De nieuwe president-directeur Wouter Koolmees van de NS laat zich opleiden tot conducteur. Hij wil weten hoe het werk op de trein is en contact maken met collega’s en reizigers. De opleiding tot conducteur duurt een paar maanden. Koolmees zal die opleiding naast zijn werk als president-directeur gaan volgen.

In het programma Op1 zei Koolmees dat hij mee wil draaien om erachter te komen wat NS-medewerkers dagelijks meemaken. “Waar ze tegenaan lopen, om daar van te leren”, aldus Koolmees. Medewerkers hebben de afgelopen tijd gemeld dat zij het gevoel hebben dat er niet naar hen wordt geluisterd, aldus de nieuwe president-directeur. “Dat is een serieus signaal, waar ik mee aan de slag moet.”

Tijdens het debat over de onderhandse gunning van het Hoofdrailnet (HRN) aan NS (dus zonder aanbesteding), dinsdag, bleek dat vrijwel de hele Kamer meer concurrentie op het spoor wil tegenhouden. Partijen uitten tijdens een debat hun vrees dat marktwerking op het spoor leidt tot versnippering, uitholling van de dienstverlening en trajecten die slecht op elkaar aansluiten.

Onder druk van Europese regels moeten mogelijk andere partijen dan de NS ook de kans krijgen om op het Hoofdrailnet te kunnen rijden. Ook kan de NS mogelijk buitenlandse verbindingen of nachttrajecten verliezen. Vooral de buitenlandse verbindingen leveren NS veel geld op.

“Ons complexe netwerk leent zich niet voor liberalisering”, stelde CDA’er Harry van der Molen. Terwijl PvdA-Kamerlid Habtamu de Hoop vond dat iemand wel “van een andere planeet komen als je in zo’n tijd pleit voor verdere liberalisering”. En GroenLinks vreest dat de plannen leiden tot een mogelijke “ontmanteling” van de NS.

De Europese Commissie zet vraagtekens bij de omvang van het net dat nu aan de NS zou worden gegund, aldus staatssecretaris Vivianne Heijnen (IenW). De Europese Commissie zou graag zien dat Nederland een marktanalyse laat uitvoeren naar de inrichting van het spoorwegnet en daarmee meer duidelijkheid geeft. Gebeurt dat niet, dan is de kans groot dat de Commissie Nederland in gebreke gaat stellen. Maar zo’n analyse kan jaren gaan duren en kan er toe leiden dat NS een kleiner deel van het net toebedeeld krijgt. Maar het vertraagt ook de toegang van de private partijen tot grotere gedeelten van het spoornet. Daarom zei Heijnen dinsdag vanwege de duidelijkheid toch maar een analyse uit te gaan voeren. De Kamer kan dan (mee)beslissen wat er dan met de uitkomst van de analyse moet gebeuren.

• NS-CEO Koolmees leert voor conducteur; Kamer vrijwel geheel tegen concurrentie op (hoofd)spoor.