OV

Het gaat niet lukken om alle elektrische bussen van Keolis in de regio IJssel-Vecht vóór 11 december – het moment dat vervoerder EBS de concessie overneemt – te repareren. In ongeveer eenvijfde van de te repareren bussen is de chauffeurscabine niet op tijd aangepast, meldt de provincie Overijssel.

Vervoerder EBS verzorgt vanaf 11 december het busvervoer in IJssel-Vecht, dat is ruwweg de regio Midden-Overijssel en Zwolle. De vervoerder is verplicht om alle, door BYD geleverde bussen van Keolis over te nemen, maar de bussen kampen al van het begin met mankementen.

Vanwege de overname door EBS keurt het bedrijf TÜV Nord momenteel alle bussen in de regio IJssel-Vecht opnieuw, aldus RTVOost. Daarbij kwam onder meer het probleem met de elektrische oprijplaten aan het licht, waardoor rolstoelgebruikers al anderhalve maand lang niet met de bus kunnen. De provincie verwacht dat dat probleem binnenkort in alle bussen verholpen is.

Maar het aanpakken van de mankementen in de chauffeurscabine – zoals problemen met de rugleuning van de chauffeur – vergt in sommige gevallen meer tijd. De provincie verwacht dat de problemen in 80 procent van de bussen voor 11 december zijn aangepast, maar dat bij eenvijfde van de bussen die deadline dus niet gehaald wordt. Voor elke bus die op de overnamedatum nog niet is goedgekeurd door TÜV Nord, krijgt Keolis minder geld.

Afgelopen zomer kreeg Keolis een boete van 600.000 euro voor de aanhoudende problemen met de zogenoemde Chinese BYD-bussen. Dat was een boete van vijfduizend euro per bus.

• Niet alle ‘probleembussen’ in IJssel-Vecht voor 11 december gerepareerd. Foto Keolis.

De nationale staking die plaatsvindt op woensdag 9 november zal grote gevolgen hebben voor het openbaar vervoer. De MIVB, dat het Brusselse ov verzorgt, verwacht dat haar net zeer sterke hinder zal ondervinden. Daarom roept ze haar reizigers op, in de mate van het mogelijke, in alternatieven te voorzien voor hun verplaatsingen die dag.

De verschillende vakbonden roepen op tot een nationale actiedag op woensdag 9 november om een verhoging van de koopkracht en de lonen te eisen en maatregelen om het hoofd te bieden voor de stijging van de energieprijzen. De MIVB en andere ov-bedrijven verwachten zeer grote hinder op het trein-, tram-, bus- en metronet door de deelname van een groot deel van bestuurders en ander personeel. Ook het treinverkeer met Nederland zal verstoord zijn.

De ov-bedrijven raden hun reizigers daarom aan alternatieven te zoeken voor het ov als ze zich op woensdag willen verplaatsen in Brussel of elders. In Brussel zullen niet alle lijnen worden bediend en voor lijnen die wel rijden moeten reizigers rekening houden met langere wachttijden.

De Brusselse ov-maatschappij zal – net als haar collega’s – reizigers de hele dag in realtime informeren via haar verschillende informatiekanalen: op de website, de app, Facebook-pagina, Twitter en Instagram en op de schermen aan de haltes en in de stations. MIVB’s Customer Care (070-23 2000) is vanaf 06.00 uur morgenvroeg beschikbaar.

Vanaf 6 uur ‘s ochtends is Customer Care van de MIVB beschikbaar om te antwoorden op vragen van de reizigers, via telefoon 070 23 2000 en social mediakanalen Facebook, Twitter en Instagram.

• Nationale staking in België op 9 november: de MIVB roept reizigers op alternatieven voor ov te zoeken; ook problemen bij De Lijn, TEC en NMBS en treinverbindingen vanuit Nederland.  

Omdat iedereen met het ov moet kunnen reizen – ook mensen met een beperking – hebben vandaag staatssecretaris Vivianne Heijnen (I&W), regionale bestuurders, ov-bedrijven en ProRail het Bestuursakkoord Toegankelijkheid Openbaar Vervoer 2022-2032 getekend.

In dit akkoord zijn afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat in 2040 het openbaar vervoer volledig toegankelijk is voor iedereen. In Nederland hebben 2 miljoen mensen een beperking. Ze zijn bijvoorbeeld slechtziend, blind of doof, hebben een lichamelijke of verstandelijke beperking of psychische problemen. Zij ervaren nog obstakels in het ov, waardoor zij er geen of weinig gebruik van maken. Nederland heeft eerder een VN-verdrag ondertekend waarin is afgesproken hier iets aan te doen. Dit verdrag is de basis voor het vandaag getekende akkoord.

