OV

Ruim 10.0000 mensen zetten al hun handtekening onder de actie ‘Heel Holland Reist’ van Reizigersvereniging Rover. Met de actie zet Rover zich in voor een voordelig ‘klimaatticket’ naar Duits voorbeeld.   

Voor een paar tientjes per maand met al het openbaar vervoer? In Duitsland reist men met het ‘Deutschlandticket’ voor €49 per maand met alle bussen, trams, metro’s en regionale treinen. Een goed voorbeeld van de Oosterburen, vindt Rover. In Nederland wordt er maar weinig actie ondernomen om reizigers te winnen. Wel wordt er volop door de OV-sector geklaagd over de lagere reizigersaantallen sinds de coronacrisis. Daarbij worden de OV-kaartjes steeds duurder waardoor er alleen maar meer reizigers dreigen af te haken. Een vicieuze cirkel die Rover graag wil doorbreken. 

Uit een peiling die Rover onder ruim 4000 reizigers deed, blijkt dat 36,7% de betaalbaarheid van het openbaar vervoer een probleem vindt. “Tijd om het over een andere boeg te gooien”, zegt Rover-directeur Freek Bos. “Massa is kassa. Je kunt dus beter heel veel reizigers in de bus en trein hebben die een goedkoop kaartje hebben gekocht, dan heel weinig reizigers die een duur kaartje moesten kopen”. Rover lanceerde daarom enkele weken geleden de actie ‘Heel Holland Reist’. 

In en paar weken tijd lieten meer dan 10.000 mensen hun steunbetuiging achter. Rover gaat hiermee een politiek lobbytraject starten met als doel dat er budget wordt vrijgemaakt voor een scherp geprijsd ‘NL Ticket’. Een dergelijk aantrekkelijk ticket kan zorgen voor meer reizigers in het OV en dus meer inkomsten voor verboersbedrijven, een betere sociale veiligheid in bus en trein maar bovenal minder files op de wegen, stelt Rover. “Hoog tijd dat de OV-sector aan een andere knop gaat draaien dan die eeuwige prijsverhogingen. De kost gaat voor de baat uit”, concludeert Freek Bos. 

Rover roept reizigers op de actie te steunen via de actiewebsite www.rover.nl/heelhollandreist  

• Ruim 10.000 steunbetuigingen voor voordelig ‘NL Ticket’ naar voorbeeld ‘Deutschlandticket’. Foto Transdev Deutschland.

Het plan van het kabinet 110 miljoen euro te bezuinigen op het openbaar vervoer in de metropoolregio’s Amsterdam, Rotterdam en Den Haag moet van de baan. Bestuurders van beide vervoerregio’s roepen de regering op om de bezuiniging in te trekken en roepen reizigers op om een petitie te tekenen en zo de oproep aan het Kabinet te ondersteunen. Onderteken de petitie hier: https://methetov.petities.nl/ 

De bezuiniging op het OV betekent dat kaartjes van metro, bus en tram duurder worden. Er zullen minder bussen rijden en de bereikbaarheid van de regio komt onder druk te staan. De aangekondigde bezuiniging raakt vooral kwetsbare groepen, zoals scholieren, studenten en ouderen die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer. Hierdoor hebben mensen straks meer moeite om met het OV naar een sollicitatiegesprek, school of een familie- of ziekenhuisbezoek te reizen. Dit staat haaks op het doel van de coalitie om de koopkracht en bestaanszekerheid te verbeteren.  Ook moeten er in de metropoolregio’s komende jaren 400.000 woningen worden gebouwd. Woningen die goed bereikbaar moeten zijn.  Goed OV is daarvoor essentieel en de bezuinigingsplannen maken dit onmogelijk. 

