NS-onderhoudsmedewerkers zijn tientallen jaren blootgesteld geweest aan het kankerverwekkende chroom-6 en de NS trof veel te laat maatregelen. Dat concludeert een onafhankelijke onderzoekscommissie dinsdagochtend. NS-baas Wouter Koolmees meldt in Het Parool dat getroffen medewerkers of hun nabestaanden vanaf dinsdag aanspraak kunnen maken op financiële compensatie. Chroom-6 is een metaal dat aan de verf wordt toegevoegd omdat het roestvorming tegengaat. Langdurige blootstelling kan tot ernstige gezondheidsschade leiden, zoals longkanker, neus- en bijholtekanker, maagkanker en strottenhoofdkanker. Ook zijn chronische longziekten mogelijk als astma, longfibrose, copd en neusslijmvliesontsteking

Net als bij Defensie en KLM werd er op onderhouds- en servicelocaties van NS-dochter NedTrain langdurig gewerkt met chroom-6. Het gaat om de periode tussen 1970 en 2020, aldus de de Onafhankelijke Commissie Chroom-6 NS. De stof zat onder meer verwerkt in de verf en grondverf, waarmee de treinen werden geschilderd.

Voor het onderzoek sprak de commissie met tweehonderd (voormalige) NS-medewerkers, van gewone medewerkers tot leidinggevenden. Personeel van zeventien locaties werd bevraagd. Met name schilders, spuiters, lassers, monteurs, bankwerkers en schoonmakers op NS-werkplaatsen hebben gevaar gelopen, met name voor het jaar 2000. Hoeveel werknemers het betreft, is niet meer te achterhalen. Hetzelfde geldt voor de mate waarin onderhoudspersoneel is blootgesteld. De concentraties van de giftige stof in de verf werden destijds niet bijgehouden.

De onderzoekscommissie – waarin ook TNO, de universiteiten van Maastricht en Tilburg plus enkele onafhankelijke onderzoekers zitting hadden – oordeelt hard. Bij NS was langdurig een gebrek aan kennis omtrent de gevaren van chroom-6, waardoor medewerkers niet werden beschermd en voorgelicht tegen de gevaren. Toen de risico’s in de jaren tachtig werden onderkend, is met name gekeken naar de nieuwe verf. Pas jaren negentig werden beschermingsmaatregelen geïmplementeerd, zoals gescheiden werkruimten voor lassen, schuren en slijpen. Vanaf 2010 kwam er ook goede ventilatie en afzuiging op NS-locaties.

De nieuwe president-directeur Koolmees reageert geschrokken op de bevindingen. “De aanbevelingen liegen er niet om. Dit is erg verdrietig, wij hebben als NS gefaald. Ik bied namens de directie mijn excuses aan voor het leed en verdriet dat medewerkers hierdoor hebben geleden.”

Volgens Koolmees opent NS een compensatieregeling waarop gedupeerden en eventuele nabestaanden vanaf dinsdag een beroep kunnen doen. Deze regeling is vergelijkbaar met de regeling die Defensie eerder instelde. Gedupeerden kunnen aanspraak maken op een immateriële schadevergoeding van 5.000 tot 40.000 euro, afhankelijk van hun functie, functieduur en aandoening. Ook hebben ze recht op een eenmalig bedrag van 3.850 euro. Dat geld is bedoeld voor gemaakte kosten die voor eigen rekening blijven, zoals ziektekosten die onder het eigen risico vallen en/of reiskosten.

Bij onderhoud en revisie van NS-treinen is vandaag de dag nog steeds blootstelling aan chroom-6 mogelijk, concludeert de commissie. Hoewel de kans verwaarloosbaar laag is, doen de onderzoekers een aantal aanbevelingen om de veiligheidsmaatregelen verder aan te scherpen.

• Onderzoek wijst uit: treinpersoneel tussen 1970 en 2020 blootgesteld aan chroom-6 in NS-werkplaatsen, NS komt met compensatie. Foto NS.