De ondertekenaars hebben onder meer afgesproken dat de reisinformatie eenvoudiger en duidelijker wordt, de toegankelijkheid van haltes en perrons wordt verbeterd en dat er vaker hulp wordt geboden om ervoor te zorgen dat iedereen met het ov kan reizen. Ook is afgesproken dat mensen met een beperking en hun vertegenwoordigende organisaties worden betrokken bij het maken van nieuw beleid.

Alle partijen zien het bestuursakkoord niet als een eindpunt maar als een vertrekpunt. Zo hebben nog niet alle treinen toiletten, maar zijn er wel afspraken gemaakt hoe daar aan wordt gewerkt. Ook zijn nog niet alle bushaltes in Nederland toegankelijk, maar ligt er nu wel een plan hoe dat in 2040 gerealiseerd moet zijn.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen: “Met dit bestuursakkoord hebben we goede en realiseerbare afspraken gemaakt die ervoor gaan zorgen dat het openbaar vervoer toegankelijker wordt. Ik stel 10 miljoen euro ter beschikking voor de uitvoering van de afspraken. Het liefste zou ik zien dat we alle drempels die het gebruik van het ov bemoeilijken voor mensen met een beperking morgen hebben weg gehaald, maar dat is niet realistisch.  De kern van dit akkoord is de overtuiging en inzet van alle partijen dat iedereen in Nederland met het ov moet kunnen reizen en dat we ons daar de komende jaren heel hard voor gaan inzetten.”

Illya Soffer, directeur van Ieder(in): “Het sluiten van dit bestuursakkoord is een belangrijke stap richting een toegankelijker ov voor mensen met een beperking. Het akkoord moet wel leiden tot merkbare verbeteringen in de praktijk. Denk aan het snel oplossen van problemen met defecte liften, reisassistentie of ontoegankelijke perrons. Reizigers moeten ook daadwerkelijk gebruik kunnen maken van de verbeteringen waar dit akkoord voor bedoeld is.”

Fleur Gräper-van Koolwijk, bestuurder van het Interprovinciaal Overleg/Gedeputeerde Mobiliteit Provincie Groningen: “Goede en betaalbare toegankelijkheid van het openbaar vervoer is voor iedereen van groot belang. Des te fijner dat er nu een akkoord ligt dat ook specifiek toeziet op toegankelijk ov voor mensen met een beperking. Mede daarom hebben we er vanuit het IPO op aangedrongen om het ov ook in deze moeilijke tijd overeind te houden. De ondertekening van dit Bestuursakkoord is voor mij een erkenning dat het Rijk zich hier samen met ons voor in wil zetten.”

De ondertekenaars van het bestuursakkoord zetten voor 2032 al grote stappen op weg naar een toegankelijk ov in 2040. De partijen gaan ervan uit dat het effect van het bestuursakkoord al op korte termijn voor de reiziger merkbaar is.

• Bestuursakkoord Toegankelijkheid Openbaar Vervoer 2022-2032 moet toegankelijkheid ov uiterlijk in 2040 verbeteren. Foto Noord-Holland.nl

De gedachte om de Waddeneilanden te bedienen met elektrische veerboten, is niet nieuw. In een interview vorig jaar met Doeksen-directeur Dirk Spoor kwam deze optie al eens naar voren. Voorwaarde was toen wel dat er een groene stroomvoorziening  aan de wal zou moeten komen. De gestegen brandstofkosten hebben deze optie nu bij zowel Doeksen als Wagenborg weer op tafel gelegd. Ze zeggen beide mogelijkheden te zien om met volledig elektrische veerboten te gaan varen.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen (IenW) meldde deze week in antwoord op Kamervragen van de VVD naar aanleiding van artikelen in de LC, dat de concessiehouders Doeksen en Wagenborg beide de mogelijkheden onderzoeken om in de toekomst duurzamer te varen. Met name wordt gekeken naar de optie om (gedeeltelijk) elektrisch te varen, voegde ze eraan toe.

Directeur Dirk Spoor bevestigt dat Doeksen al enige jaren achter de schermen nadenkt over verduurzaming in de toekomst. Als beste oplossing voor de veerdiensten naar Terschelling en Vlieland ziet Doeksen inmiddels volledig elektrisch varen. “Dat zou het allermooiste zijn. Als je groene stroom gebruikt is dat de meest duurzame oplossing voor het milieu,” stelt hij in de LC.

