Bus

Tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders (‘AVA’) van Ebusco Holding N.V. op 14 mei 2024 zijn alle geagendeerde besluiten aangenomen. Naast vaststelling van de jaarrekening 2023 en het verlenen van decharge aan de leden en voormalige leden van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur, heeft de AVA de besluiten omtrent de goedkeuring van het bezoldigingsverslag 2023 en de machtiging met betrekking tot inkoop van eigen aandelen en de delegatie van de bevoegdheid tot uitgifte van aandelen en de uitsluiting of beperking van het voorkeursrecht aangenomen.  

Roald Dogge is benoemd als lid van de Management Board van Ebusco. Vanaf 1 juni 2024 zal hij in dienst treden als COO (Chief Operating Officer) voor een periode van vier jaar.

Roelf de Boer is herbenoemd als lid van de Raad van Commissarissen voor een extra jaar. Zijn herbenoeming van één jaar verlengt het lidmaatschap van De Boer tot een totaal van meer dan drie en een half jaar. Ook Jeroen Drost is herbenoemd als lid van de Raad van Commissarissen voor een tweede termijn van vier jaar. Zijn herbenoeming verlengt zijn lidmaatschap tot een totaal van meer dan zeven en een half jaar. Daarnaast is ook Carin Gorter herbenoemd als lid van de Raad van Commissarissen voor een tweede termijn van vier jaar. Haar herbenoeming verlengt haar lidmaatschap tot een totaal van meer dan zeven en een half jaar. Met deze herbenoemingen versterkt de Raad van Commissarissen haar continuïteit. 

• Ebusco benoemt Roald Dogge als COO; herbenoemingen Roelf de Boer, Jeroen Drost en Carin Gorter. Foto Ebusco.

Qbuzz begint start in december het busvervoer in Friesland met een grote hoeveelheid nieuwe…. dieselbussen. Enigszins verrassend. Als verklaring voert het ov-bedrijf – dat naar alle waarschijnlijkheid de nieuwe vervoerder wordt in de provincie Fryslân – twee redenen aan waarom het de nieuwe Friese busconcessie (van eind 2024 tot 2034) aftrapt met bussen die op fossiele brandstof rijden. 

De eerste reden is dat de beschikbaarheid van voldoende stroom in de provincie onder druk staat vanwege de netcongestie in Fryslan. De tweede reden is dat de langere levertijd van elektrische bussen niet past bij de korte implementatietijd van deze concessie. “We vinden uitstootvrij openbaar vervoer ontzettend belangrijk, maar door met dieselbussen te starten, garanderen we de bereikbaarheid van Fryslân”, verklaart een woordvoerder.  

GrienLinks-Statenlid Elsa van der Hoek reageert in de Leeuwarder Courant geschokt en heeft hierover vragen gesteld aan de Gedeputeerde Staten van Fryslân. Volgens haar hebben de Friese Staten in het Programma van Eisen vastgelegd dat de nieuwe vervoerder zo snel mogelijk zero-emissie bussen moet inzetten, oftewel bussen die geen broeikasgassen en vervuilende uitlaatgassen uitstoten. “Daar is nu helemaal geen sprake van. Het is toch bizar dat je in deze tijd van klimaat en stikstof nieuwe dieselbussen aanschaft.” 

GS stelt echter dat Qbuzz keurig binnen de lijnen kleurt. Het is namelijk tot 31 december 2024 nog mogelijk om nieuwe dieselbussen in te laten stromen. Vanaf 2025 mag dit niet meer. Dan moeten alle nieuwe bussen zero-emissie zijn. Vanaf 2030 geldt deze bepaling voor alle ov-bussen in Nederland. Wat er in 2030 met de vijf jaar oude Friese dieselbussen gebeurt, is GS niet bekend. “Dat is aan de vervoerder.” Vaak vinden deze bussen in verre buitenlanden gretig aftrek.  

Het dagelijks bestuur van de provincie Fryslân ziet zelfs voordelen in de nieuwe dieselbussen. “Dit maakt medio december een betrouwbare start van de nieuwe dienstregeling mogelijk.” Een volledige overgang op elektrische bussen eind volgend jaar zou vanwege de netwerkcongestie in Friesland sowieso niet mogelijk zijn’’, stelt GS. Waarschijnlijk hebben GS ook gekeken naar de elektrische opstartproblemen die ov-bedrijf EBS in twee concessies had. Daar stroomden de toegezegde elektrische bussen tergend langzaam in. In vele gevallen moest de dienstregeling worden uitgekleed.  

