Mensen die geen auto hebben worden nauwelijks gehoord, vindt ’s werelds eerste club voor niet-autobezitters. Dagblad Trouw stelde medeoprichter Reinder Rustema een aantal vragen. 

Hoe weet u dat u een wereldprimeur heeft met uw organisatie? “Als je zoekt, kom je wel initiatieven en actiegroepen tegen die op ons lijken, maar geen echte belangenvereniging.” 

Waarom moet er een club zijn voor niet-autobezitters? “Omdat de groep mensen die geen auto heeft een vergeten groep is. Er zijn belangenclubs voor fietsers, ov-reizigers, voetgangers en autobezitters. Met Ik Ben Autovrij zetten wij ons in voor de belangen van mensen zonder auto voor de deur. Niet-autobezitters hebben een heel ander leven.”  

Wat voor leven hebben die dan? “Een leven waarin ze meer moeten nadenken over hoe je ergens komt. Een milieubewuster leven ook. Een leven met minder kosten. Wie geen auto bezit denkt eerder na of de reis de kosten uberhaupt wel waard is.” 

U stelt: het huidige systeem beloont autobezit op alle fronten. Is dat zo? “Ja, dat is zo. Zo nemen auto’s ontzettend veel ruimte in terwijl ze 23 uur per etmaal stilstaan. Als je geen eigen auto hebt ben je niet normaal, is de norm. Toch hebben het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid en het Planbureau voor de Leefomgeving becijferd dat een kwart van de Nederlandse huishoudens geen privé auto heeft. De groep die wel een auto heeft wordt op alle mogelijke manieren bediend. Zo heeft praktisch elk adres in Nederland parkeerplaatsen voor de deur. Daarom moeten wij ons organiseren. Om het denken te kantelen dat autobezit de norm is.” 

Waar ziet u dat aan, dat autobezit de norm is? “Als ergens een evenement is, staat vaak prominent uitgelegd hoe je er met de auto kunt komen. Wie daar als niet-autobezitter iets van zegt, krijgt een verzuchting: ‘O ja, daar moeten we rekening mee houden’. Autofabrikanten adverteren met het frame dat een eigen auto hebben je vrijheid geeft. De burger krijgt nooit de boodschap dat je ook zonder auto ver kunt komen. Maar wij zijn zonder auto geboren en worden zonder auto wakker.” 

Het wagenpark elektrificeert. Is uw vereniging dan nog wel nodig? “Ook elektrische auto’s nemen veel ruimte in en ze onttrekken waardevolle grondstoffen aan de planeet. Wij zijn ook opgericht om de planeet te redden.” 

Is een vereniging voor niet-autobezitters vooral een fenomeen voor de stedelijke elite? “Dat dachten wij aanvankelijk ook. In de stad is geen auto hebben beter te doen, omdat het openbaar vervoer meestal behoorlijk op orde is. Bovendien kom je een heel eind met de fiets of deelauto’s. Toch zijn er ook op het platteland mensen die bewust geen eigen auto hebben of die met de buren delen, meestal vanuit een idealistisch idee.” 

Wat kunnen jullie voor mensen zonder eigen auto betekenen? “Wij willen aanvullend zijn op bestaande verenigingen als de Fietsersbond. Eind mei komen we voor het eerst samen om de koers te bepalen. We mikken op duizenden leden in de aankomende maanden. Voor hen kunnen we van alles doen. Ik denk aan een app waarmee je kunt uitrekenen hoe duur het bezitten van een auto is of het helpen opzetten van een landelijk dekkend netwerk van ov-fietsen.” 

Is de Nederlandse automobilist uit zijn eigen auto te krijgen? “Bijna niet. Er zijn wel scharniermomenten in ieders leven waarop je een afweging maakt over mobiliteit: een verhuizing, gezinsuitbreiding, een andere baan, een pandemie. Dan denken mensen vaak na over wat ze met de auto doen. Op zulke momenten kunnen zij bij ons terecht voor advies.” 

• Niet iedereen heeft een auto. Eerste vereniging voor mensen zonder auto opgericht in Nederland; “Wij hebben een heel ander leven”. Redactiefoto.