Qbuzz begint start in december het busvervoer in Friesland met een grote hoeveelheid nieuwe…. dieselbussen. Enigszins verrassend. Als verklaring voert het ov-bedrijf – dat naar alle waarschijnlijkheid de nieuwe vervoerder wordt in de provincie Fryslân – twee redenen aan waarom het de nieuwe Friese busconcessie (van eind 2024 tot 2034) aftrapt met bussen die op fossiele brandstof rijden. 

De eerste reden is dat de beschikbaarheid van voldoende stroom in de provincie onder druk staat vanwege de netcongestie in Fryslan. De tweede reden is dat de langere levertijd van elektrische bussen niet past bij de korte implementatietijd van deze concessie. “We vinden uitstootvrij openbaar vervoer ontzettend belangrijk, maar door met dieselbussen te starten, garanderen we de bereikbaarheid van Fryslân”, verklaart een woordvoerder.  

GrienLinks-Statenlid Elsa van der Hoek reageert in de Leeuwarder Courant geschokt en heeft hierover vragen gesteld aan de Gedeputeerde Staten van Fryslân. Volgens haar hebben de Friese Staten in het Programma van Eisen vastgelegd dat de nieuwe vervoerder zo snel mogelijk zero-emissie bussen moet inzetten, oftewel bussen die geen broeikasgassen en vervuilende uitlaatgassen uitstoten. “Daar is nu helemaal geen sprake van. Het is toch bizar dat je in deze tijd van klimaat en stikstof nieuwe dieselbussen aanschaft.” 

GS stelt echter dat Qbuzz keurig binnen de lijnen kleurt. Het is namelijk tot 31 december 2024 nog mogelijk om nieuwe dieselbussen in te laten stromen. Vanaf 2025 mag dit niet meer. Dan moeten alle nieuwe bussen zero-emissie zijn. Vanaf 2030 geldt deze bepaling voor alle ov-bussen in Nederland. Wat er in 2030 met de vijf jaar oude Friese dieselbussen gebeurt, is GS niet bekend. “Dat is aan de vervoerder.” Vaak vinden deze bussen in verre buitenlanden gretig aftrek.  

Het dagelijks bestuur van de provincie Fryslân ziet zelfs voordelen in de nieuwe dieselbussen. “Dit maakt medio december een betrouwbare start van de nieuwe dienstregeling mogelijk.” Een volledige overgang op elektrische bussen eind volgend jaar zou vanwege de netwerkcongestie in Friesland sowieso niet mogelijk zijn’’, stelt GS. Waarschijnlijk hebben GS ook gekeken naar de elektrische opstartproblemen die ov-bedrijf EBS in twee concessies had. Daar stroomden de toegezegde elektrische bussen tergend langzaam in. In vele gevallen moest de dienstregeling worden uitgekleed.  

Van der Hoek van Grien Links spreekt van een wonderlijke gang van zaken. “Qbuzz schaft voor Groningen en Drenthe en voor andere provincies voornamelijk elektrische bussen aan, waarom voor Friesland dan niet? Waarom laten we hier toe dat Qbuzz de mazen van de regeltjes opzoekt?” Volgens GS is het uiteindelijke doel voor iedere provincie hetzelfde (zero emissiebusvervoer vanaf 2030) maar kan het transitie-pad per provincie verschillen. Qbuzz heeft bovendien te maken met het recente faillissement van Van Hool waardoor een order voor 166 elektrische bussen (een oorspronkelijke order van 54 gevolgd door een vervolgorder voor 112 A-bussen) niet kan worden uitgeleverd.   

• Nieuwe vervoerder Qbuzz zet dieselbussen in voor Fries busvervoer. Door het faillissement van Van Hool is de levering van 166 A-types hoogst onzeker. Foto Van Hool.