Van der Hoek van Grien Links spreekt van een wonderlijke gang van zaken. “Qbuzz schaft voor Groningen en Drenthe en voor andere provincies voornamelijk elektrische bussen aan, waarom voor Friesland dan niet? Waarom laten we hier toe dat Qbuzz de mazen van de regeltjes opzoekt?” Volgens GS is het uiteindelijke doel voor iedere provincie hetzelfde (zero emissiebusvervoer vanaf 2030) maar kan het transitie-pad per provincie verschillen. Qbuzz heeft bovendien te maken met het recente faillissement van Van Hool waardoor een order voor 166 elektrische bussen (een oorspronkelijke order van 54 gevolgd door een vervolgorder voor 112 A-bussen) niet kan worden uitgeleverd.   

• Nieuwe vervoerder Qbuzz zet dieselbussen in voor Fries busvervoer. Door het faillissement van Van Hool is de levering van 166 A-types hoogst onzeker. Foto Van Hool. 

Qbuzz gaat vrijwel zeker de busconcessie in Fryslân uitvoeren, zo melden bronnen aan Omrop Fryslân nadat een bezwaar van de huidige vervoerder Arriva tegen de verlening van deze concessie aan Qbuzz was afgewezen. De provincie koos in oktober verleden jaar voor Qbuzz als nieuwe busvervoerder. Arriva verliest het busvervoer in de provincie, waar ook hun hoofdkantoor (Heerenveen) staat.  

Arriva, de huidige vervoerder, was het niet eens met de beoordeling en diende daarom bezwaar in. In maart was er een hoorzitting voor de bezwarencommissie van de provincie, waar zowel Arriva als Qbuzz elkaar met veel verwijten overlaadden. Arriva communiceerde inmiddels intern dat de bezwarencommissie adviseert om wel door te gaan met Qbuzz. Arriva bevestigt dat bericht aan Omrop Fryslân. “We zijn door hen dus niet in het gelijk gesteld”, staat in het interne bericht. “Wel moet de provincie delen van haar motivatie beter of over doen, maar dat heeft geen invloed op de uiteindelijke score van onze bieding.” 

Gedeputeerde Staten moeten nog wel een officieel besluit nemen over de concessie, maar zal waarschijnlijk de lijn van de bezwarencommissie volgen. Arriva wacht dat besluit af. “Daarna beoordelen we of wij hiertegen in beroep gaan.” “We staan nog steeds achter onze bieding en de beoordeling voelt onjuist”, zegt een woordvoerder van Arriva. “Voldoende reden ook om serieus te overwegen of een beroep tegen dit besluit moet worden ingesteld.” Opmerkelijk aan het bezwaar van Arriva was dat er een essentiële pagina ontbrak aan het document waarmee bezwaar werd gemaakt.  

Zowel reizigersorganisaties als vertegenwoordigers van de beide busvervoerders hebben eerder al uitgesproken dat er snel een definitief besluit moet komen. Op die manier kunnen de onderhandelingen met buschauffeurs beginnen en de dienstregeling worden opgezet. 

• Arriva verliest waarschijnlijk de busconcessie in de provincie waar haar hoofdkantoor staat. Redactiefoto.

De raad van bestuur van De Lijn heeft een raamovereenkomst voor 100 HOV voertuigen gegund aan de Spaanse busbouwer Irizar e-Mobility. “Met deze overeenkomst heeft De Lijn de extra mogelijkheid om e-bussen voor Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) te bestellen. Dit type voertuig is groter, biedt meer ruimte en heeft een hoog comfort. Op die manier kan de vervoersmaatschappij komende jaren volop nieuwe e-bussen bestellen en de vergroening van de busvloot verderzetten”, aldus Lydia Peeters, de Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken. 

