Ook als de bestuursrechter NS de concessie op het hoofdrailnet ontneemt, mag de vervoerder het alleenrecht hier tijdelijk houden, meldt Treinreiziger. Verschillende private vervoerders maken er bezwaar tegen dat de NS van 2025 tot 2033 het alleenrecht heeft gekregen om treinen te rijden op het hoofdrailnet, maar om chaos te voorkomen zullen ze niet in opstand komen als de NS vanaf volgend jaar tijdelijk blijft rijden als ze in het gelijk worden gesteld. 

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat kan als noodoplossing de huidige concessie voor het hoofdrailnet met twee jaar verlengen, als de bestuursrechter van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) besluit de concessie, die de NS nu heeft, te schorsen. De vervoerders zeiden afgelopen dinsdag in de rechtszaak bij het CBb dat ze geen chaos op het spoor willen veroorzaken en dat ze zich er daarom bij zullen neerleggen als de NS voor nood nog blijft rijden op het hoofdrailnet, waartoe de meeste en belangrijkste spoorverbindingen in Nederland behoren. 

De vervoerders Arriva, Flixtrain, Qbuzz, Connexxion en Keolis, de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN) en de belangenvereniging Allrail hebben het gunnen van de concessie aan de NS aangevochten. Ze zijn het er niet mee eens dat de concessie naar de NS is gegaan terwijl zij geen kans hebben gekregen om in een openbare aanbesteding zelf een gooi te doen naar de concessie. 

In 2023 gaf het kabinet de concessie voor het hoofdrailnet aan de NS. Dit gebeurde onderhands, met andere woorden zonder dat andere partijen een kans kregen mee te dingen. Dat zou in strijd zijn met de Europese regels die voorschrijven dat concurrentie op het spoor mogelijk gemaakt moet worden. De Europese Commissie heeft de Staat hierover al aangesproken en is een procedure gestart die nog loopt. Deze procedure staat los van de zaak bij het CBb. 

Er zijn verschillende vervoerders die op delen van het hoofdrailnet willen rijden, zoals Arriva dat al toestemming heeft gekregen om straks op het traject Groningen – Zwolle te gaan rijden, maar dit niet zo vaak kan doen als de vervoerder zou willen. Daarnaast heeft Qbuzz een aanvraag lopen om tussen Amsterdam en Eindhoven te gaan rijden, naast dat deze vervoerder een nachttrein tussen Dordrecht en Utrecht wil beginnen. 

Omdat de concessie nu bij de NS ligt, heeft de NS voorrang op de trajecten van het hoofdrailnet. Diensten van andere vervoerders mogen de NS economisch niet schaden en dat beperkt nieuwe vervoerders die het spoor op willen. 

De zaak bij het CBb gaat nu schriftelijk verder. De bezwaarmakende partijen hebben nu twee weken de tijd om hun bezwaren schriftelijk toe te lichten. Daarna krijgt het ministerie twee weken de tijd om een reactie te geven. Pas daarna kan de bestuursrechter van het CBb tot een uitspraak komen. Dat is dus op zijn vroegst vlak voor de concessie ingaat. 

• Treinreiziger: ‘Geen chaos op spoor als NS hoofdrailnetconcessie verliest’. Foto NS.