In 2022 gaf de Belgische Spoorwegen (NMBS) bijna vier keer meer uit aan taxi’s voor mensen met beperkte mobiliteit dan vijf jaar geleden, en betaalde ruim dubbel zo veel om vervangbussen in te leggen. “Dit toont hoe de dienstverlening minder betrouwbaar wordt,” aldus De Standaard.

Vorig jaar gaf de NMBS 13,7 miljoen euro uit aan vervangbussen die, al dan niet gepland, werden ingezet omdat de treinen op bepaalde trajecten niet reden. Dat is meer dan dubbel zoveel als vijf jaar geleden, blijkt uit cijfers die N-VA-Kamerlid Tomas Roggeman heeft opgevraagd bij de bevoegde minister, Georges Gilkinet (Ecolo).

In de drie jaar voor de covidpandemie in Europa uitbrak, betaalde de NMBS telkens zo’n 6 à 7 miljoen euro per jaar aan vervangbussen, maar sinds 2020 doet de spoormaatschappij er steeds meer een beroep op, en groeide de kostprijs. 2021 was daarbij de uitschieter, met 15 miljoen euro, toen de overstromingen in Wallonië ook grote delen van het spoornet onbruikbaar hadden gemaakt en meer dan 90.000 bussen moesten worden ingelegd.

Maar de belangrijkste reden voor het toenemende gebruik van vervangbussen zijn werkzaamheden aan de spoorinfrastructuur, door netbeheerder Infrabel. Door de veroudering van het spoornet zijn er steeds meer onderhoudswerken nodig – de veroudering van het spoornet en rollend materiaal is een van de oorzaken waarom de NMBS vorig jaar 40 procent meer treinen moest afschaffen dan in 2020, zei ceo Sophie Dutordoir eerder in de Kamer.

Vorig jaar alleen werd er op bijna 1.500 plaatsen gewerkt, waarvoor de NMBS meer dan 60.000 bussen moest inleggen. Terwijl er in het verleden tijdens die werken vaak nog één spoor beschikbaar was, kiest Infrabel er vandaag vaker voor (in 67,5 procent van de gevallen) om de lijn volledig te onderbreken. De werkzaamheden kunnen dan efficiënter en sneller gebeuren, luidt de redenering, maar het treinverkeer wordt dan onmogelijk, waardoor de NMBS genoopt is om vervangbussen in te leggen.

De kosten van die bussen worden door de NMBS gedragen (of heel soms verhaald op de schuldige van de spooronderbreking), maar omdat er in die gevallen ook geen rijpadvergoeding aan Infrabel en geen stroomkosten moeten worden betaald, is het directe verlies beperkt. Daar staat wel tegenover dat het aantal reizigers op een lijn fors daalt wanneer er vervangbussen worden ingelegd, met 50 tot 85 procent. Dat drukt de inkomsten wel én weegt op de dotatie die de NMBS van de regering krijgen (omdat die deels gekoppeld is aan het aantal vervoerde reizigers).

• In 2022 gaf de NMBS bijna vier keer meer uit aan taxi’s voor mensen met beperkte mobiliteit dan vijf jaar geleden. Redactiefoto.