Bus

Op 23 november was er opnieuw een bijeenkomst met de banken en Gigarant, en daar bleek dat er van een kentering absoluut geen sprake meer was. Het resultaat van de busbouwer stond nu al voor 33,6 miljoen euro in het negatief. Erger nog: in het derde kwartaal waren er opnieuw meer voertuigen afgeleverd, wat op zich goed nieuws was, maar omdat er in de afbouw van laattijdige leveringen ook verlieslatende stadsbussen van De Lijn zaten, maakte dat de situatie er niet beter op. 

Toen Van Hool in december een ‘standstill’ vroeg, waarbij alle terugbetalingen van kredieten tot eind maart 2024 werden stopgezet, trokken de banken en Gigarant aan de noodrem. Ze vroegen aan het bedrijf een chief restructuring officer of co-CEO aan te stellen die uiterlijk tegen eind februari actief moest zijn om het zinkende schip te redden. 

In januari gaven de bestuurders van de busbouwer groen licht om een contract af te sluiten met Marc Zwaaneveld aan een vergoeding van 4.000 euro per dag (exclusief btw). De advies- en consultancygroep PwC – die jaarlijks zo’n 1 miljoen euro had gefactureerd aan Van Hool – kreeg van de banken andermaal de vraag om een onafhankelijke doorlichting te maken van de groep, zodat de “commerciële en financiële stabiliteit” en de “veronderstellingen in het businessplan” konden worden onderzocht. 

De rest is geschiedenis. Op 8 april kwam er een eind aan de doodsstrijd van Van Hool, die alles bij elkaar ruim twee maanden had geduurd. Twee dagen later kozen de curatoren voor de Nederlandse bus­bouwer VDL en de Duitse trailerbouwer Schmitz Cargobull om de onderdelen van de failliete groep over te nemen. 

In een reactie ontkent Filip Van Hool dat er sprake was van creatieve boekhouding en dat op die manier de banken een rad voor ogen werd gedraaid. “Het is ook manifest onjuist dat mijn echtgenote in haar functie de financieel directeur omzeilde. Zij heeft geen enkele stap genomen zonder dat de CFO daarvan op de hoogte was.” Hij betreurt dat met dit artikel een beeld van het bedrijf wordt geschetst dat volgens hem “karikaturaal en onjuist” is. 

• Filip van Hool (rechts, naast Marc Zwaaneveld) ontkent creatieve boekhouding en betreurt het ‘karikaturale en onjuiste’ beeld dat De Tijd schetst. Foto Van Hool.

Met de inzet van twee nachtbussen kunnen Texelse jongeren deze zomer in het weekend veilig uitgaan, aldus NH Nieuws. De 20-jarige Merlijn Touw bedacht samen met zijn vader Arwin het plan om de jeugd in de zomermaanden vanuit De Koog op een veilige manier te vervoeren. De jonge Texelaar haalde zijn rijbewijs voor busvervoer en gaat samen met andere chauffeurs vanaf 1 juli het nachtvervoer vanuit de horeca regelen.  

Een groot gemis op Texel is het veilig nachtvervoer voor de jeugd. Midden in de nacht langs of op de weg lopende jongeren die zich daar zonder verlichting begeven: het is gevaarlijk en niet wenselijk. Er is vaak in de nacht nog slechts een enkele taxi beschikbaar en dan ook nog vaak uitsluitend op reservering. Dit is duidelijk niet afdoende om de vele jongeren te vervoeren. “Mensen gaan dan op straat liggen of springen voor de auto”, zegt Merlijn. Hij kent de situatie omdat hij zelf ook wel in De Koog op stap gaat. 

“De taxi’s komen niet naar een vaste plek, maar halen de mensen vier straten verderop. Dat betekent dat mensen blijven rondhangen of slingerend op de fiets in het donker naar huis gaan.” Om te zorgen dat de jeugd veilig van en naar het café of de discotheek in het uitgaansgebied van De Koog kan, is er georganiseerd pendelvervoer nodig. “Aan de keukentafel is dit plan eigenlijk ontstaan om het zelf te organiseren”, zegt Merlijn. 

