Rail

Het treinverkeer bij NS lag gisteren vrijwel de hele dag stil als gevolg van een technische storing. Die storing had invloed op het systeem dat de actuele planningen maakt voor treinen en personeel. Staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) wil met de NS-directie om de tafel want ze vindt dat de manier waarop de vervoerder met de storing is omgegaan “echt onder de maat” was. Ze wil van de directie horen hoe dat is gekomen. Het onderzoek naar de oorzaak van de technische storing waardoor het treinverkeer zondag stil kwam te liggen is nog in volle gang. Onduidelijk is wanneer de uitslag bekend is. Volgens NS konden pas om 01.00 uur ’s nachts treinen weer rijden.

De NS zette geen enkele vervangende bus in omdat die te weinig capaciteit zouden bieden, maar raadde mensen aan om naar andere reisopties te zoeken. “Er is geen beginnen aan om zulke grote stromen met bussen te vervangen. Dat valt niet op te lossen. We krijgen dat niet zo snel geregeld en ook niet met de reizigersaantallen’, aldus Van Elferen tegen BNR. Opvallend vonden veel reizigers dat NS weinig empathie toonde naar de getroffen reizigers. Excuses werden – ook in de media – nauwelijks gemaakt.

Volgens de spoorvakbonden FNV en VVMC hadden de NS-treinen gisteren gewoon kunnen rijden. Volgens de vakbonden was de chaos niet nodig geweest. Volgens bestuurder Henri Janssen van FNV Spoor (bij BNR) was alle benodigde materieel aanwezig, maar wist de NS niet waar het was. Maar dat had helemaal geen probleem hoeven zijn. “Ook leeg materieel kon verzet worden. Regionale en internationale treinen reden allemaal over dezelfde infrastructuur en hetzelfde spoor met dezelfde veiligheids-kwalificaties als waar de NS het mee moest doen. De machinist ziet aan seinen of hij kan rijden.”

Volgens Janssen getuigt het platleggen van de dienstregeling van het onvermogen van de NS-top om zich te verplaatsen in de werknemers. De directie heeft de kwaliteiten van haar personeel volgens Janssen ‘onderschat’. Personeelsleden waren er bovendien zeer gefrustreerd over dat ze reizigers niet konden informeren, “vooral over waarom ze niet mochten rijden”, stelt de FNV-vakbondsman die de frustratie ‘zeer legitiem’ noemt.

In 2017 zijn volgens Janssen de spoorsystemen gecentraliseerd en geautomatiseerd en heeft hij toen gewaarschuwd dat ze bij calamiteiten “moeten kunnen schakelen. Maar dat is allemaal wegbezuinigd. Dan krijg je dus dit soort rendementsdenken. Dit is het uitpersen van de citroen.” Ook volgens de VVMC, de vakbond voor rijdend personeel, hadden de treinen gewoon kunnen rijden. De bond laat weten ‘verbaasd’ te zijn dat al het treinverkeer werd stilgelegd. “Sommige stoptreinen hadden kunnen rijden”, aldus bestuurder Wim Eilert.

• Volgens spoorvakbonden FNV en VVMC had NS zondag kunnen rijden; staatssecretaris Heijnen: ‘gedrag NS onder de maat’. Redactiefoto.

“Zeker tot 20.00 uur geen treinen door technische storing”, meldt NS vandaag, zondag 2 april. Door deze storing was het niet mogelijk om actuele reisinformatie op stations te laten zien. Dat is inmiddels weer hersteld, maar de NS Reisplanner werkt ook niet. Aangeraden wordt reisplanner 9292 te gebruiken. Ook de geluidsinstallaties op de stations werkten niet en konden dus niet worden gebruikt om reizigers te informeren over de storing.

NS wist om 14.15 uur nog niet hoelang de storing nog zou duren: “We werken hard aan herstel, maar helaas is nu nog niet te zeggen hoe lang deze situatie zal duren”, staat op de NS-website.

De spoorvervoerder adviseert haar klanten om niet op reis te gaan en wie al onderweg is, moet ander vervoer zoeken. Het overzicht voor heel Nederland – met uitzondering van de regionale vervoerders, die overigens ook geen actuele reisinformatie konden laten zien –  is uitermate simpel: “Alle treinen van NS met een geplande vertrektijd vóór 17.00 uur, zullen niet rijden. We werken hard aan herstel, maar helaas is nu nog niet te zeggen hoe lang deze situatie zal duren.” Later werd de verwachte ‘starttijd’ 20.00 uur.

Bussen, die normaal gesproken worden ingezet bij verstoringen, bieden geen soelaas omdat dat er niet voldoende zijn voor heel Nederland, aldus NS: “In een bus passen vijftig mensen, in een gemiddelde intercity duizend.”

