Kabinet belooft ‘volledige controle op schijnzelfstandigheid’ in 2025; Belastingdienst moet in tussentijd al intensiever gaan handhaven
Al jaren kijkt de overheid overtredingen van bedrijven die met schijnzelfstandigen werken, zoals Uber en Deliveroo, door de vingers. Het argument daarbij is dat de Wet DBA onvoldoende duidelijk is om exact te onderscheiden wanneer het om een werknemer of een echte zelfstandige gaat. Er is zelfs een handhavingsstop. Maar de vakbonden, die het lakse overheidsgedrag regelmatig aanklagen, proeven ook een ruime mate van onwil aan de kant van de overheid.
Nu belooft het kabinet een “volledige controle op schijnzelfstandigheid”. Maar, voordat de handen op elkaar gaan, dat kan pas op 1 januari 2025, omdat er nieuwe wetgeving moet komen om de huidige onnauwkeurige DBA (Wet deregulering beoordeling arbeidsrelatie) aan te scherpen. In de tussentijd moet de Belastingdienst al intensiever gaan handhaven als sprake is van ‘kwaadwillende’ bedrijven, kondigden de ministeries van Sociale Zaken en Financiën vrijdag aan. Maar de Belastingdienst is met de huidige middelen niet in staat vooraf of achteraf schijnzelfstandigheid aan te pakken. De pakkans blijft klein.
De Tweede Kamer en vakbonden dringen er al langer op aan de huidige handhavingsstop op schijnzelfstandigheid zo snel mogelijk op te heffen. Bedrijven zouden sociale lasten ontduiken, door mensen als zzp’er te laten werken die de facto werknemers zijn. FNV richt daarbij zijn pijlen nadrukkelijk op buitenlandse bedrijven als Deliveroo en Uber.
Opeenvolgende kabinetten worstelen al jaren met het zzp-vraagstuk: wie is zelfstandige en wie is werknemer en valt onder de verplichte volksverzekeringen en pensioenregelingen? De in 2016 ingevoerde (DBA) moest die vraag beantwoorden, maar de handhaving werd vrijwel meteen opgeschort, wegens grote onrust bij opdrachtgevers en zzp’ers. Die handhavingsstop is door het vorige kabinet iets afgezwakt; bedrijven die opzettelijk misbruik maken van schijnconstructies — de kwaadwillenden — konden wel controle en sancties verwachten.
Dit najaar komt het kabinet wat het schrappen van het moratorium betreft, met ‘een stappenplan’ richting 2025. Intussen werkt het kabinet ‘inkomenstechnisch’ aan het kleiner maken van het verschil tussen zzp’ers en werknemers zodat de fiscale prikkel om ‘schijnzelfstandige’ te worden.
Er komt nog voor half juli een brief naar de Tweede Kamer over plannen voor hervorming van de arbeidsmarkt. Die moeten de komende jaren verder worden uitgewerkt. Volgens een woordvoerder van FNV ‘lijkt het erop’ dat het kabinet eindelijk een begin gaat maken met de aanpak van schijnzelfstandigheid en daadwerkelijke handhaving. “Schijnzelfstandigheid is de ultieme vorm van flexibilisering en cao-ontduiking, waar alleen werkgevers van profiteren.”
- Kabinet belooft ‘volledige controle op schijnzelfstandigheid’ in 2025; Belastingdienst moet in tussentijd al intensiever gaan handhaven. Illustratie Wiktionary.