De EU-wetgeving die platformwerkers zou moeten beschermen tegen uitbuiting door platformen is vorige week vrijdag voorlopig gestrand, noteert mobiliteitsvakblad Pitane Blue. Dit had ook de eerste wetgeving ooit moeten worden die werkenden zou beschermen tegen algoritmisch management. We berichtten op 17 februari over de blokkerende minderheid  van Frankrijk, Duitsland, Griekenland en Estland, die het voorstel hun stem onthieldden. 

In de Europese Unie heerst er een groeiende bezorgdheid omtrent de positie van platformwerkers, mensen die via digitale platforms zoals Uber en Bolt werk verrichten. Deze zorg heeft recentelijk volgens FNV een nieuw dieptepunt bereikt toen een voorstel voor EU-wetgeving, dat tot doel had deze groep werkers betere bescherming te bieden, na ruim twee jaar overleg, geen meerderheid vond onder de regeringen van de lidstaten. Het voorstel was bedoeld om onder meer voor elkaar te krijgen dat personen die in de praktijk als werknemers functioneren, gemakkelijker aanspraak zouden kunnen maken op een dienstverband, en om hen te beschermen tegen de arbitraire macht van algoritmisch management. 

Petra Bolster-Damen, dagelijks bestuurder en internationaal secretaris bij de FNV, uitte haar diepe teleurstelling over deze ontwikkeling. Zij benadrukt dat de strijd voor Europese bescherming van platformwerkers al jaren gaande is en het falen van de ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om consensus te bereiken, wordt gezien als een ernstige misstap. “Wat een misser. Al jaren knokken we voor Europese bescherming voor platformwerkers en op het allerlaatst laten de ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid uit de verschillende EU-landen het afweten. Diep triest,” aldus Bolster-Damen. 

De urgentie van deze kwestie wordt onderstreept door de snelle expansie van platformbedrijven, die hun marktaandeel vergroten door een verdienmodel dat gebaseerd is op schijnzelfstandigheid. Dit leidt niet alleen tot oneerlijke concurrentie met traditionele bedrijven maar ondermijnt ook fundamentele werknemersrechten. Platformwerkers, die dringend behoefte hebben aan bescherming, worden door het uitblijven van actie van de EU-lidstaten in de steek gelaten. 

“Macron en de Duitse liberalen vinden de winsten van grote platformbedrijven als Uber en Deliveroo blijkbaar belangrijker dan betere werkomstandigheden voor de meest precaire werkenden,” gaf GroenLinks Europarlementariër Kim van Sparrentak, die zich sterk heeft ingezet voor deze platformwerkersrichtlijn, als commentaar.  

Het wetsvoorstel had ook een primeur kunnen zijn op het gebied van de regulering van algoritmisch management. Het stelde voor om regels in te voeren die bepalen welke besluiten door apps genomen mogen worden in de aansturing van platformwerkers en welke beslissingen menselijke tussenkomst vereisen. De invloed van krachtige lobby’s van platformbedrijven zoals Uber en Bolt wordt door velen gezien als een belangrijke factor in het falen van het voorstel. “Ook de digitale ontwikkelingen staan niet stil, totdat regeringen het in Brussel eens worden. Je moet dat in goede banen leiden, maar nu zegeviert de agressieve lobby van platformbedrijven zoals Uber en Bolt,” stelt Bolster-Damen. Leden van het Europees Parlement klaagden meerdere malen over de ongeziene en uitermate agressieve lobby van de platformbedrijven en het op grote schaal verspreiden van desinformatie rond de platformwerkersrichtlijn. Het refrein van Uber & Co was steeds dat de platformwerkers geen bescherming nodig hadden omdat ze hun flexibiliteit te zeer op prijs stellen. Maar het een sluit het ander niet uit.   

Met de Europese verkiezingen in het vooruitzicht en waarschijnlijk onvoldoende tijd voor heronderhandelingen tussen de nationale regeringen en het Europees Parlement, lijkt het erop dat dit onderwerp een centrale rol zal spelen in de campagnes. De FNV heeft duidelijk gemaakt dat zij zich niet zullen neerleggen bij de huidige stand van zaken en vastberaden zijn om door te vechten voor de rechten van platformwerkers in Nederland, Europa, en daarbuiten. 

• De macht van de lobby: hoe Uber en Bolt EU-bescherming blokkeren; FNV voert verder campagne voor Europese platformwerkersrichtlijn. Foto FNV.