Het Amsterdamse GVB, dat zegt dat het “helaas nodig is een stap terug te zetten” gaat volgens het concept Vervoerplan 2023 en 2024 (in het bezit van Het Parool) vanaf deze zomer trams, bussen en metro’s minder vaak laten rijden. En in 2024 moet er tevens worden gesneden in routes. Een opvallende stap omdat Amsterdam het autoverkeer in de stad verder wil terugdringen.

Het GVB houdt er rekening mee dat reizigers in de toekomst vaker zullen moeten overstappen en daardoor een langere reistijd zullen hebben. De Vervoerregio brengt daar tegenin dat het om een conceptvoorstel gaat en “van alles nog kan veranderen”.

De in de Vervoerplannen voorgestelde verschaling van het ov-netwerk heeft verschillende redenen: de voornaamste is de bezetting van trams, bussen en metro’s (nog maar 80 procent in vergelijking met voor corona). Dit financiële impact hiervan is in Amsterdam veel groter en langduriger dan elders omdat de exploitatie bijna geheel uit kaartverkoop wordt betaald. Ook zijn er kostenstijgingen door inflatie, materieel, loon en energie en heeft de ov-sector te kampen met een krappe arbeidsmarkt en hoog ziekteverzuim. Door steun van het Rijk kon het ov in Amsterdam de afgelopen jaren blijven doorrijden; voorwaarde van deze regeling was echter dat vervoerders vanaf 2024 zonder steun moeten kunnen. Hierbij komt met name de afschaling van de frequentie in beeld.

Wat zijn de grootste wijzigingen volgens de concept-Vervoerplannen?

• In het conceptplan staat dat er in 2024 minder trams door de binnenstad zullen rijden. Dat laat zich met name voelen op het Leidseplein en de binnenring (Weteringschans), waar het aantal lijnen teruggaat van drie naar twee. Volgens het GVB is twee lijnen voldoende voor de 25.000 mensen die hier dagelijks reizen, door ook reizigers routes ‘buiten het centrum om’ te laten volgen.
• Stations zijn belangrijke schakels in de plannen: CS wordt minder belangrijk, een richting die al werd ingeslagen sinds de Noord/Zuidlijn in 2018 ging rijden. Tramlijnen 12 en 19 verdwijnen helemaal uit het centrum. De 12 – die nu tussen het Amstelstation en CS rijdt – verbindt straks de stations Sloterdijk en Amstel. Ook wil het GVB een extra tramlijn laten rijden naar station Zuid.
• Tramlijn 19 (Diemen Sniep-Sloterdijk) komt helemaal te vervallen; lijn 7 (Azartplein-Sloterparkbad) rijdt in de toekomst door naar Diemen. Het traject naar Sloterdijk dat door de 19 werd aangedaan, wordt dan overgenomen door lijn 12. Dit raakt, volgens berekeningen van het GVB, per werkdag zo’n 6000 tot 7000 reizigers.
• Via nieuwe route voor lijn 14 moet ook station Muiderpoort interessanter worden voor reizigers vanuit de oostelijke binnenstad, hoewel de invoeringsdatum van deze aanpassing nog onzeker is vanwege defecte infrastructuur.
• Voor metroreizigers verandert er ook veel. Voor 42.000 mensen geldt dat zij straks sneller op de plek van bestemming zijn – met name doordat ze bij de Noord/Zuidlijn minder lang zullen hoeven te wachten op de metro. Maar voor een fors aantal reizigers (36.000) op de andere lijnen gaat de reis langer duren.

• OV in Amsterdam flink op de schop: vaker overstappen, minder routes en minder tramlijnen. Redactiefoto.