Gisteren vonden er bijna gelijktijdig vakbondsprotesten plaats tegen de schijnzelfstandigheid van Uber-chauffeurs in vijf Europese steden: Brussel, Amsterdam, Genève, Parijs en Londen. In sommige steden zijn ook andere typische Uber-problemen aan de orde gesteld, zoals het automatisch blokkeren van de app-toegang voor de chauffeurs door Uber en de hoge commissie van 25 procent. Op 13 juni, dient het beroep tegen een eerdere uitspraak van de Amsterdamse rechtbank waarin Uber als werkgever werd aangemerkt. Een week eerder, op 6 juni, protesteren de taxichauffeurs in de straten van Brussel tegen de discriminatie van de taxi’s ten opzichte van de platformvoertuigen.

De protestactie van Uber-chauffeurs in Amsterdam tegen schijnzelfstandigheid was gebeurde ‘in een goede sfeer’ zei FNV-directeur platformwerk Amrit Sewgobind tegen Nieuws.nl na de demonstratie voor het nieuwe en enorme hoofdkantoor van Uber in Amsterdam-Zuid. Volgens Sewgobind deden zo’n 50 chauffeurs mee aan de FNV-campagne na een “trage start” vanaf het NDSM-terrein in Amsterdam-Noord. Van daaruit reden ongeveer 35 chauffeurs naar het Uber-kantoor. Onderweg voegden zich meerdere taxi- en Uber-chauffeurs bij de stoet.

Volgens Sewgobind waren er daar verschillende sprekers, waaronder Uber-chauffeurs. Volgens hem nam ook de dochter van een Uber-chauffeur het woord en zei dat “papa nooit thuis is omdat hij zoveel dagen werkt”. Zoals gewoonlijk, zei Sewgobind, bleef de deur bij Uber dicht. “Maar dat zijn we gewend van Uber.” Uber ontwijkt tijdens deze protesten vrijwel altijd de dialoog.

FNV voert al enkele jaren actie tegen Uber. Het bedrijf zou zijn chauffeurs niet als echte zzp’ers behandelen, maar als schijnzelfstandigen, en ze niet willen aannemen als werknemers met een standaardloon. De vakbond won eerder een rechtszaak waarin werd vastgesteld dat de chauffeurs daadwerkelijk in dienst waren van Uber. Uber ging in beroep, alleen om het juridische proces te vertragen, een gebruikelijke tactiek van het platform. In een eerdere soortgelijke juridische strijd tussen de vakbond en maaltijdbezorger Deliveroo won de vakbond uiteindelijk. Op 13 juni ontmoeten Uber en FNV elkaar in de hoogste rechtbank van Nederland.

Er zijn ook protesten geweest van Uber-chauffeurs elders in Europa, zoals in de Belgische hoofdstad Brussel. Al om 9.00 uur stonden er ongeveer 100 Uber-voertuigen en ‘straattaxi’s’ (app-taxi’s) voor het Uber-hoofdkantoor, waarvan de toegang was afgesloten met een groot hek. De Brusselse politie had heel slim de drie rijstroken over zo’n 100 meter van de Louis Schmidtlaan – een belangrijke verbindingsweg – afgesloten voor de protestactie. Ter bescherming van de Uber-medewerkers waren er zo’n 20 politieagenten en een aantal politiecombi’s achter de ijzeren toegangspoort te zien. Tegen 11.00 uur stonden er ongeveer 100 chauffeurs voor het Brusselse hoofdkantoor en was het aantal voertuigen gestegen tot 150. De drie rijstroken waren langzaamaan helemaal volgelopen. Later meldden zich ook tal van protesterende bezorgers van Uber Eats bij de toegangspoort.

Hoewel Uber in Brussel – net als in Amsterdam – niet bepaald de dialoog zocht met de protesterende chauffeurs, zei een Uber-woordvoerder in Brussel later “dat het bedrijf constant in gesprek is met chauffeurs en het belangrijk vindt dat de stem van chauffeurs wordt gehoord”. Volgens hem willen veel chauffeurs helemaal niet in dienst van het bedrijf en verdienen ze nu al meer dan het cao-loon. Uber wijst op een recent onderzoek van de Universiteit Maastricht, waaruit zou blijken dat 94 procent van de chauffeurs onafhankelijk wil blijven. Dit onderzoek – met Uber als enige opdrachtgever – is zeer eenzijdig en wetenschappelijk discutabel.

De protestactie in Brussel werd door de ‘Union des chauffeurs de limousine belges’ (UCLB) georganiseerd. De UCLB eist betere werkomstandigheden voor chauffeurs en klaagt over tal van problemen bij het werken met het platform. De UCLB roept vooral op tot meer transparantie. Chauffeurs die met Uber werken, weten de bestemming of prijs van een rit niet voordat ze deze accepteren. “Het andere grote probleem is het onwettig blokkeren van chauffeurs”, vertelde Asmaa Snaibi van UCLB aan stadsmagazine Bruzz. Hierdoor krijgen chauffeurs geen opdrachten meer en kunnen ze niet meer werken. Op een poster aan de zijkant van een Mercedes Vito stond duidelijk: “Werken met de angst in de maag door het blokkeren van de app.”

De blokkering kan worden geactiveerd door klantrapporten op basis van allerlei criteria. Aan de andere kant zijn sommige chauffeurs gedwongen om ritten te annuleren wanneer de klant te ver weg is, of worden ze niet genoeg betaald voor de rit en werken ze met verlies. “Het is een constante stress”, zegt een chauffeur. “Als we een rit annuleren, moeten we de volgende 20 goed blijven werken om het algoritme te beïnvloeden en te blijven werken.”

Bovendien wordt er niet naar de mening van de bestuurder gevraagd en zijn sommige blokkeringen van de app zelfs automatisch – een illegale procedure. Ze worden bepaald door het algoritme zonder menselijke tussenkomst. In Nederland werd Uber veroordeeld in een rechtszaak tussen Britse Uber-chauffeurs en Uber. “Eenmaal geblokkeerd, is er geen weg meer terug.” Ook over de hoge provisie van 25 procent zijn de chauffeurs ontevreden. In Amsterdam liet een chauffeur een duidelijk bordje zien: Uber – 25 procent commissie, 0 procent respect.”

• Internationale protesten van Uber- en (straat)taxichauffeurs in Brussel, Amsterdam, Genève, Londen en Parijs. In Brussel liep een deel van de Louis Schmidtlaan snel vol met ruim 100 Ubervoertuigen en straataxi’s. Redactiefoto