Het is de bedoeling dat het nachtvervoer vanaf ’s avonds tien uur gaat rijden. “We willen niet bij Connexxion in het vaarwater zitten, omdat dit vervoer tot de laatste boot is geregeld.” De bussen rijden dan door tot diep in de nacht. 

“We hebben goede afspraken gemaakt met de horeca in De Koog en er zal ook beveiliging meerijden om tijdens het rijden een oogje in het zeil te houden.” Dat is volgens de initiatiefnemers ook nodig, want anders bestaat de kans dat de bus wordt gesloopt. “Het zijn de beveiligers die ook bij de cafés staan”, zegt Arwin. “Zij weten wat er speelt. We staan ook in verbinding met ze. Als er iemand is die zich vervelend gedraagt, dan weten we dat snel van elkaar. En als het toch gebeurt, wordt hij de bus uitgezet en kan hij verder naar huis lopen.” 

Een kaartje kost slechts vijf euro. Dat is mogelijk, omdat de gemeente Texel een subsidie heeft gegeven van 40.000 euro voor de pilot. Daarnaast zijn er vele ondernemers die het project ook sponsoren. Touw heeft de afgelopen maanden een haalbaarheidsonderzoek gedaan waarbij is gesproken met horecaondernemers, taxi-ondernemers, een beleidsadviseur van de gemeente, nachtvervoerders elders in het land en de Texelse jeugd. In de maand juni zal er al wel worden proefgereden met de poule van chauffeurs en zullen de bussen tijdens Ronde om Texel en festival WAVES ook worden ingezet.    

“Het nachtvervoer vinden wij erg belangrijk”, zegt Arnold Kaercher namens de Koger horeca. “Mensen kunnen niet naar De Koog komen, maar ook niet meer het dorp uit na een avondje stappen.” De bus rijdt op vaste tijden. “We hopen daardoor dat de mensen ook vroeger uitgaan. Dat is voor ons veel beter.” De horecabaas hoopt dat het lange wachten in het dorp straks voorbij is. “Sommigen stonden tot ’s morgens zes uur ’s te wachten op een taxi.” 

• Merlijn (20) haalde busrijbewijs om zelf nachtvervoer op Texel te regelen. Illustratie Texel.de

Na 71 jaar valt het doek voor buslijn 19 van Hulst via Antwerpen naar Breda. De nieuwe bestemming van de bus is met ingang van begin juli Roosendaal. De nieuwe route wordt gereden via de Liefkenshoektunnel en niet langer via Antwerpen-Centrum. De reis duurt straks ongeveer een uur. Op vrijdag komen er vijf retourritten tussen Hulst en Roosendaal, op zaterdag drie en van zondag tot en met donderdag vier. 

De huidige route Hulst-Breda wordt vooral gebruikt door Zeeuws-Vlaamse studenten die in Breda de trein nemen naar elders. Ook veel dagjesmensen bezoeken vanuit Zeeuws-Vlaanderen Breda en Antwerpen met lijn 19. Voor Zeeuwen is de lijn belangrijk, want de route van Hulst via Westerscheldetunnel en Goes is ‘om’ en duurt veel langer. 

De Zeeuwse gedeputeerde Harry van der Maas (SGP, mobiliteit) maakte in maart zijn nieuwe plan voor het openbaar vervoer bekend. De ‘Bredabus’ staat al langer ter discussie. De verbinding is duur en de voertuigen zijn vaak slecht bezet. “De route naar Roosendaal is sneller, betrouwbaarder, levert minder vertraging op en kent voordelen voor de reizigers richting de Randstad”, zegt woordvoerder Olivier Hanemaaijer van de provincie Zeeland. 