Vanochtend klaagden reizigers dat op de stations geen reisinformatie was te zien. Uit tweets van NS bleek dat de vervoerder niet precies wist wat er aan de hand was. Even later stelde een NS-woordvoerder bij de NOS dat het gaat om een storing in het systeem dat gedurende de dag de actuele planning maakt. Als er ergens incidenten zijn, omleidingen bijvoorbeeld, dan past het systeem zich daarop aan. Wanneer er een storing is in het systeem kan de veiligheid niet worden gegarandeerd. “En dat is essentieel om dienstregeling te kunnen rijden.”

• NS-reisadvies voor zondag 2 april: ga niet op reis.

NS president-directeur Marjan Rintel keert terug naar haar oude liefde: KLM, waar ze eerder 15 jaar werkzaam was in diverse functies waaronder in de Operatie, Sales en Marketing bij KLM en Air France-KLM. Op 1 juli verlaat Rintel NS, waar ze sinds november 2014 werkzaam was. Aanvankelijk als directeur Operatie en lid van de Raad van Bestuur, en vanaf 1 oktober 2020 als president-directeur.

Conform de voorgenomen voordracht volgt Rintel Pieter Elbers op per 1 juli. Elbers legt uiterlijk per 1 juli zijn taken als president-directeur neer en zorgt voor een overdracht aan zijn opvolger. De Air France-KLM Board of Directors heeft ingestemd met de voordracht. De Ondernemingsraad van KLM is om advies gevraagd over de voordracht van Rintel als president-directeur van KLM. De voordracht voor benoeming wordt vervolgens ter goedkeuring voorgelegd aan de aandeelhouders op een buitengewone algemene vergadering, die hiervoor wordt ingepland.

Rintel zegt in een eerste reactie het een eer te vinden het stokje van Pieter Elbers over te nemen. Ze noemt de staat van dienst van de scheidend topman indrukwekkend. Topman Ben Smith van Air France-KLM zegt bijzonder verheugd te zijn met Rintel als nieuwe bestuurder. De Canadees staat voor een nieuwe periode van vijf jaar als baas van de luchtvaartcombinatie. Zijn mandaat wordt vervroegd verlengd.

KLM maakte begin dit jaar bekend dat Elbers niet zou gaan voor een derde termijn bij KLM. Tussen Elbers en Smith zou het niet helemaal boteren. De Canadees zou hervormingen willen doorvoeren om de samenwerking tussen Air France en KLM te verbeteren. Elbers wordt gezien als een sta-in-de-weg bij de plannen van het moederbedrijf om de structuur te wijzigen. Elbers lag meermaals dwars bij plannen die de autonomie van KLM zouden inperken.

Rintel kijkt met tevredenheid terug op haar tijd bij NS: “Ik heb acht jaar met hart en ziel gewerkt bij dit prachtige Nederlandse bedrijf. Een bedrijf dat voortkomt uit 180 jaar spoorgeschiedenis en waar generatie na generatie is gewerkt aan het betrouwbaar bereikbaar maken en houden van ons land. Momenteel zetten meer dan 20.000 medewerkers zich iedere dag in voor duurzame mobiliteit en leefbaarheid. Bij KLM zal ik in een nieuwe omgeving blijven werken aan dezelfde doelen. En ik zal me inzetten voor een langdurige samenwerking met NS, omdat ik als geen ander weet hoe goed blauw past bij geel.”

Gerard van de Aast, voorzitter Raad van Commissarissen: “We betreuren het vertrek van Marjan. Zij heeft zich meer dan acht jaar ingezet voor ons bedrijf. In het najaar van 2020 is zij midden in de pandemie aangetreden als president-directeur. Marjan heeft er mede voor gezorgd dat NS tot dusver goed door de coronacrisis is gekomen en weer vooruit kan kijken naar de toekomst. Wij bedanken Marjan voor haar inzet en wensen haar veel succes bij KLM.”

De Raad van Commissarissen start de benoemingsprocedure voor de functie van president-directeur van NS meteen. Mocht na haar vertrek nog geen opvolger benoemd zijn, dan zal huidig financieel directeur Bert Groenewegen fungeren als waarnemend president-directeur.

• Marjan Rintel ruilt toppositie bij NS in om president-directeur van KLM te worden. Foto NS.

De Finse spoorwegmaatschappij VR Group gaat Arriva Sverige, het Zweedse bus- en spoorwegbedrijf van Arriva Group, overnemen. De transactie wordt naar alle waarschijnlijkheid in juli dit jaar afgerond. Arriva Sverige is de op twee na grootste spoorwegmaatschappij van Zweden en de op drie na grootste busmaatschappij in het land. Het voert stadsvervoer in Stockholm uit en het regionaal vervoer in het zuidoosten en zuiden van Zweden. Arriva Sverige is onderdeel van de Arriva Group, dat eigendom is van Deutsche Bahn (DB).

Met de overname wil het Finse bedrijf verder groeien in het stedelijk openbaar vervoer en schonere en duurzamere oplossingen voor het Zweedse ov ontwikkelen. Na de overname wordt VR een belangrijke vervoerder in Zweden en levert het diensten aan de jaarlijks meer dan 170 miljoen passagiers van Arriva Sverige. Zo’n 3.800 nieuwe medewerkers van Arriva Sverige stappen over naar de VR Group.

