Gedeputeerde Avine Fokkens (VVD) maakt zich zorgen over de toekomst van het busvervoer in Friesland, vertelt ze de LC in een uitgebreid interview. “Of er ook op de rustigere plekken in Friesland bussen blijven rijden, betwijfel ik.” Om het platteland bereikbaar te houden is nadenken over meer alternatieven volgens de gedeputeerde noodzakelijk. “De drukke hoofdlijnen zullen wel blijven staan, maar of er ook op de rustigere plekken bussen blijven rijden, betwijfel ik.”

Vanaf 11 december gaat de nieuwe dienstregeling in. Op dat moment ligt het aantal uren dat er in Friesland bussen op de weg zijn al 14,3 procent lager dan voor de coronatijd. Opstappers en Lijntaxi’s moeten – na bestelling – dan gaten vullen die in veel dorpen in de avonduren en de weekenden vallen. Fokkens heeft er een hard hoofd in dat het aantal buspassagiers ooit weer op het niveau komt van een paar jaar geleden.

“Als de brandstofkosten stijgen en de inkomsten dalen omdat er minder reizigers zijn, dan moet je keuzes maken. Dan kies ik liever voor het op de weg houden van een bus met tien mensen erin, dan eentje waarin maar één of zelfs helemaal geen passagier zit.” Er moeten op termijn meer andere vormen van vervoer komen in ‘busloze’ dorpen voor iedereen die afhankelijk is van het ov, zegt Fokkens.

Het “in de benen houden” van het ov in een tijd dat mensen en scholieren vooral thuis waren, kostte Fokkens in de coronaperiode nog de meeste tijd. Plus bloed, zweet en tranen. Er moest een ‘transitieplan’ worden gemaakt, er kwam een noodconcessie voor openbaar vervoerder Arriva. “Dat was alles bij elkaar immens veel werk.” Snijden in de dienstregeling was en is onvermijdelijk, zegt Fokkens. De bezetting van de bussen is nog lang niet op het niveau van voor corona. “En sommige lijnen waren ook voor die tijd al zwaar verlieslijdend.” Vanaf 11 december moeten tientallen dorpen het in de avonduren en de weekenden zonder vaste lijnverbinding doen. Opstappers en Lijntaxi’s – ov op aanvraag – moeten de pijn wat verzachten.

Van verschillende kanten kwam kritiek op Fokkens. “In plaats van complimenten kreeg ik te horen dat ik het ov  zou afbreken. Dat vond ik wel enorm frustrerend, ook voor alle mensen die hun best hebben gedaan om juist zoveel mogelijk bussen op de weg te houden. Ik heb soms de indruk dat niet iedereen in de gaten heeft hoe groot de impact van corona was en is. Vanuit het rijk is in coronatijd 2,5 miljard euro in het ov gestopt. Nu nog lijden ov-bedrijven dagelijks verliezen.”

De provincie heeft voor het Friese busvervoer een budget van 40 miljoen euro. Dat gaat naar Arriva, dat daarnaast geld verdient met de verkoop van vervoersbewijzen en ook nog een rijksbijdrage ontvangt.

“Als de brandstofkosten stijgen en de inkomsten dalen omdat er minder reizigers zijn, moet je keuzes maken. Je kunt geen bussen laten rijden als er niemand instapt. Ik snap dat dorpen het verschrikkelijk vinden dat ze hun buslijn verliezen, maar tegelijkertijd zeg ik tegen de inwoners: had dan wat vaker de bus genomen.”

• Gedeputeerde Fokkens maakt zich zorgen over de toekomst van het Friese busvervoer en zoekt alternatieven voor landelijke routes. Redactiefoto.