Conservator Erik Plomp is in zijn nopjes. Het pronkstuk van de tentoonstelling ‘Onder Hoogspanning’, het elektrische treinstel Mat’36 252, is eindelijk gearriveerd in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Het was een race tegen de klok. Plomp: “Het was nog even spannend, het oorspronkelijke transport vanuit ons depot in Blerick op 13 mei kon niet doorgaan vanwege een oververhitte glijlager. Maar de trein moest wel voor de opening van de tentoonstelling op 25 mei in Utrecht zijn. Een pak van mijn hart dat dit gelukt is.” Het Spoorwegmuseum blikt in de tentoonstelling ‘Onder Hoogspanning, elektrificatie in stroomversnelling’ terug op de elektrificatie van het spoor in 1938.

Op 15 mei 1938 kwamen in één klap 90 elektrischte treinstellen Mat’36 op het spoor. Het was het sluitstuk van een grote operatie van de Nederlandse Spoorwegen waarbij het ‘Middennet’ werd geëlektrificeerd. Stoomlocomotieven moesten plaats maken voor modern elektrisch materieel. De gestroomlijnde Mat’36 was het toonbeeld van deze vooruitgang. De treinen gingen vanaf deze dag volgens een ‘starre’ dienstregeling rijden; ze vertrokken op vaste tijdstippen. Het Spoorwegmuseum heeft, mede dankzij de STIchting tot Behoud van Af te voeren Nederlands Spoorwegmaterieel (Stibans) en de Vereniging Vrienden van het Spoorwegmuseum één exemplaar Mat’36 kunnen restaureren.

Erik Plomp: “De restauratie van de Mat’36 252 is echt een uniek project, waarbij het museum een elektrische trein vanaf nul weer helemaal heeft opgebouwd. Dit is nog nooit gedaan. Er is de afgelopen maanden keihard gewerkt om hem klaar te krijgen voor de tentoonstelling en hij ziet er prachtig uit. Als je nu de trein binnengaat dan ruikt hij weer als nieuw. Heerlijk is dat!”

De tentoonstelling ‘Onder Hoogspanning’ laat op interactieve wijze zien wat elektrificatie inhoudt. Wat is er nodig om een spoorlijn te elektrificeren, hoe werkt een elektrische trein en welke innovaties waren er? Bezoekers kunnen zelf onder de trein kijken naar de elektrische installatie en met interactieve spellen en touchscreens de werking van elektriciteit ontdekken.

‘Onder Hoogspanning, elektrificatie in stroomversnelling’: 26 mei t/m 19 november 2023.

• De Mat’36 252 (rechts) bij het vertrek uit het depot in Blerick. Het treinstel werd gesleept door de Mat’54 (op de achtergrond) en Mat’46 (links). Foto: Matthew Lommerde.