Bus

Heel vilein eindigde zakenblad Quote een stuk over de noodlijdende e-bussenbouwer Ebusco met de woorden “of Peter Bijvelds, die onlangs aftrad als CEO van Ebusco, de Quote 500 van dit jaar haalt, weet u volgende week. Bestel ons koningsnummer met een klik op onderstaande knop.”  

Bijvelds richtte het nu beursgenoteerde Ebusco op, zorgde voor een aantal innovatieve e-busproducten en maakte van het bedrijf een beurslieveling. Maar nu lijkt de elektrische energie op. Donderdag kan het doek vallen over het Deurnese bedrijf. Dat zou het tweede grote faillissement in de buswereld zijn na het omvallen van bus- en touringcarproducent Van Hool eerder dit jaar. Dit bedrijf werd overgenomen door de VDL Groep.  

Wat is er gebeurd in Deurne? De problemen stapelen zich de laatste tijd op bij Ebusco. Op bankrekeningen van de noodlijdende bussenbouwer is onlangs voor 1,5 miljoen euro beslag gelegd door OV-bedrijf Qbuzz en de productie ligt, om op kosten en onderdelen te besparen, grotendeels stil. Nu sleept Ebusco vervoerder Qbuzz voor de rechter, omdat die een order van 59 e-bussen voor Groningen en Drenthe – 45 12 meterbussen en 14 van 18 meter – wil annuleren. Qbuzz, dochter van het Italiaanse staatsrailbedrijf FS, wil van de bussenorder af. Ebusco zegt dat de bussen al grotendeels zijn geproduceerd en kunnen worden geleverd. De 18-meters zouden voor 1 juli 2025 moeten zijn geleverd.  

Vervoersmaatschappij Qbuzz wil van de bussenorder af. Maar volgens Ebusco zijn 45 van de 59 elektrische bussen al gemaakt en klaar voor levering. Het verlies van deze order zou Ebusco financieel in het hart treffen. Bij de rechtbank in Amersfoort diende gisteren, maandag, een kort geding, omdat Ebusco juist wil afdwingen dat Qbuzz de bussen betaalt. “Niets weerhoudt Qbuzz ervan nu een faillissement van Ebusco aan te vragen,” klonk het in de rechtszaal. “Qbuzz is er niet om Ebusco financieel overeind te houden’, zei de raadsman van Qbuzz ook nog. Ebusco verzoekt de rechter voor de belangrijke aandeelhoudersvergadering van donderdag uitspraak te doen. Hij gaat zijn uiterste best daarvoor doen. De rechter concludeerde zelf al tijdens de zitting dat een middenweg in dit conflict moeilijk te vinden is. 

• Het is er deze week op of er onder voor e-bussenbouwer Ebusco. Foto Ebusco.

Vorige week donderdag heeft Qbuzz beslag laten leggen op enkele bankrekeningen van Ebusco. Dat gebeurde volgens Qbuzz, nadat de busbouwer aangaf de bussen niet voor de uiterste contractueel overeengekomen datum af te kunnen leveren. Qbuzz zegt recht te hebben op ruim 3 miljoen euro van Ebusco aan schadevergoedingen, vanwege het niet nakomen van verplichtingen. 

Afgelopen maand werd duidelijk dat Ebusco, door de ontstane nijpende productie- en financiële situatie een order voor 47 bussen van het Zweeds OV-bedrijf Connect Bus was kwijtgeraakt. Nadat de levering steeds maar weer werd uitgesteld, kozen de Zweden voor een alternatief van een concurrent, maar eisen ze nog wel een schadevergoeding van Ebusco. Ook een andere klant in Zweden, waar Ebusco lange tijd bijzonder goed in de markt lag, annuleerde een order voor 50 bussen. Ebusco wil voor die geannuleerde bussen nu andere kopers vinden en zegt met verschillende partijen in gesprek te zijn.  

De grootste deel van de 45 12-meterbussen voor Qbuzz staat volgens Ebusco al wel klaar voor aflevering. In Nederland, maar ook elders in Europa. Bij de rechter probeert de Deurnese bouwer van elektrische bussen nu af te dwingen dat die bussen alsnog geleverd mogen worden, zodat Qbuzz ook moet betalen. Ebusco is er alles aan het gelegen om het geschil snel achter zich laten. Dit geeft huidige aandeelhouders de kans om nieuwe aandelen te kopen.  