Er zijn dus veel redenen waarom de bezuiniging van 10% op het openbaar vervoer niet door moet gaan. Daarom is een petitie opgesteld die door iedereen kan worden ondertekend. “Bestuurders en politici doen dat, maar de gevolgen van de bezuinigen zullen heel veel organisaties en mensen direct raken”, aldus Jan van Zanen voorzitter van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. “Het openbaar vervoer gaat ons allemaal aan, dus we moeten ons er samen sterk voor maken. Juist nu.” 

• Vervoerregio’s roepen op tot tekenen petitie: ‘Bezuinig niet op het ov!’ Foto Emmy de Graaf. 

Het openbaar vervoer in de drie grote steden moet het straks met 110 miljoen euro minder doen. Al heeft dit gegeven in de wereld van het stadsvervoer tot opschudding geleid, deskundige John Boon van adviesbureau Arcadis verwacht in dagblad Trouw geen kaalslag. 

Boosheid, bezorgdheid en zelfs een beetje paniek voerden de boventoon toen vorige week bekend werd dat het nieuwe kabinet kort op het stadsvervoer. Van de begroting van 1,1 miljard euro gaat 10 procent af en dat betekent dat Amsterdam, Rotterdam en Den Haag het na volgend jaar met 110 miljoen minder moeten doen. 

Jan van Zanen, voorzitter van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), vindt bezuinigen op openbaar vervoer niet te rijmen met de verwachte groei van de drie grote steden: “Er moeten in de metropoolregio’s komende jaren 400.000 woningen worden gebouwd. Woningen die goed bereikbaar moeten zijn. Daarbij is goed OV essentieel.” Maar bij die woningbouw zetten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag alle drie in op verdichting, oftewel meer bewoners per vierkante kilometer. Dat roept de vraag op: is openbaar vervoer in die compactere steden niet rendabeler? Immers: meer mensen betekent vollere trams en bussen. Of werkt dat niet zo? 

Tot nu toe is heeft Nederland dat nog niet uitgeprobeerd, zegt John Boon, hoofd landschapsarchitectuur en stedenbouw bij ontwerp- en adviesbureau Arcadis. “Bij de aanleg van de bekende Vinex-wijken in de jaren negentig was de infrastructuur voornamelijk op de auto gericht. De discussie auto versus OV was er toen ook al, maar pas de laatste jaren is het beleid van de overheid om steden compacter te maken en openbaar vervoer een grotere rol te geven.” 

De nadruk op de verdichting van steden heeft volgens Boon twee kanten. “Om tempo te maken met de woningbouw is het ouderwets vullen van weilanden de kortste route. Bij compacter en binnenstedelijk bouwen loop je tegen meer regelgeving aan, maar kun je makkelijker voorzieningen creëren.” Of dat automatisch meer reizigers oplevert is de vraag. “Als alles in de buurt is, vergroot dat de kans dat mensen de bus of tram niet eens nodig hebben. Dan kunnen ze fietsen of lopen.” 

Dat laatste lijkt bijna een pleidooi voor de beknibbelplannen van het nieuwe kabinet. Maar zo ziet de landschapsarchitect het toch niet. De rol van het openbaar vervoer in de grote steden is volgens Boon aanzienlijk: ongeveer een derde van de vervoersbewegingen gaat per bus, tram en metro. “Bezuinigen op het openbaar vervoer zijn meestal geen goed idee. Al hangt er veel af van hoe die bezuinigingen worden doorgevoerd.” 

Dat pakt soms zelfs gunstig uit, als steden op zoek gaan naar creatieve oplossingen. “Als je bussen sneller kunt laten rijden, bijvoorbeeld door aanleg van busbanen, wordt de exploitatie goedkoper. Buschauffeurs kunnen dan meer kilometers per dag afleggen. Tegelijkertijd wordt het serviceniveau hoger.” Al vraagt de aanleg van zo’n busbaan wel een om investering. De kosten gaan voor de baat uit. 

Ervaring leert dat reizigers vaak gevoeliger zijn voor de kwaliteit dan de kwantiteit van het ov, stelt Boon. Minder bussen betekent in eerste instantie minder reizigers. Maar als die bussen beter aansluiten bij de behoefte van reizigers – denk aan schoon, veilig, comfortabel, snelheid en de juiste bestemmingen – dan verwacht Boon dat de afname van het aantal reizigers wel mee zal vallen. 