De Irizar e-bussen voor HOV hebben een moderne look en feel met een binnen-uitvoering die nog meer gericht is op het comfort van de reizigers dan de reguliere e-bussen. Ze beschikken bijvoorbeeld niet alleen over USB-laadpunten voor GSM’s, maar ook over GSM-houders en leeslampen. Er zijn ook zetels met een hogere rugleuning en via lagere en bijkomende glaspartijen komt er meer natuurlijk licht in de binnenruimte. Het harmonica-gedeelte met een heupsteun geeft een bijzonder open en licht gevoel aan de reizigers. Net als de andere e-bussen beschikken deze voertuigen over een elektrisch bediende oprijplaat voor minder mobiele reizigers en infoschermen met halteaanduiding. 

De offerte van de Spaanse leverancier Irizar e-Mobility, producent van elektrische voertuigen binnen de Irizar Group, kwam als de best gerangschikte uit deze aanbestedingsprocedure. Van de acht geselecteerde kandidaat-inschrijvers dienden er drie een offerte in. Deze voldeden allen aan de minimumvereisten van het bestek. Irizar was de sterkste kandidaat. Hun e-bussen rijden rond in verschillende Spaanse steden zoals Barcelona, maar ook in het Franse Amiens en Schaffhausen in Zwitserland. 

“De bussen worden ingezet op een aantal lijnen in Vlaanderen, de zogenaamde HOV-verbindingen. Dit zijn verbindingen met extra doorstromingsmaatregelen die reizigers vlot en sneller over vaak grotere afstanden op hun bestemming brengen, zoals de Limburgse as tussen Hasselt en Maasmechelen. Zo vormen ze een goede oplossing om de onderontwikkeling van het spoornet in Limburg op te vangen. Later volgen ook de HOV-lijnen van Hasselt naar Maastricht en naar Noord-Limburg”, vertelt Peeters.  

“Met Irizar hebben we een bijkomende leverancier die een sterke reputatie heeft in de markt van e-bussen voor dit hoger segment,” zegt Ann Schoubs, directeur-generaal van De Lijn. “E-bussen voor HOV onderscheiden zich van gewone e-bussen door een meer gestroomlijnd exterieur en een hoogwaardige binneninrichting.” 

“We danken De Lijn dat de Vlaamse Vervoermaatschappij haar vertrouwen aan Irizar e-Mobility geschonken heeft,” zegt directeur Iñigo Etxeberria. “De Lijn draagt op significante wijze bij aan de elektrificering van het openbaar vervoer. Irizar e-Mobility is een trotse ondersteuner van dit proces met onze ervaring, technologie en kracht.” 

• De Lijn gunt raamovereenkomst elektrische HOV-bussen aan Irizar e-Mobility. Foto Irizar e-Mobility. 

De rechter is tussenbeide gekomen in het geschil tussen de vakbond FNV en ov-bedrijf Arriva over de rij- en rusttijden. De voor komende maandag aangekondigde 24 uursstaking in het busvervoer in Twente werd verboden. Op 6 mei rijden de bussen in Twente de normale dienstregeling.  

Het kort geding was aangespannen door Arriva om de staking op maandag te voorkomen. Vakbond FNV is zeer teleurgesteld over de uitspraak. “Chauffeurs worden nu verplicht om onder het huidige ongezonde noodpakket te rijden,” vertelde het RTV Oost. Al eerder noemde reizigersorganisatie Rover de aangekondigde staking “buitenproportioneel.”  

De buschauffeurs wilden staken uit onvrede over de hoge werkdruk en het uitblijven van de beloofde aanpassingen in hun roosters. Arriva moet op grond van de CAO de dienstroosters van de chauffeurs inrichten volgens bepaalde normen, maar kondigde aan dit vanaf 6 mei nog niet te kunnen uitvoeren en moet daarom een zogenoemd (tijdelijk) noodpakket hanteren. Arriva had dit voorgelegd aan haar ondernemingsraad en die stemde in met dit noodpakket. 