Nadat in oktober 2023 bleek dat geen enkel ov-bedrijf inschreef voor de Zeeuwse concessie die met ingang van 2025 moest ingaan, werd het plan aangepast. Er gaat worden gewerkt via een robuuster streekbussen-netwerk. Die zijn er straks voor de grote afstanden. Ze rijden over een beperkt aantal lijnen met een beperkt aantal haltes. De huidige ‘Bredabus’ heeft, inclusief de stop in Antwerpen, tien haltes. Eerder werd gedacht om buslijn 19 slechts tot aan Antwerpen te laten rijden, maar dat werd als onuitvoerbaar ontvangen. In afwachting van een geslaagde aanbesteding besloten de provincie Zeeland en Connexxion het bestaande contract te verlengen tot en met 2026. Wel worden al aanpassingen aan de bestaande verbindingen doorgevoerd, waarbij het verleggen van het eindpunt van lijn 19 van Breda naar Roosendaal er een is. 

Hanemaaijer in BN/De Stem: “De huidige verbinding met Breda via Antwerpen is niet robuust. Er zijn vaak vertragingen en met de geplande werken in Antwerpen verbetert dat de komende jaren niet. Tussen Breda en Antwerpen is bovendien ook een treinverbinding beschikbaar.” Door de jaren heen is lijn 19 geëxploiteerd door BBA, De Lijn, Veolia Transport en Connexxion. Zeeland ijvert daarnaast al langere tijd voor het doortrekken van de treinverbinding van Vlissingen naar Breda. Nu stopt deze nog in Roosendaal, waar moet worden overgestapt om verder te reizen. 

Onlangs was er een extra complicatie met de verbinding Hulst-Antwerpen-Breda. “Sinds januari hebben wij een vergunning nodig om onze bussen te laten stoppen in Antwerpen”, vertelt Connexxion-woordvoerster Daphne Duller-de Wachter BN/De Stem. “In afwachting van goedkeuring van onze aanvraag is er een omleiding. Eenmaal stopte de chauffeur toch bij halte Halewijn in Antwerpen. Daarvoor kregen wij een boete van 990 euro van de Verkeerspolitie Antwerpen.” In februari bleek de noodzake­lij­ke vergunning voor internatio­naal busvervoer nog steeds niet in bezit van Connexxion. Dirk Delechambre, woordvoerder van de gemeente Antwerpen: “In december 2023 is een Connexxion-bus gewaarschuwd tijdens een controle op Linkeroever. Bij een nieuwe controle in februari bleek de noodzakelijke vergunning voor internationaal busvervoer nog steeds niet in hun bezit. Daarop heeft de chauffeur de boete ter plekke voldaan.” Hij pinde het bedrag van 990 euro.  

Buslijn 19 rijdt sinds 1994 van Hulst in Zeeuws-Vlaanderen naar Breda via Antwerpen. Voor die tijd was het verboden te stoppen op Belgisch grondgebied. Na de oprichting in 1953 reden zelfs douaniers mee om toe te zien dat mensen niet uitstapten. Van 1994 tot 2002 deed de bus, die vooral wordt en werd gebruikt door Zeeuws-Vlaamse studenten en dagjesmensen, meerdere haltes in het centrum aan. De laatste twintig jaar wordt alleen nog halt gehouden bij Antwerpen-Halewijn. Vanaf daar kunnen tram en bus naar het centrum worden genomen.

Overigens heeft de vergunningskwestie ook tot gevolg dat de directe busverbinding vanuit Hulst naar Antwerpen is weggevallen. Zeeuws-Vlamingen moeten met de bus naar Nieuw-Namen, op de grens, en daar overstappen op een bus van De Lijn. 

• Geen busverbinding meer met lijn 19 tussen Breda via Antwerpen naar Hulst; Chauffeur moest zelf boete van 990 euro pinnen. Foto CDA.

Het Vlaamse ov-bedrijf De Lijn heeft op dit moment “enkele tientallen” bussen aan de kant staan als gevolg van het faillissement bij Van Hool, noteert de krant Het Laatste Nieuws. Ongeveer achthonderd bussen van Van Hool heeft De Lijn in zijn wagenpark, bij de onderaannemers gaat het om een driehonderd stuks. De Lijn rekende voor die voertuigen op de Belgische busbouwer voor expertise en software-ondersteuning, zegt de woordvoerder van het bedrijf. In Nederland is er onrust over service en onderdelen voor Van Hool touringcars en stads- en streekbussen plus over de levering van 166 bussen uit de A-serie aan Qbuzz.  

