Een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat noemt de resultaten van het onderzoek van Omrop Fryslân zorgelijk. “We nemen de nautische veiligheid op de Waddenzee zeer serieus. De watertaxiondernemers geven in onze overleggen met hen aan dat ook te doen. We zullen dit daarom ter sprake brengen in onze overleggen met hen.” 

De watertaxibedrijven vinden dat het onderzoek laat zien dat er nog steeds een groot en aanhoudende behoefte aan 24-uurs bereikbaarheid van en naar de Waddeneilanden. In een schriftelijke reactie laten ze samen weten: “Een vlotte overtocht naar de Waddeneilanden wordt al 35 jaar verzorgd door een beperkt aantal professionele bedrijven, die met gecertificeerde beroepsschepen en beroepsbemanning deze diensten naast hun corebusiness (kunnen) aanbieden.” 

Met professionele schepen en gecertificeerde bemanning kan er volgens de watertaxiondernemers veilig worden gevaren bij hogere snelheden. 

De ondernemers zijn al enige tijd met het ministerie in gesprek om invulling te geven aan de motie van Kamerlid Cor Pierik van de BBB. Hij wil de bereikbaarheid van de eilanden verbeteren door watertaxi’s aan te wijzen als kleine veerpont. 

Een wettelijk erkende kleine veerpont heeft meer ruimte om af te wijken van de snelheidseisen, bijvoorbeeld in de nacht, als dat nodig is voor een veilige, maar ook snellere en dus efficiënte oversteek. “We betreuren het ten zeerste dat dit zo lang moet duren”, zeggen de watertaxibedrijven over het uitblijven van een besluit. 

Dirk Spoor, directeur van Rederij Doeksen, begrijpt de frustratie van de ondernemers dat er in de wet- en regelgeving nog geen duidelijke positie voor watertaxi’s ligt. Hij ziet in de praktijk dat er behoefte is aan vervoer op de Waddenzee, ook in de nachtelijke uren. De rederij heeft na het dodelijke bootongeluk van 2022 de keuze gemaakt om met de waddentaxi Zeehond niet meer in het donker te varen, op één uitzondering na: de afvaart van 08.30 uur. 

“De tijd van 08.30 is in overleg tussen scholen, ondernemers en gemeenten tot stand gekomen”, zegt Spoor. De watertaxiregeling tussen Vlieland en Terschelling is ooit ontstaan voor schoolkinderen, maar alle afvaarten van de waddentaxi zijn te boeken voor iedereen. “Alle betrokkenen hebben ons gevraagd om een dienstregeling te varen die om 08.30 vertrekt van Vlieland naar Terschelling. Daardoor varen we een aantal weken per jaar het eerste stukje dus voor zonsopgang.” 

De Zeehond vaart dus in de wintermaanden, zoals december, een tijdje in het donker. De rederij houdt zich daarbij aan de maximumsnelheid van 20 kilometer per uur, zegt Spoor. Maar een overschrijding van 1 km/u is niet altijd te voorkomen. “Een boot is geen auto en de zee is geen weg. Je hebt golven en tij, dus het werkt wat anders dan aan de wal”, zegt Spoor. Hij geeft aan dat de rederij via MarineTraffic haar eigen schepen ‘steekproefsgewijs’ controleert, maar zegt daarbij dat de snelheden via het platform niet helemaal te vertrouwen zijn, omdat er een afwijking kan zitten tussen de weergegeven en de echte snelheid. 

Omrop Fryslân heeft zowel Rijkswaterstaat als de politie geconfronteerd met de resultaten van het onderzoek, met de vraag: wat kunnen jullie beter doen als het gaat om de handhaving? Rijkswaterstaat wil daar niet inhoudelijk op ingaan en geeft aan dat “er een grote verantwoordelijkheid bij schippers zelf ligt om zich aan de regels te houden en gevaarlijke situaties te voorkomen”. Een woordvoerder van de politie geeft aan dat er extra aandacht is voor de veiligheid op de Waddenzee naar aanleiding van het ongeluk een paar jaar geleden. 

“Zo is er in het najaar van 2024 een gezamenlijke handhavingsactie opgezet met Rijkswaterstaat gericht op watertaxi’s. Tijdens deze actie zijn geen snelheidsovertredingen vastgesteld.” 

De rechtbank in Leeuwarden behandelt op 8 en 9 juli de zaak van het dodelijke bootongeluk op 21 oktober 2022 bij Terschelling. Bij de aanvaring tussen een watertaxi en een snelboot kwamen vier mensen om het leven. 

• Omrop Fryslân ontdekt na onderzoek: “Watertaxi’s varen nog steeds te hard in het donker. IenW noemt resultaten ‘zorgelijk’. Doeksen’s Zeehond vaart bij uitzondering in het donker tussen Terschelling en Vlieland. Foto Rederij Doeksen.