Arriva had in de krant De Stentor het vuurwerk voor Oudejaarsavond bewaard: het ov-bedrijf deed niet mee aan de nieuwe aanbesteding voor het busvervoer in de concessie IJssel-Vecht. Het bedrijf zou dan verplicht de 246 elektrische bussen moeten overnemen van Keolis. En dat ziet ceo Anne Hettinga van Arriva Nederland onder andere vanwege de aanhoudende problemen met de bussen van BYD niet zitten. 24 

“We hebben er serieus naar gekeken, maar de verplichte overname van het Chinese materieel – inclusief alle contracten voor garantie, service en onderhoud – maakt dat voor ons onmogelijk. Daar hebben we geen zin in. We willen zelf bepalen waar wij ons materieel vandaan halen en onder welke voorwaarden en condities”, zegt Hettinga. Keolis heeft al vanaf het begin problemen met de BYD-bussen. Buschauffeurs zijn die zelfs zo zat, dat de vakbonden met acties dreigen. Arriva rijdt al langer met een paar elektrische BYD-bussen op de eilanden. Maar had ook toen “in het begin enige problemen” en was ontevreden over de service die de Chinese busfabrikant bood.

Tot 15 december konden ov-bedrijven intekenen op de nieuwe aanbesteding voor de concessie IJssel-Vecht. Het gaat om het busvervoer voor de komende dertien jaar in grote delen van Gelderland, Overijssel en Flevoland. Met de aanbesteding is ruim 1 miljard euro gemoeid. De provincies schreven de concessie voor de tweede keer binnen een paar jaar uit. Een unicum. Maar de drie provincies zagen nu geen andere oplossing, omdat er zich bij de laatste aanbesteding onregelmatigheden voordeden. Keolis won, maar sjoemelde en kon de concessie meteen weer inleveren. Het rijdt nu een noodconcessie tot december 2023.

Drie ov-bedrijven (EBS, Qbuzz en Keolis) zijn nu in de slag om de concessie – één minder dan de vorige keer. Arriva – dat al breed in de drie provincies aanwezig is – deed toen wel en nu niet mee. “Daar waren we snel over uit”, zegt Hettinga. En nee, bij die beslissing speelden corona en alle onzekerheden die de pandemie met zich meebrengt geen rol. Feit is wel dat hij niet zoals Keolis voor Chinees busmaterieel had gekozen, maar voor de Nederlandse bussenleverancier VDL. Hij is het oneens met Keolis, dat de elektrische bussen van BYD “het beste is dat er op dit moment te krijgen is.” Hettinga: “Wij keken en kijken daar anders tegenaan.”

Ook Keolis baalt van de aanhoudende problemen met de bussen, maar zegt tegelijk dat bij de introductie van “de grootste elektrische busvloot van Europa in één dag” ook aanloopproblemen verwacht mogen worden. Dat zou bij de aanschaf van dieselbussen niet anders zijn. Hettinga deelt die mening niet: “Wij hebben andere ervaringen.” Bij de opstart kan altijd wel wat aan de hand zijn, maar niet per se in de aard en omvang zoals met de BYD-bussen.

Ook al zouden de elektrische bussen wel probleemloos functioneren, dan nog wilde Arriva niet aan de nieuwe aanbesteding meedoen. “Wij willen zelf contracten afsluiten en aankopen doen. Daar kun je bij een aanbesteding een fors verschil op maken, daar ligt voor een deel de power van een groot bedrijf als Arriva. Die commerciële speelruimte is er nu niet.” Dat in dat geval 246 nog bijna nieuwe bussen van BYD aan de kant zouden worden gezet, vindt hij wat te kort door de bocht.

Hettinga: “Je moet de hele keten beoordelen hoe het is gegaan, van de aanbesteding tot de gunning en de aanschaf. Dan kun je tot de conclusie komen dat je twee jaar geleden die bussen misschien niet had moeten kopen. De problemen met de bussen zijn het bewijs van de juistheid daarvan.”

• Arriva-ceo Anne Hettinga zorgde op Oudejaarsavond voor vroeg vuurwerk: Arriva deed niet mee aan de aanbesteding concessie IJssel-Vecht “vanwege slechte Chinese bussen.” Foto Arriva.