Daarnaast werd in Vlaanderen ook een beroep gedaan op Van Hool voor de levering van onderdelen: maakonderdelen die Van Hool zelf produceerde en kooponderdelen waarvoor het bedrijf uit Lier fungeerde als doorverkoper. Ook voor onderhoud en het herstellen van zwaardere schade werd een beroep gedaan op de busbouwer. 

Maar het faillissement van vorige maand legde al die processen stil en dus staan er tientallen voertuigen van De Lijn noodgedwongen aan de kant. De curatoren wilden op korte termijn een doorstart met VDL, maar dat proces is nog niet afgerond. 

Bij de vakbond merkt men intussen op dat er ook problemen zijn met de nieuwe bussen die VDL leverde aan De Lijn. Dat bedrijf leverde niet de kwaliteit die het beloofde, stelt vakbondsman Jo Van der Herten van het ACV, en daardoor staan er bijvoorbeeld in het Antwerpse bussen aan de kant. “Dat probleem sleept al even aan”, zegt de vakbondsman. Hij vraagt zich dan ook af hoe de samenwerking met VDL – als die de busactiviteiten van Van Hool overneemt – zal verlopen. 

Zal er straks voorrang gegeven worden aan de reparatie van de defecte Van Hool-bussen? “Tot de mededingingsautoriteit haar fiat geeft en de overname rond is, kunnen we hier niets over zeggen”, klinkt het bij een woordvoerder van VDL. “We hebben geen zicht op de timing.” 

Eerder raakte al bekend dat heel wat autocarbedrijven in de problemen komen als gevolg van het faillissement van Van Hool. Volgens de Belgische Federatie van Autocar- en Autobusondernemers (FBAA) hebben hun leden samen een vloot van 1.044 Van Hool-bussen. De overname door VDL duurt al te lang, zegt CEO Pieter Van Bastelaere, terwijl hij ook vreest dat de nieuwe overnemer niet de volledige dienstverlening zal kunnen garanderen.  

Touringcarbedrijven met Van Hool-bussen trekken aan de alarmbel nu ze geen onderdelen of service meer krijgen van de failliete busbouwer. Dat rampscenario was voorspeld. Komt er nog een oplossing? Of zijn alle Van Hools rijp voor de schroothoop? 

Eén voorbeeld van vele: Bij Gery Tours in Tessenderlo hebben ze vier Van Hool-autocars, waaronder de splinternieuwe Astron T17. “De laatste die bij Van Hool buitengereden is”, vertelt zaakvoerder Gery Thielens. “We zijn die bus op een vrijdagavond gaan halen, de maandag erop was het bedrijf failliet. Onze bus was betaald maar nog niet volledig afgewerkt, dat hebben we zelf gedaan. Maar er ontbreken nog dingen zoals een dvd-speler. Gaan we die nog ooit zien?”  

“We kunnen ook niet meer aan specifieke Van Hool-vervangstukken geraken. De motor is van DAF, die stukken kan je nog krijgen. Maar scheelt er iets aan de carrosserie, het interieur of de elektronica, dan heb je dikke pech. Je koopt zo’n bus om jaren gerust te zijn, maar we hebben er nu meer miserie mee dan iets anders. De achterdeur van de nieuwe bus sloot plots niet meer. Dan moesten we een andere bus laten komen. Die problemen doen zich niet alleen bij ons voor, er staan verschillende nieuwe Van Hool-bussen op stal omdat ze er nergens mee terechtkunnen, hoor ik van collega’s. Iedereen loopt tegen de muren op. Ze laten ons in de kou staan.” 

• Onrust in Vlaanderen: De Lijn en onderaannemers moeten tientallen Van Hool-bussen aan de kant houden; Problemen met nieuw-geleverde VDL-bussen, aldus ACV. Redactiefoto.