Deze week deden de OV-bedrijven van drie grote steden, Amsterdam (GVB), Rotterdam (RET) en Den Haag (HTM) een rondje in de DPG-media – in elke stad. Waarom? De prijs van een kaartje voor de tram, metro en bus in de drie grootste steden van Nederland wordt volgend jaar fors duurder. Ook worden er mogelijk lijnen geschrapt. “We willen dit niet, maar wat moeten we anders?” zeggen de OV-bedrijven. Stockholm is alvast het slechte voorbeeld voor deze politiek. Daar reden steeds meer mensen zwart omdat ze het OV niet meer konden betalen.  

Volgens stadsvervoerders RET, HTM en GVB is er geen andere mogelijkheid dan de prijzen te verhogen, omdat het kabinet met een miljoenenbezuiniging komt die alleen deze drie vervoerders raakt. Merkwaardig omdat minister Madlener (PVV) onlangs op de KNV-N en OV-NL-nieuwjaarsreceptie rondtoeterde dat hij het zo goed voor heeft met datzelfde OV.  

Het kabinet is juist al enige tijd van plan om 110 miljoen euro te bezuinigen op de subsidie die jaarlijks naar de OV-bedrijven gaat. De bedrijven zien zich dan ook genoodzaakt om de kaartjes duurder te maken. Dit zal vooral gevolgen hebben voor mensen die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer. Reizigers zijn meer geld kwijt aan het OV en landelijke gebieden, ziekenhuizen, scholen en andere voorzieningen worden minder goed bereikbaar.  

“Ongeveer de helft van onze inkomsten is subsidie en de andere helft is kaartverkoop,” legt algemeen directeur Jaap Bierman van het Haags vervoersbedrijf HTM uit. “Nu 10 procent van die subsidie eraf gaat, moeten we de kaartverkoop aanpassen. Anders verzuipen we.” Ondanks het groeiende aantal reizigers wordt er namelijk geen winst gemaakt. “Wij bieden een voorziening. Op piekmomenten, maar ook om 11 uur ’s avonds. Dat is onrendabel,” benadrukt Bierman’s collega Linda Boot van de Rotterdamse stadsvervoerder RET. 

En de positieve uitspraken van minister Madlener, die het zegt zo goed voor te hebben met het OV, dan? De OV-directeuren snappen er niks van. In het coalitieakkoord staat immers dat het kabinet inzet op betrouwbaar en betaalbaar OV en bereikbare voorzieningen. “Maar hoe zit het dan met al die werkende mensen in de grote steden?” vraagt GVB-topvrouw Claudia Zuiderwijk zich af. Zij wijst erop dat veel mensen die in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag werken vaak in de periferie wonen en elke dag naar de stad moeten reizen. Voor werknemers met een modaal inkomen wordt dat dadelijk lastig. Volgend jaar worden de tickets 12 procent duurder. “Voor veel mensen met cruciale beroepen wordt het OV onbetaalbaar. Je raakt dus ook die hardwerkende Nederlander,” benadrukt Zuiderwijk. 

De OV-bedrijven in de drie grote steden zien zich ook genoodzaakt om minder rendabele lijnen te schrappen. “Je moet die 110 miljoen ergens vandaan halen. Je komt er anders niet uit,” zegt Boot. En dat baart zorgen, zeker gezien de verwachte bevolkingsgroei in en rond de drie steden. Volgens Bierman hebben politici het continu over het bouwen van nieuwe woningen, maar als er geen ontsluiting is voor die nieuwe wijken is er een probleem. “We dwingen mensen die dat kunnen betalen om weer in de auto te gaan.” Zuiderwijk: “En het is nu al het meest filerijk gebied van Nederland. Dat kunnen we helemaal niet aan. Bij ons in Amsterdam is het al bijna 30 minuten extra reistijd. Als daar nog meer auto’s bijkomen, is het gelijk klaar.” 

“In Stockholm, waar de OV-prijzen ook flink werden verhoogd, leidde dit tot een schrijnende situaties. Veel groepen konden het niet meer betalen. Gevolg was dat het zwartrijden enorm toenam. Dat is niet iets wat je ook in Nederland wil zien,” aldus Zuiderwijk. Bierman zegt dat landelijke politici ‘de mond vol hebben’ van ‘bereikbaarheid en betaalbaarheid’ – zie de gratuite uitspraken van Madlener – “maar ondertussen dwingen ze ons om de prijzen te verhogen.” 

“Wij hebben geen winstoogmerk, we zijn een nutsvoorziening,” benadrukt Boot. De tijden dat vervoerders miljoenenwinsten boekten, zijn volgens haar allang voorbij. OV-bedrijven redden het, door de gestegen kosten en inflatie, nu nog maar net. De directeuren roepen de Kamer en het kabinet daarom op om de bezuiniging terug te draaien. “Er is 2,5 miljard beschikbaar om nieuwe wijken te ontsluiten. Dat kunnen ze niet helemaal uitgeven,” weet Bierman. “Met dat geld kun je deze bezuiniging voorkomen, zodat goede bereikbaarheid en betaalbaarheid gewaarborgd is.” 

• OV-kaartje fors duurder door bezuinigingen kabinet, OV-bedrijven van Amsterdam (foto), Rotterdam en Den Haag luiden de alarmbel. Redactiefoto.