Vorige maand kondigde Ebusco aan 36 miljoen euro nieuw kapitaal op te willen halen. Aanstaande donderdag is er een buitengewone aandeelhoudersvergadering. Beleggers zullen alleen tot kapitaalverstrekking te verleiden zijn als het bedrijf een behoorlijk gevuld orderboek kan overleggen. Maar belangrijke klanten willen juist van de samenwerking met Ebusco af. In de loop van maandagochtend werd in de rechtszaal duidelijk dat vervoersbedrijven Keolis, Connect Bus en Qbuzz orders voor tientallen bussen hebben afgezegd. 

Door aanhoudende productieproblemen – waarvoor het bedrijf enige tijd uitbesteding van productieonderdelen hanteerde – lijdt Ebusco dit jaar flinke verliezen. Analisten vrezen voor het voortbestaan van het bedrijf. Het nieuwe kapitaal is nodig voor een koerswijziging met betere resultaten en betrouwbaardere levertijden. Het aandeel Ebusco kelderde maandag op de Amsterdamse effectenbeurs met bijna 20 procent, naar het laagste niveau ooit. Een aandeel kost nu 0,56 euro, nog geen drie jaar geleden was de koers nog 28,65 euro. Deze week vecht Ebusco – niet voor de eerste keer in z’n korte bestaan – voor z’n voortbestaan.  

• Er op of er onder voor Ebusco: donderdag is er een buitengewone aandeelhoudersvergadering. Foto Ebusco.

Een spontane staking van het personeel van De Lijn legde het busverkeer in en naar de Vlaamse Rand deels plat. De staking treft de regio’s Brussel, Halle, Asse, Vilvoorde, Grimbergen, Ninove en Dendermonde. In de loop van de ochtend hebben sommige buslijnen het werk hervat, bijvoorbeeld vanuit Leerbeek. Ook in Anderlecht, bij stelplaats Het Rad, zijn er enkele bussen weer op de weg, net als vanuit Asse. 

“Een aantal van onze bussen is toch onderweg, evenals die van onze onderaannemers. De impact is dus voelbaar, maar er rijden wel bussen,” deelde woordvoerder Marco Demerling mee. Het vervoersbedrijf adviseerde reizigers aan om de gebruikelijke kanalen in de gaten te houden, zoals sociale media en de routeplanner. De geschrapte ritten worden voortdurend bijgewerkt, zodat reizigers snel kunnen zien welke bussen nog rijden. 

De staking is ontstaan omdat De Lijn bezig is met de dienstregeling voor januari, waarover de vakbonden het niet eens zijn. “Dat is jammer,” zegt Demerling tegen Bruzz. “We hadden gisteren nog overleg met de vakbonden en ook vandaag zijn we in gesprek met de vakbondsafgevaardigden.” De Lijn betreurt de actie en biedt haar verontschuldigingen aan aan de reizigers. 

Alweer worden veel klanten van De Lijn in de Vlaamse Rand en de Denderstreek vanochtend geconfronteerd met een wilde staking, stelt reizigersorganisatie TreinTramBus. Hun bus rijdt niet en dat konden ze op voorhand niet weten. Naar verluidt zijn de chauffeurs niet akkoord met nieuwe dienstroosters waarover ze met De Lijn in overleg zijn. Daardoor geraken mensen niet op hun werk of een afspraak. Zelfs schoolbussen rijden niet, waardoor heel wat kinderen te laat of niet op school aankomen. 

“Onaanvaardbaar”, noemt Peter Meukens, voorzitter van reizigersvereniging TreinTramBus, die gang van zaken. “Reizigers betalen een abonnement of een ticket om voor hun verplaatsingen op de bus te kunnen rekenen. Niet om ongewild als pasmunt in mislukte onderhandelingen opgevoerd te worden.”  

TreinTramBus erkent het stakingsrecht, maar dat is aan regels gebonden. Ook vakbonden en personeel moeten die respecteren. Een stakingsaanzegging moet minstens 8 dagen op voorhand ingediend worden, zodat De Lijn in staat is om een minimale dienstverlening te organiseren en de reizigers tijdig te waarschuwen en te informeren. 

“Dat is bij deze wilde staking niet gebeurd en het is niet de eerste keer dat die regels met de voeten getreden worden”, zegt Meukens. “Naast het stakingsrecht eisen wij evenzeer het recht op werken en het recht op vervoer op. We begrijpen dat het personeel naar andere actiemiddelen grijpt als overleg echt uitgeput is. Maar reizigers daarbij als chantagemiddel gebruiken kan voor ons niet door de beugel.” 

• Spontane staking: busverkeer van De Lijn zwaar verstoord in Brussel en Vlaamse Rand; TreinTramBus: ‘Busreizigers zijn geen pressiemiddel’. Archieffoto redactie.