Jan. “Het ziet er heel mooi uit, maar het is niet de waarheid.”

• Machinisten over sfeer, salaris en werkdruk bij Arriva: ‘Er hangt een grafstemming’ – 1.