“Het is niet per se zo dat 10 procent bezuinigen overeenkomt met 10 procent minder reizigers. Als het serviceniveau omhoog gaat of op zijn minst overeind blijft, verlies je geen klanten.” En een verdwijnlijn pakt niet altijd dramatisch uit, constateert Boon: “Als je er in een grote stad een buslijn uitgooit blijken mensen lang niet altijd de auto te pakken, maar vaak juist de fiets.” 

Rest nog de hamvraag: leidt een dichterbevolkte stad tot rendabelere bus- en tramlijnen. Boon: “Meer potentiële reizigers is zeker beter. Al is rendabiliteit niet alleen afhankelijk van aantallen, maar zeker ook van de geboden kwaliteit. Probeer die kwaliteit dus zoveel mogelijk overeind te houden als er bezuinigd moet worden.”  

• Bezuinigingen op OV dwingen steden te zoeken naar creatieve oplossingen; Behoud van OV-kwaliteit belangrijk. Redactiefoto.

Het bestuur van de branchevereniging OV-NL heeft Hatte van der Woude benoemd tot voorzitter. Zij is in die functie verantwoordelijk voor de dagelijkse aansturing van OV-NL en vertegenwoordigt de OV-bedrijven. OV-NL is de branchevereniging waar alle OV-bedrijven in Nederland bij zijn aangesloten: Arriva, EBS, GVB, HTM, Keolis, NS, Qbuzz, RET en Transdev.  

Hatte van der Woude was van 31 maart 2021 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de VVD. Zij was daar woordvoerder hoger onderwijs, wetenschapsbeleid en emancipatie. Van juni 2018 tot maart 2021 was zij wethouder onderwijs, jeugd, integratie en emancipatie in Delft. Eerder werkte zij bij de AIVD, in diverse rollen binnen De Haagse Hogeschool en als business research consultant in Azië. Hatte is getrouwd en moeder van twee dochters en een zoon. 

“We zijn blij met Hatte van der Woude als nieuwe voorzitter van OV-NL,” zegt Jaap Bierman, CEO van HTM en bestuurslid van OV-NL. “Met haar bestuurlijke en politieke kennis en ervaring is zij goed in staat de gezamenlijke belangen van de vervoersbedrijven op specifieke thema’s als veiligheid, duurzaamheid, toegankelijkheid en betaalbaarheid op de politieke en maatschappelijke agenda te krijgen en te houden. De afgelopen twee jaar is de rol van OV-NL als branchevereniging steeds relevanter geworden, en we zijn ervan overtuigd dat Hatte ons kan helpen om deze ingeslagen weg voort te zetten en de zichtbaarheid van OV-NL verder kan uitbreiden.” 

Hatte van der Woude kijkt uit naar haar nieuwe rol: “Betaalbaar, veilig en toegankelijk openbaar vervoer is cruciaal voor de bereikbaarheid van Nederland. Het is voor mensen belangrijk bij het maken van keuzes over waar ze gaan wonen, werken of studeren. Investeringen in het OV zijn essentieel voor het oplossen van maatschappelijke opgaven zoals woningbouw, klimaat en economie. Daarbij is het belangrijk dat er concrete doelstellingen geformuleerd worden door dit kabinet: Wat willen we op welke plaats bereiken, ook op lange termijn? In slecht bereikbare huizen wil je tenslotte niet wonen.” 

Naast Hatte van der Woude bestaat het bestuur van OV-NL uit Jaap Bierman (HTM), Wouter Koolmees (NS) en Wilko Mol (EBS). 

• Hatte van der Woude benoemd tot voorzitter OV-NL. Foto OV-NL.