Er zijn al snelboten die elektrisch kunnen varen en de twee spiksplinternieuwe op LNG-gas varende veerboten die Doeksen in 2020 in de vaart heeft gebracht (Willem de Vlamingh en Willem Barentsz), zijn om te bouwen naar elektrisch vervoer, zegt Spoor. “Er is echter een belangrijke maar. Er is lang niet voldoende stroom in Harlingen en vooral niet op de Waddeneilanden. Je moet op alle plekken kunnen laden.”

Als de concessieverlener – nu het Rijk, straks mogelijk de provincie – een elektrische toekomst wil, dan moet je nu al kijken wat je allemaal moet realiseren aan elektrische infrastructuur, stelt Spoor. Hierover is Doeksen al langer in gesprek met Rijkswaterstaat. “Het zou kunnen betekenen dat er een extra kabel door de Waddenzee gelegd moet worden.”

De concessie voor de Waddenveerdiensten van Doeksen en Wagenborg loopt tot eind 2029. De rederijen moeten echter ruim van tevoren weten waar de diensten aan toe zijn om zich daarop voor te bereiden. “De toekomst zal duurzaam zijn en elektrische voortstuwing is een logische stap”, reageert directeur Ger van Langen van Wagenborg. Ook hij geeft aan dat de belangrijkste vraag die de komende tijd beantwoord moet worden is: hoe gaan we die stroom opwekken en waar komt die vandaan?

Wagenborg stelde in oktober een innovatiemanager aan voor de verduurzaming van de vloot naar Ameland en Schiermonnikoog.  “Voor het einde van het eerste kwartaal van 2024 willen we een panklaar plan hebben, waar alle betrokkenen zich in kunnen vinden”, zegt Van Langen, die daarbij onder meer doelt op de ministeries, de provincies, de gemeenten, de consumentenplatforms en “natuurlijk alle eilanders”.

VVD-Kamerleden hadden eerder gevraagd of die eilanders ontzien kunnen worden bij de brandstoftoeslag op boottickets, die in principe op 1 januari wordt ingevoerd. Heijnen liet in een Kamerbrief al weten dat de extra prijsverhoging (bovenop een inflatiecorrectie van 2,6 procent bij alle veerdiensten) voor eilanders beperkt blijft tot 4,5 procent en dat die voor andere gebruikers 16,5 procent bedraagt. Die laatste groep krijgt een extra verhoging voor de kiezen om de kosten voor de eilandbewoners te temperen, meldde Heijnen nu.

• Doeksen en Wagenborg willen graag elektrisch naar de eilanden gaan varen. De twee nieuwste schepen van Doeksen (op LNG) kunnen daarvoor aangepast worden.

De aanrijdtijd van voorzieningen en werk is met de auto veel korter dan voor andere vervoerswijzen, zelfs in de spits. Per fiets of openbaar vervoer is de bereikbaarheid buiten de stadskernen vaak beperkt. Dat concluderen onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van grondige bereikbaarheidsanalyses. Voor dit onderzoek – ‘Toegang voor iedereen? Een analyse van de (on)bereikbaarheid van voorzieningen en banen in Nederland’ – zijn nieuwe bereikbaarheidsindicatoren ontwikkeld om de (on)bereikbaarheid van voorzieningen en banen in Nederland te analyseren.

Dit rapport presenteert de resultaten van de eerste fase van het PBL-project Bereikbaarheid, waarin PBL bereikbaarheidsindicatoren heeft ontwikkeld om op buurtniveau inzicht te geven in de toegang tot banen, gezondheidszorg, onderwijs, winkels en groen met verschillende vervoerswijzen (lopen, fiets, OV, auto, en combinaties hiervan), en op verschillende momenten van de dag (spits- en dalperiode) en week (doordeweeks en weekend).

Zo kan 30% van de ouderen binnen een half uur geen enkel ziekenhuis of buitenpolikliniek bereiken als ze niet met een auto kunnen, en 12% zelfs niet binnen 45 minuten. Het gaat hier om ouderen die woonachtig zijn in de randen van steden, in dorpen en in landelijk gebied. Ook jongeren ondervinden lange reistijden op weg naar school: 10 % van alle jongeren is langer dan dertig minuten met de fiets onderweg naar een VBO/VMBO-school en 17 % van alle jongeren kan geen enkele HAVO/VWO-locatie binnen 30 minuten fietsend bereiken. Met het openbaar vervoer is de bereikbaarheid zelfs nog lager, en dit is de afgelopen jaren vooral in buurten buiten de steden verder afgenomen. Gebrekkige bereikbaarheid belemmert ook de schoolkeuze fors.

