De boete voor zwartrijden in het openbaar vervoer wordt dit jaar verhoogd naar 70 euro. Staatssecretaris Thierry Aartsen (Openbaar Vervoer en Milieu) heeft de stijging van 40 procent gisteren aangekondigd. Op het zonder kaartje reizen in een trein, tram, bus of metro staat nu nog een boete van 50 euro. Dat bedrag komt boven op de prijs van het kaartje zelf. 

Volgens Aartsen is de zwartrijdboete niet aangepast sinds 2016. “Daarom is er er nu gekozen voor een verhoging van 40 procent.” De boete moet volgens hem niet alleen het aantal wanbetalers terugdringen. “Vaak gaat dit hand in hand met het veroorzaken van overlast voor medereizigers en OV-personeel. Deze maatregel is een belangrijke eerste stap.” Naast de boete verhoogt Aartsen ook de administratiekosten voor wie te lang wacht met betalen. Als er niet binnen veertien dagen betaald wordt, komt er een bedrag van 20 euro bovenop. Dat is nu nog 15 euro. 

Concrete cijfers van het aantal zwartrijders zijn er niet. Wel merkten regionale vervoerders, aldus het AD, op dat er na de pandemie een toename plaatsvond. De GVB (Amsterdam) zag een stijging van 50 procent vergeleken met de jaren ervoor. De RET (Rotterdam) stelde dat het percentage tramreizigers zonder kaartje drie keer hoger lag dan voor corona. 

De verhoging van de boete voor zwartrijders is een ‘goede eerste stap’, maar voor OV-bedrijf Qbuzz helpt het niet als personeel niet kan vragen naar identificatie van mensen die beboet worden. Dat zegt CEO Annemarie Zuidberg van Qbuzz nadat staatssecretaris Thierry Aartsen heeft aangekondigd dat het boetebedrag van 50 euro naar 70 euro zal stijgen.  

Weliswaar spreekt de CEO van een ‘goede eerste stap’ en zegt ze blij te zijn dat Aartsen besluiten neemt, toch is ze niet tevreden. “Er zijn heel veel mensen die zwartrijden, van wie wij niet weten wie het zijn.” Ze wijst er namelijk op dat bij controles in het openbaar vervoer er identificatie nodig is om iemand te kunnen beboeten. Waar conducteurs in treinen wel bevoegd zijn om reizigers op hun identiteit te controleren, daar is personeel in bussen en trams dat niet. Daardoor kunnen zwartrijders daar niet beboet worden, geeft Zuidberg aan. 

De CEO zou willen dat de staatssecretaris het mogelijk maakt dat de ‘ov-boa’s’ van Qbuzz de identificatiemogelijkheden krijgen om zo mensen te kunnen beboeten. De directeur heeft geen inzicht in hoe groot de last is van zwartrijders in de bussen en trams van Qbuzz, maar zegt dat er ‘redelijk zwartgereden’ wordt, volgens ‘ons gevoel’. 

Andere mogelijkheden om zwartrijden te voorkomen zijn er niet echt, zegt Zuidberg. Zo heeft NS op stations poortjes ingevoerd om zo mensen verplicht te moeten laten inchecken, maar is die mogelijkheid in bussen en trams ingewikkeld. Zeker in het geval van bussen kan het ervoor zorgen dat mensen daardoor langer onderweg zijn. ‘Als je vanmorgen in een bus stapt in Utrecht en iedereen moet door poortjes, dan denk ik dat we vijf minuten langer moeten blijven staan’, verwacht Zuidberg. 

• Zwartrijden in trein en bus wordt een stuk duurder; Zonder ID-gegevens onmogelijk te innen zegt Qbuzz. Redactiefoto.