Het Brusselse OV-bedrijf MIVB versterkt de frequentie van meerdere lijnen ter gelegenheid van het bezoek van paus Franciscus aan Brussel op 27 en 28 september. Daarnaast worden enkele bus-, metro- en tramlijnen in de buurt van de Basiliek van Koekelberg en het Koning Boudewijnstadion tijdelijk onderbroken of omgeleid. MIVB-personeel zal op het net aanwezig zijn om de reizigers te informeren en te begeleiden. 

Paus Franciscus komt aan in Brussel op donderdagavond 26 september voor een driedaags bezoek. De kerkvader maakt meer bepaald zijn opwachting in het kasteel van Laken, in de basiliek van Koekelberg en in het Koning Boudewijnstadion.  

De Paus gaat zondagochtend voor in een mis in het Koning Boudewijnstadion, met naar verwachting 35.000 aanwezigen. Om de toegang voor de deelnemers te vereenvoudigen worden meerdere lijnen richting stadion versterkt. De frequentie van metrolijn 6 wordt opgedreven en metrolijn 2 wordt verlengd van Simonis tot Koning Boudewijn. Ook de frequentie van tramlijn 7 (Vanderkindere – Heizel) wordt verhoogd. Er staan ook extra metrostellen klaar om in real time ingezet te worden, met name bij het verlaten van het stadion. Bepaalde toegangen tot metrostations nabij het stadion (Koning Boudewijn, Heizel, Houba-Brugmann) blijven vanaf de ochtend gesloten op verzoek van de politie, om de mensenstroom te versoepelen en te begeleiden. Metrostation Koning Boudewijn is volledig gesloten van 12 tot 14.30 uur. 

De MIVB adviseert reizigers die van buiten Brussel komen en metrolijnen 1-5 gebruiken om over te stappen in Beekkant om naar de Heizel te gaan. De reizigers kunnen het voor hen geschiktste traject vinden met behulp van de routeplanner van de MIVB, op de site en in de app. MIVB-personeel zal op verschillende stations aanwezig zijn op zaterdag en zondag om de reizigers te informeren en de weg te tonen. 

Het bezoek van de kerkvorst heeft een impact op verschillende tram- en buslijnen van de MIVB, die zaterdag of zondag worden omgeleid. 

Er wordt een veiligheidsperimeter ingesteld rond de Basiliek van Koekelberg van vrijdag 27 september om 22 uur tot zaterdag 28 september om 14 uur. Dit heeft gevolgen voor de volgende lijnen: 

• Tram 9 wordt onderbroken tussen Simonis et Schweitzer. Trams vanuit Groot-Bijgaarden worden omgeleid vanaf Schweitzer naar het Weststation. 

• Bus 13 wordt omgeleid tussen Simonis en Eeuwfeestsquare. 

• Bus 87 wordt omgeleid tussen Simonis en Neuberger 

• De Noctis-buslijn N16 wordt omgeleid tussen Simonis en Goffin. 

• Zaterdag wordt bus bus 53 tot 14 uur omgeleid tussen Bastenaken en Spiegel. 

Op zondag heeft de misviering in het Koning Boudewijnstadion een impact op tramlijn 9, die wordt beperkt tot de halte Stadion tot 14 uur, en op buslijn 83, die wordt omgeleid tussen Tircher en Esplanade tot 14 uur. 

Meer informatie over de voorziene versterkingen en omleidingen lees je op http://www.mivb.brussels/. 

• De Paus komt naar Brussel: de MIVB versterkt het bus- en tramaanbod. Vooral ook op lijnen naar de Heizel. Foto MIVB.

“Van een provinciale boete van bijna een miljoen euro ligt de boekhouder van Arriva niet wakker, maar het signaal leidt wel tot ergernis bij de managers van het ov-bedrijf,” schreef L1. Want het OV-bedrijf zit – als zovele Nederlandse OV-bedrijven – met een dubbel probleem. Door permanent gebrek aan personeel is het onmogelijk om de dienstregeling volledig waar te maken. Bovendien is het aantal reizigers dat in bus of trein stapt nog altijd fors lager dan voor de coronapandemie. En met dat laatste had de provincie wel wat meer rekening mogen houden, klaagt Arriva. 