“Een van de belangrijkste doelstellingen van vervoersbeleid is het faciliteren van de toegang van mensen tot banen, voorzieningen en sociale contacten. In de praktijk is vervoersbeleid echter vaak beperkt tot het bestrijden van congestie en faciliteren van verkeersdoorstroming”, aldus Jeroen Bastiaanssen, onderzoeker vervoersbeleid bij het PBL. “Door op buurtniveau inzicht te geven in de toegang tot banen, gezondheidszorg, onderwijs, winkels en groen met verschillende vervoerswijzen en op verschillende momenten van de dag en week, kunnen beleidsmakers beter afwegingen maken. Deze informatie geeft voeding aan afwegingen in het mobiliteitsbeleid.”

De huidige bereikbaarheidspatronen weerspiegelen historische keuzes rondom ruimtelijke ordening en de inrichting van het vervoersysteem, maar zijn niet onveranderlijk, stelt Bastiaanssen. “Bereikbaarheid is gedeeltelijk het gevolg van politieke keuzes.”

De bereikbaarheidsanalyses in dit rapport kunnen inzicht bieden in de consequenties van deze keuzes voor de bereikbaarheid van verschillende typen activiteiten, in verschillende geografische gebieden en voor verschillende bevolkingsgroepen. De analyses kunnen ook een basis vormen voor een debat over nut en noodzaak van eventuele normen voor een minimum bereikbaarheidsniveau en ze kunnen helpen bij de besluitvorming en de evaluatie van investeringen en beleid, niet alleen in het vervoers- en ruimtelijke domein, maar ook rondom publieke voorzieningen.

• Planbureau voor de Leefomgeving (PBL): “Zonder auto zijn werk en voorzieningen vaak lastig te bereiken.” 

De FNV heeft werkgevers in het streekvervoer een ultimatum gesteld: tot 11 december krijgen ze de tijd om met garanties te komen voor een eerlijke en goede cao. Als dat niet gebeurt, komt er vanaf 12 december een vierdaagse staking. Dat heeft FNV de werkgevers laten weten. Onder de cao streekvervoer vallen zo’n 13.000 mensen. De huidige cao, die de leden van de FNV voor de zomer verwierpen, maar CNV-leden accepteerden, loopt 31 december 2022 af.

“Onze leden blijven strijdvaardig en willen nu niet opgeven,” zegt Marijn van der Gaag, bestuurder FNV Streekvervoer. “De nieuwe cao moet er voor zorgen dat de lonen meestijgen met de prijzen in de winkels en dat de werkdruk naar beneden gaat. Die garantie hebben we nodig, voordat we verder kunnen praten.”

Wat FNV een ‘handreiking naar de werkgevers’ noemt, wordt gedaan na een landelijke, driedaagse staking vorige week woensdag, donderdag en vrijdag. Zeventig procent van de FNV-leden in het streekvervoer legden het werk neer. ‘Dat zijn in totaal zo’n 4000 medewerkers, een enorm aantal. Ze hebben een heel krachtig en duidelijk signaal afgegeven aan de werkgevers. Die kunnen dat wat ons betreft nu niet meer negeren’, aldus Van der Gaag. De werkgevers, verenigd in de VWOV, zagen toen een meer gemeleerd beeld van die staking en meldden dat niet overal het stakingspercentage van FNV-leden even hoog lag.

De werknemers in het streekvervoer, buschauffeurs, machinisten en verkeersleiders, staakten voor een hoger loon, minder werkdruk en een aanpak voor het personeelstekort. Van der Gaag: “De medewerkers staat het water aan de lippen met de gestegen prijzen, dat moet gecompenseerd worden met een loonstijging. Door het personeelstekort ligt er een enorme druk op het personeel, waardoor het gemiddelde ziekteverzuim inmiddels is gestegen tot 20 procent. De werkgevers sturen op zo laag mogelijke loonkosten en zo groot mogelijke flexibiliteit van de medewerkers, maar dat is niet langer houdbaar.”

• FNV: Vierdaagse staking in streekvervoer als werkgevers niet voor 11 december met garanties voor nieuwe cao komen. Redactiefoto.