De NS boekte in het eerste halfjaar van 2022 een operationeel verlies en heeft besloten Abellio UK (qua omzet, €2 mrd., het grootste NS-onderdeel; 17.000 medewerkers) van de hand te doen aan het zittende management.

Zonder overheidssteun lijdt NS opnieuw verlies over de eerste zes maanden van 2022. Daarnaast kampt NS met andere problemen: de treinen zijn matig gevuld (82% van niveau voor corona, minder forensen), er is een nijpend tekort aan personeel en vanaf morgen zijn er estafette-stakingen.

De NS-directie maakt zich met name zorgen over de tegenvallende reizigersaantallen. Het zal jaren duren (naar verwachting tot 2026) voordat de treinen weer ‘ouderwets’ vol zitten. Dat betekent dat de  treinexploitatie zonder overheidssteun nog steeds verlieslatend is, aldus de zojuist bekendgemaakte halfjaarresultaten van NS.

Er is ook een positief punt: de bezetting van de internationale treinen (Eurostar naar Londen en de Thalys naar Parijs) zitten vol, soms overvol. Ondanks recente technische problemen geven veel reizigers de voorkeur aan de hogesnelheidstrein boven het vliegtuig. Daarbij komt dat in 2023 de Eurostar volgens plan vijf keer per dag tussen Amsterdam en Londen gaat pendelen. Wel moet vanwege bouwwerkzaamheden nog een oplossing worden gevonden voor de eigen incheck- en veiligheidscontrole op spoor 15.

Op de eigen markt is NS een deel van de reizigers kwijtgeraakt en het beseft dat het heeft te maken met een nieuw reispatroon met meer thuiswerken, het zogenaamde ‘hybride werken’. Dat dagjesmensen en recreanten wel zijn teruggekeerd, biedt onvoldoende financiële compensatie voor de deels wegblijvende abonnementhouders en zakelijke reizigers. Een flinke tariefsverhoging – in lijn met de sterk gestegen inflatie – ligt daarom niet voor de hand. NS wil de ticketkosten betaalbaar houden voor reizigers die te maken hebben met stijgende kosten van levensonderhoud. NS geeft vooralsnog geen indicatie voor de stijging van de ticketprijzen voor 2023.

Een nijpend personeelstekort bij een enorme krapte op de arbeidsmarkt is NS grootste probleem. De komende tijd gaan honderden NS’ers met pensioen en NS slaagt er niet om voldoende vervangers te vinden. Er zijn 500 vacatures voor conducteurs en er zijn ook machinisten nodig. De NS heeft momenteel zo’n 20.000 werknemers.

De vele onzekerheden op en rond het spoor hebben financiële gevolgen. In de eerste jaarhelft werd zonder de staatssteun een negatief onderliggend bedrijfsresultaat geboekt van €225 mln. Dat was een jaar eerder een verlies van €611 mln. De omzet daalde naar €1,55 mrd. De NS heeft al twee jaar van verliezen achter de rug en de schuld is met €1 mrd toegenomen. Voor de Nederlandse activiteiten verwacht NS in 2022 een break-evenresultaat, mede door de steun die de overheid geeft aan de spoorvervoerder. Den Haag heeft toegezegd alleen nog dit jaar steun te geven aan de ov-sector. Voor 2023 ligt er een aanbod vanuit Den Haag voor een sobere transitievergoeding.

Vanwege een tot 2024 afgesloten energiecontract, raken de gestegen energieprijzen NS nog niet. Was dat niet gebeurd, dan zou de energierekening nu ruim €1 mrd hoger zijn geweest.

• Operationeel verlies voor NS in eerste halfjaar en spoorbedrijf worstelt met minder forensen, personeelskrapte en stakingen; Abellio UK in de verkoop. Foto Abellio UK.