Een vergelijking tussen voorjaar 2019 en voorjaar 2024 spreekt boekdelen. Arriva telde dit voorjaar gemiddeld 7.500 minder busreizigers per dag en 5.500 minder dagelijkse treinreizigers. De daling zit vooral op doordeweekse dagen, als mensen naar werk of school reizen. Het financieel bedrijfsresultaat staat fors onder druk, maar exacte winst- en omzetcijfers geeft Arriva niet. 

Maar de boete van de provincie Limburg gaat niet over het aantal passagiers, maar over de kwaliteit van de dienstverlening. Arriva krijgt jaarlijks een exploitatiebijdrage van een kleine 70 miljoen euro om het regionale bus- en treinvervoer in Limburg te verzorgen. In het contract staan talloze voorwaarden. Pas deze week werd de balans opgemaakt voor het jaar 2022. 

Arriva moet 915.000 euro boete betalen vanwege de meer dan toegestane uitval van ritten en het regelmatig niet op tijd rijden. En dan heeft de provincie al genoegen genomen met een afgeschaalde dienstregeling in de nasleep van de corona-periode. “Hoewel wij begrip hebben voor de situatie door de nasleep van de Covid-pandemie, vinden wij de impact van de uitval op de reizigers groot genoeg om een boete op te leggen”, schrijft gedeputeerde Jasper Kuntzelaers (PvdA). 

Arriva heeft totaal geen begrip voor de boete van de provincie. Dat blijkt uit de woorden van Michiel Cusell, regiodirecteur van Arriva Limburg bij L1: “We zijn zeer teleurgesteld en het voelt als een klap in het gezicht van onze collega’s die iedere dag met hart en ziel werken om onze reizigers een veilige en betrouwbare reis te bieden. Wij begrijpen dat de provincie Limburg een operationele beoordeling uitvoert. Echter, 2022 was een jaar van ongekende uitdagingen door Covid-19. Een totaal andere wereld.” 

In het overleg achter de schermen zal de ergernis van het OV-bedrijf ongetwijfeld aan de orde zijn geweest. Dat de provincie toch heeft doorgezet met een boete, geeft aan dat in het gouvernement het geduld lijkt op te raken. De klachten over de dienstregeling waren ook in 2023 veelvuldig te horen en dit jaar is het al niet anders. De kans is dan ook groot dat Arriva ook over deze jaren een boete moet gaan betalen. Uit een vorig jaar verschenen onderzoek van Ecorys blijkt dat Arriva wat betreft de treinen al vele jaren te veel uitval heeft. Bij de bussen ging het goed tot 2022 (zie foto). 

De pas geopende directe Drielandentrein op de route Aken-Heerlen-Maastricht-Luik is een goed voorbeeld van de problemen bij het vervoersbedrijf. Om de haverklap vallen ritten uit. “Of het nu komt door personeelsuitval, materieeluitval of een vertraagde goederentrein die er tussendoor wordt gepland: de reiziger kan niet rekenen op een betrouwbare dienstregeling”, klaagde reizigersorganisatie Rover vorige maand. 

Via een Europese aanbesteding heeft de provincie in 2016 Arriva gekozen als regionale vervoerder in Limburg. De zogenoemde OV-concessie loopt tot 2031. Het gaat om het openbare busvervoer en een aantal treintrajecten in de provincie. Het totale contract gaat om een bedrag van bijna een miljard euro. Eigenaar van Arriva is sinds dit jaar het Amerikaanse investeringsfonds I Squared Capital. 

De tijd zal leren of Arriva de personeelsproblemen onder controle heeft. Vorige maand kregen Provinciale Staten te horen van de Arriva-managers dat bij de trein de personele situatie ‘bijna op orde is’. Er zijn afgelopen maanden weer zo’n 20 nieuwe machinisten ingestroomd en het ziekteverzuim is gedaald naar 6,5 procent, wat nog steeds een heel hoog percentage is. 