Vakbondsbestuurder Marijn van der Gaag van de FNV is ‘verschrikkelijk teleurgesteld’ over de uitspraak van de rechter. “Dit is heel erg. We hebben nu geen middel om chauffeurs onder het huidige rooster uit te krijgen. Ze worden verplicht om onder het huidige ongezonde noodpakket te rijden.” De uitwerking van de uitspraak van de rechter moet nog volgen, maar volgens Van der Gaag is de opstelling van de ondernemingsraad cruciaal geweest. Die stemde in met het noodpakket dat Arriva wilde hanteren en in de cao voor buschauffeurs staat dat de ondernemingsraad daarin leidend is. “De ondernemingsraad heeft haar keuze gemaakt. Daar waren wij het niet mee eens”, aldus Van der Gaag. De FNV was niet tevreden met dat noodpakket, omdat het volgens de bond niet voldoet aan de normen en dit de belangen van de buschauffeurs op het gebied van werkdruk te erg schaadt. Zo zou er volgens de vakbond nog steeds sprake zijn van te strakke dienstroosters en wilde de FNV gezondere werktijden voor de chauffeurs. Daarom kondigde de bond een staking aan .De FNV gaat zich de komende beraden en in gesprek met leden 

Een woordvoerder van Arriva reageert: “We zijn blij met deze uitspraak. Vooral omdat onze reizigers nu niet geconfronteerd worden met deze staking. Vanaf nu kunnen we met de blik vooruit zo snel mogelijk verder toewerken naar een passend dienstenpakket voor na de zomervakantie. We hopen dat met deze uitspraak rust op de werkvloer komt.” Beide partijen verschenen vandaag aan het einde van de middag voor de kantonrechter in Utrecht. Na behandeling van de zaak gaf de rechter Arriva en FNV nog de mogelijkheid om er onderling uit te komen, in een gesprek achter gesloten deuren. Al snel bleek dat niet te lukken. Enkele uren later deed de kantonrechter schriftelijk uitspraak 

Omdat de staking meteen na het weekend in zou gaan, waren beide partijen gebaat bij een snelle beslissing. Daarom is er vonnis gewezen door middel van een kop-staartvonnis, waarin alleen de beslissing staat. In dit vonnis heeft de rechtbank beslist dat de eisen van Arriva worden toegewezen. Dat betekent dat de aangekondigde staking van 6 mei niet door mag gaan. Volgende week ontvangen de partijen een uitgewerkt versie van het vonnis met daarin de motivering van de beslissing. 

• Rechter verbiedt voor maandag geplande staking in busvervoer Twente. Foto Arriva/RRReis. 

Nadat het ultimatum van vakbond FNV afliep waarin de bond vanaf 5 mei betere rij- en rusttijden eist, stapt ov-bedrijf Arriva nu naar de rechter om een eventuele staking te laten verbieden.  

Arriva heeft herhaaldelijk laten weten dat het de benodigde stappen heeft gezet en aan het zetten is om aan de eisen van de vakbond te voldoen. Daarom is er volgens het vervoersbedrijf ‘genoeg reden’ om niet te staken. “Een staking is in niemands belang en levert niks op. Daarom spant Arriva een kort geding aan tegen FNV.” Arriva verwacht dat de rechtszaak morgen, vrijdag, dient. 

Twee maanden geleden werd al een staking op het laatste moment afgeblazen. De buschauffeurs in Twente zouden op 12 maart hun werk neerleggen, maar kort daarvoor bereikten vakbonden FNV en CNV alsnog een akkoord met Arriva over maatregelen om de werkdruk te verlagen. Zo zouden de roosters aangepast worden, zodat de chauffeurs meer pauze krijgen. Het was de bedoeling dat de aanpassingen eind vorige maand zouden zijn doorgevoerd, maar Arriva liet begin april weten meer tijd nodig te hebben om alle afspraken te verwerken in een nieuw dienstenpakket. Volgens de bonden traineert Arriva de aanpassingen.  

De FNV stelt daarom dat Arriva zich de afgelopen maanden heeft ontpopt als “een onbetrouwbare gesprekspartner” en dat er genoeg redenen zijn om de acties door te zetten. “We kunnen niet anders dan keihard een grens trekken. We eisen dat Arriva op zondag 5 mei de overeengekomen fatsoenlijke rij- en rusttijden invoert”, zegt Marijn van der Gaag, bestuurder bij FNV Streekvervoer in De Stentor. “Met een vergoeding van 250 euro per chauffeur per week bij overschrijding van de rij- en rusttijden. Dit is een schadeloosstelling voor het werken in een ongezond rooster.” 

De vakbond verwacht dat komende maandag ongeveer driehonderd werknemers het werk neerleggen. Daarna volgen meer stakingen. De data maakt FNV later bekend. 

• Arriva stapt naar de rechter om FNV-acties bij Twents ov te verbieden. Foto RRReis.