Streekvervoerders, vakbonden en provincies hebben vandaag, 14 oktober,  gezamenlijk de Code Verantwoordelijk Marktgedrag Streekvervoer ondertekend. Met deze code spreken de partijen af om sociaal verantwoord te handelen bij aanbestedingen, de uitvoering en samenwerking binnen het streekvervoer. Niet langer is de laagste prijs het uitgangspunt bij nieuwe aanbestedingen in het streekvervoer. Voortaan tellen vooral de kwaliteit en de arbeidsomstandigheden. 

Marijn van der Gaag, bestuurder FNV Streekvervoer: “Partijen zijn het er nu over eens dat de nadelige effecten van de marktwerking aangepakt moeten worden. De afspraken in de code zijn bedoeld om te voorkomen dat onderlinge concurrentie door marktwerking een negatieve invloed heeft op arbeidsomstandigheden en werkdruk. Dat kan alleen als aanbestedingen niet draaien om de laagste prijs, maar om kwaliteit. Niet alleen werkgevers en werknemers spelen daarbij een rol, maar ook de opdrachtgevende overheid. Met deze code zetten we nu samen een stap in de goede richting.” 

“De Code wordt een belangrijk moreel uitgangspunt bij nieuwe aanbestedingen”, zegt CNV-onderhandelaar Niels Rook. “De huidige praktijk is dat provincies, als opdrachtgever van het streekvervoer, vooral naar de laagste prijs kijken: hoe kan het zo goedkoop mogelijk? Met als gevolg dat vervoersbedrijven elkaar vooral op die prijs beconcurreren om de concessie binnen te halen. Als ze die concessie eenmaal hebben, komt de druk vervolgens bij de werknemers te liggen. Zij krijgen vaak te maken met een nieuwe werkgever, met andere regels en nog krappere roosters. Een nieuwe aanbesteding heeft ongelooflijk veel impact op de werknemers. Ook op de reizigers trouwens, door het vervallen van haltes of buslijnen.” 

De code is niet nieuw: binnen de facilitaire branche (zoals schoonmaak, beveiliging en catering) bestaat hij al 15 jaar en heeft daar bewezen goed te werken. Nu is de code ook opgenomen in de cao Openbaar Vervoer 2023–2025. Daarmee willen de sociale partners in het streekvervoer de kwaliteit van dienstverlening én goed werkgeverschap waarborgen. De code moet de sociale standaard worden bij de aanbestedingen. 

De afspraken in de code moeten voorkomen dat concurrentie tussen vervoerders leidt tot te hoge werkdruk of slechtere arbeidsomstandigheden. De Code Verantwoordelijk Marktgedrag Streekvervoer doet een beroep op alle partijen om keuzes te maken die bijdragen aan een gezonde, veilige en inclusieve sector. 

De nadruk ligt hierbij op: 

• aanbestedingen waarin kwaliteit zwaarder weegt dan prijs; 

• een gezonde werkdruk en sociaal personeelsbeleid; 

• veilige en respectvolle werkomstandigheden; 

• aandacht voor diversiteit, inclusiviteit en duurzame inzetbaarheid; 

• zorgvuldige invoering van technologische ontwikkelingen; 

• en structureel werk voor medewerkers met een vast contract waar dat mogelijk is. 

Met de ondertekening bevestigen de partijen hun gezamenlijke inzet voor een duurzame, toekomstbestendige streekvervoersector waarin kwaliteit, samenwerking en maatschappelijke verantwoordelijkheid centraal staan. 

De code is ondertekend door Stichting Code Verantwoordelijk Marktgedrag, Vereniging Werkgevers Openbaar Vervoer (VWOV), Vakbonden FNV en CNV en decentrale opdrachtgevers streekvervoer. 

• FNV: Streekvervoerders, vakbonden en opdrachtgevers ondertekenen Code Verantwoordelijk Marktgedrag Streekvervoer: Samen werken aan verantwoord streekvervoer. Redactiefoto.