‘Bijna op orde’ blijkt in de praktijk niet op orde. Arriva maakte onlangs bekend dat er vanaf deze week tot zeker eind november minder treinen rijden op de Heuvelland-lijn. Ook de trein tussen Heerlen en Sittard rijdt voorlopig één keer per uur. “Naast de twee intercity-verbindingen van NS heeft de reiziger daarmee drie keer per uur een verbinding tussen Heerlen en Sittard”, schrijft Arriva ongetwijfeld met pijn in het hart. De NS biedt meer service dan Arriva in het eigen verzorgingsgebied. 

Al met al verwacht Arriva dit jaar uit te komen op 13,2 miljoen reizigers in totaal (8,7 miljoen bus, 4,4 miljoen trein). Die prognose ligt bijna 300.000 reizigers (2,2 procent) lager dan begroot. Vergeleken met vorig jaar zit de groei er weer in, maar vergeleken met 2019 liggen de cijfers nog altijd 11 procent lager. 

De provinciale boete hoeft Arriva niet persé over te maken aan de provincie. “We volgen hierbij het voorbeeld van de Rijksoverheid en vinden dat het boetebedrag op een of andere manier ten goede moet komen aan de reiziger of de kwaliteit van het openbaar vervoer in Limburg,” schrijft de gedeputeerde. Arriva zal ongetwijfeld met plannen komen om het geld niet zomaar te hoeven over maken. 

• Provincie Limburg beboet Arriva met bijna een miljoen euro voor gebrekkige uitvoering dienstregeling. Foto Arriva.

Vanaf vandaag deelt Qbuzz reisinformatie via Whatsapp. Qbuzz is daarmee de eerste openbaar vervoerder in Nederland die Whatsapp als informatiekanaal inzet. Reizigers ontvangen de meest actuele reisinformatie direct in hun Whatsapp kanaal, inclusief wijzigingen in de dienstregeling. Zo blijven reizigers onderweg altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Met de introductie van Whatsapp wordt het huidige informatiekanaal X geleidelijk uitgefaseerd.   

“We kiezen voor de overstap naar Whatsapp omdat we zo meer en doelgerichter onze reizigers kunnen bereiken,” aldus Rich Singh, Senior Manager Marketing & Reizen. “Wel zo fijn dat als je al onderweg bent, je op de hoogte wordt gehouden van eventuele wijzigingen. Door kritisch te kijken naar onze dienstverlening en te luisteren naar de behoeftes van onze reizigers zorgen we dat het openbaar vervoer elke dag een stuk beter wordt.”  

Met de komst van Whatsapp als informatiekanaal zal Qbuzz vanaf 17 oktober 2024 niet meer actief zijn op X. Het platform heeft onlangs wijzigingen doorgevoerd, waardoor het niet meer voor alle reizigers toegankelijk is. Daarnaast biedt WhatsApp, dat veel meer Nederlandse gebruikers telt, directe en persoonlijke communicatie. Berichten komen direct binnen op de telefoon van de reiziger, waardoor de kans groter is dat het bericht wordt gelezen.   

Hoe werkt het? Volg het Whatsapp kanaal van een Qbuzz reis regio, via een van deze links: Qbuzz Groningen Drenthe, Qbuzz Drechtsteden, Molenlanden en Gorinchem, en U-OV. Je ontvangt vanzelf meldingen. Liever geen meldingen? Schakel ze eenvoudig uit en bekijk de informatie via de WhatsApp-kanalen onderaan de app, naast de chats. Reisinformatie blijft daarnaast ook beschikbaar via reisplanner 9292 en Qbuzz.nl.  

• Qbuzz zet vanaf vandaag Whatsapp in plaats van X in als informatiekanaal voor reizigers. Foto: Qbuzz Groningen-Drente.