De Europese Commissie is vandaag, vrijdag, een officiële procedure gestart tegen Nederland vanwege het plan om de hoofdrailnetconcessie onderhands aan de ‘monopolist’ NS te gunnen. In een brief roept het dagelijkse EU-bestuur de regering op zich te houden aan de EU-mededingingsregels voor de gunning van contracten voor openbaar vervoer per spoor. Deze zogeheten ‘inbreukprocedure’ kan uiteindelijk, na een aantal stappen, leiden tot een rechtszaak bij het Europees Hof van Justitie, als Den Haag niet de door Brussel gewenste stappen zet. Nederland heeft nu twee maanden om te reageren. Is het antwoord niet overtuigend, dan zal de EU Commissie aangeven dat Nederland handelt in strijd met het EU-recht.

Eurocommissaris Adina Valean (Mobiliteit) meldde vorig jaar juli al aan staatssecretaris Vivianne Heijnen (IenW) “serieuze zorgen” te hebben over de ”rechtmatigheid’ en de “buitensporig grote reikwijdte” van de beoogde onderhandse gunning. Regionale vervoerders als Arriva, Keolis en Qbuzz hadden in Brussel aan de bel getrokken. Zij zijn het er niet mee eens dat de Nederlandse Staat opnieuw geen openbare aanbestedingsprocedure start, zodat NS vanaf 2025 opnieuw tien jaar het treinvervoer op het Nederlandse hoofdrailnet mag organiseren. Deze vervoerders willen ook graag treindiensten aanbieden op het hoofdrailnet en vragen momenteel vergunningen voor allerlei trajecten aan onder de Europese ‘open access’-regels.  

Heijnen wil ondanks de stap van de Europese Commissie vasthouden aan de onderhandse gunning aan de NS. “Dit is nodig om onze ambities over een fijnmazig, samenhangend en betrouwbaar ov-netwerk te waarborgen.” Ze wijst erop dat een grote meerderheid in de Tweede Kamer die koers steunt.

• Europese Commissie begint procedure tegen Nederland vanwege onderhandse gunning hoofdrailconcessie aan NS. Redactiefoto.