Toen Zwaaneveld midden januari bij Van Hool aankwam, trok hij meteen naar een aantal fabrieken om met werknemers en arbeiders te spreken. “Marc is niet het type dat komt aanzetten met 300 consultants om die een uitgebreide doorlichting te laten schrijven”, zegt Hoffman. “Hij loopt rond, maakt een plan en stelt altijd vragen. Als buitenstaander met een frisse blik en heel veel ervaring kan hij onmiddellijk de pijnpunten spotten.” 

Hij neemt zonder moeite en zonder schroom het stuur over van miljoenen­bedrijven, maar lijdt niet aan profileringsdrang. Verrassend genoeg is Zwaaneveld geen geboren netwerker, geen haantje-de-voorste, geen praatjesmaker. Een ‘doodgewone kerel’ die in zijn vrije tijd graag exotische reizen maakt – met de jeep door Libanon, safari in Congo of via de Zijde­route naar Mongolië – en niet bang is voor wat avontuur. 

Typerend voor zijn aanpak is dat hij mensen snel verantwoordelijkheid geeft, maar dan ook verwacht dat ze die opnemen. Zijn energie is tomeloos, zijn tempo indrukwekkend, afspraken en deadlines zijn heilig. “Ik ben niet altijd de makkelijkste manager”, zei hij in 2021 in een interview met De Tijd. “Ik ben veeleisend en zet duidelijke lijnen uit. Zo moet je zijn in mijn functie. Ik wil resultaten zien.” 

De pijnpunten bij Van Hool zijn volgens Zwaaneveld: een te breed aanbod, te veel op maat gemaakte bussen, een te weinig gestandaardiseerde productie en een in­efficiënte manier van werken. Hij tekende een herstelplan uit, inclusief forse sanering waarbij 1.100 mensen zouden afvloeien, maar dat kon alleen uitgevoerd worden als voor eind maart nieuw kapitaal kon worden gevonden. 

Een bijkomend obstakel bleek het erfrechtelijk geschil over het aandeelhouderschap, dat verdeeld zit tussen de verschillende familietakken. Zwaaneveld – een correcte, maar keiharde onderhandelaar – zette de familie voor het blok: zonder minnelijke schikking zou het onmogelijk zijn vers kapitaal aan te trekken en zou hij het faillissement moeten aanvragen. 

Volgens bronnen dicht bij het dossier was de hiërarchie tussen Zwaaneveld en Filip Van Hool van meet af aan duidelijk. Het kaliber van Zwaaneveld viel niet te negeren. Van Hool hield zich nog bezig met het operationele en garandeerde dat de productie maximaal kon blijven doorgaan, Zwaaneveld zette strategisch de pionnen uit en voerde de gesprekken met de kandidaat-overnemers. 

Een stevig banenverlies in België, waar 2.400 mensen werken bij Van Hool, staat vast. En toch ligt Zwaaneveld goed bij de vakbonden. “Hij heeft onmiddellijk het geweer van schouder veranderd toen hem duidelijk werd dat het faillissement niet meer te vermijden was” zegt vakbondssecretaris Van Audenhove van de liberale vakbond. “Hij zag het niet als falen, denk ik. Daar is hij te nuchter voor. In het verleden steek ik geen energie, zei hij, we focussen op wat vandaag nodig is. En dat is anders dan gisteren.” 

Ook als blijkt dat hij nog een week langer nodig heeft voor de onderhandelingen en het faillissement in samenspraak met de rechtbank wil uitstellen, maakt hij daar weinig woorden aan vuil. “Het is gewoon zo.” Sinds afgelopen maandag sleutelt hij volop aan de voorbereiding van een doorstart. Zijn doel: de onderdelen verkopen voor een zo goed mogelijke prijs en met zo veel mogelijk behoud van werkgelegenheid. Komende week volgt het faillissement en zit zijn taak erop. Dan nemen twee curatoren het over. 

“Zwaaneveld heeft kwalitatief werk geleverd”, besluit Van Audenhove. In De Tijd. “Hij heeft de juiste accenten gelegd, maar het was too little, too late. Ik heb hem regelmatig gezegd: ‘Was u hier maar vier jaar eerder aangekomen.’ Hij had het bedrijf van koers kunnen doen veranderen, maar alleen met een realistische timing. Hij wist op voorhand dat de kans op slagen klein was met zo’n beperkt tijdskader. Maar hij zei toch: ‘We proberen het, we gaan ervoor.’’’ 

• Marc Zwaaneveld (l.) naast communicatieman Dirk Snauwaert tijdens de eerste persconferentie: “We proberen het, we gaan ervoor”. Foto Geert Van Lierde.