De Europese Commissie gaat in een opmerkelijke stap naar het Europese Hof van Justitie, omdat Nederland de NS het treinverkeer op het hoofdspoornet onderhands heeft gegund. De Commissie waarschuwde Nederland al eerder en nadrukkelijk omdat deze onderhandse gunning van de hoofdspoornet-concessie niet strookt met de Europese regels, die voorschrijven dat meerdere vervoersbedrijven zich moeten kunnen melden voor de aanbesteding van een  spoorconcessie. Voor de periode 2025 tot 2033 heeft Nederland het spoorvervoer op het hoofdspoornet in december 2023 direct gegund aan NS, zonder een openbare aanbesteding. In diezelfde maand verbood de EU directe toewijzing. De stap naar de rechter is de volgende in de zogeheten inbreukprocedure. Eerder moest Nederland de overeenkomst aanpassen om de bezwaren van de Commissie weg te nemen. Dat vindt de Commissie nu niet voldoende. Het Europese Hof kan ertoe overgaan Nederland een boete te geven.  

Tegen die onderhandse aanbesteding kwamen vervoerders als Arriva, Keolis en Qbuzz meermaals in opstand, voerden herhaaldelijk campagne tegen de handelwijze van IenW en deden hun beklag in Brussel. In Nederland spanden ze een rechtszaak aan bij het College van beroep op het bedrijfsleven, die momenteel nog loopt. Voor deze OV-bedrijven komt de stap naar de rechter niet als verrassing. ”Wij vinden deze stap van de Europese Commissie logisch en in het geheel niet onverwacht”, reageert Arriva-directeur Anne Hettinga, die ook voorzitter is van de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN). 

‘Jammer’, vindt de demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen (OV, VVD) de stap van de Commissie. ”Wij staan nog steeds achter ons verhaal”, laat hij via een woordvoerder weten. De staatssecretaris hoopt dat het Europese Hof “duidelijkheid zal kunnen verschaffen in deze inbreukzaak”. Ook de NS, die zegt de Nederlandse overheid te “steunen in de opvatting dat alles volgens de regels is gegaan” is teleurgesteld.  

• Opmerkelijke stap: Europese Commissie naar Europese Hof van Justitie over onderhandse aanbesteding Nederlandse hoofdspoornet. Redactiefoto.