“Als veteraan in de vervoerssector en pionier op het gebied van klimaatvriendelijk woon-werkverkeer, kan VR Group Arriva Sverige geweldige groeimogelijkheden bieden. We kijken uit naar de mogelijkheid om de expertise van VR Group te gebruiken en om ons elektrisch busverkeer samen met VR Group te ontwikkelen”, aldus Johan Lindgren, CEO van Arriva Sverige.

VR Group breidde eerder haar activiteiten in het stadsvervoer in de regio’s Helsinki en in Tampere uit, en het busbedrijf Pohjolan Liikenne bezit in totaal meer dan 185 elektrische bussen in heel Finland. Zo wil het ook investeren in de elektrificatie van het busverkeer in Zweden.

“Naarmate de Finse ov-markt opengaat, zal de concurrentie toenemen en zal het concurrentievermogen van VR Group cruciaal zijn. Om dat concurrentievermogen te waarborgen, is het nu onze strategie om te groeien in de zich openende stadsvervoersmarkt in Scandinavië”, zegt Lauri Sipponen, President en CEO van VR Group.

• Uitbreiding Zweedse activiteiten Finse VR Group door overname Arriva Sverige. Foto Arriva Sverige.

NS Stations gunt de Europese aanbesteding voor het schoonmaakonderhoud van 138 stations van Perceel Zuid in de provincies Limburg, Noord-Brabant, Zeeland en een deel van Zuid-Holland en Gelderland aan facilitair dienstverlener ICS Groep. Dat betekent dat er maar liefst 98 stations aan de portefeuille van ICS zijn toegevoegd. Perceel Noord, dat bestaat uit de overige 258 stations, is gegund aan schoonmaakbedrijf Asito, waarmee NS Stations sinds 2014 al samenwerkte.

Omdat het contract bijna afliep, startte NS Stations in 2021 een nieuwe aanbesteding. Het nieuwe contract gaat per 1 juli 2022 in voor een periode van vier jaar. Na deze periode kan de overeenkomst nog viermaal met een jaar verlengd worden. Daarmee versterken NS Stations, ICS Groep en Asito hun huidige samenwerking.

Sebastiaan de Wilde, directeur Vastgoed NS: “Samen met ProRail zetten wij ons iedere dag in voor stations die schoon, heel en veilig zijn. Deze elementen zijn van essentieel belang voor een gastvrij ontvangst en een aangenaam verblijf van reizigers gedurende hun reis. Wij zijn dan ook blij dat we onze samenwerking met facilitair dienstverlener ICS Groep en met Asito hebben verlengd en verder uitgebouwd. Zij zijn partijen die weten wat wij belangrijk vinden, zodat de schoonmaak (financieel) efficiënt, duurzaam, klantgericht, maar ook datagestuurd en met oog voor de schoonmakers wordt ingericht.”

NS Stations vindt een aangenaam verblijf voor de reiziger van groot belang en wil daaraan bijdragen door schoon te maken op het juiste moment, op de juiste plek. Zij zochten voor beide percelen dan ook partners die aantoonbaar en het beste in staat is om bestaande concepten en ketensamenwerking door te ontwikkelen om zo de beleving van de reiziger te kunnen optimaliseren. Maar ook datagedreven schoonmaak en duurzaamheid waren leidende principes voor een (verdere) samenwerking.

Wat die innovaties betreft, legt Evert Krikken, manager Commerciële Zaken bij Asito, uit: “Door gebruik te maken van beschikbare data, leren we beter voorspellen. Daar passen we onze schoonmaakdienstverlening op aan, zodat we slimmer werken. Hiervoor werken we met ons eigen systeem OneGo. Een slim algoritme bepaalt de meest efficiënte routes voor onze mobiele schoonmaakteams. Verstoringen koppelen wij snel en doelgericht aan de juiste teams en verkorten zo de oplostijd. Medewerkers genereren in OneGo eigen data die helpen bij het continu optimaliseren van onze dienstverlening.”

• ICS Groep en Asito opnieuw vanaf 1 juli schoonmaakpartners van NS Stations. Foto Asito.

Mondkapjes zijn sinds gisteren niet meer verplicht in het ov. Dus heeft bijna niemand er meer eentje op, zegt een woordvoerster van de NS tegen het Dagblad van het Noorden. Ik zit nu toevallig in de trein en nagenoeg niemand draagt meer een mondkapje”, zegt ze. “Dinsdag droegen de mensen nog wel een mondkapje, maar je merkte wel dat ze er echt genoeg van hadden. We hopen dat er nu meer mensen met de trein gaan, nu een mondkapje niet meer nodig is. Het is voor ons echt een feestje. Sinds maandag rijden nagenoeg ook alle treinen weer, omdat minder collega’s thuiszitten door ziekte. We gaan terug naar het oude normaal.”

Ruim twee jaar na de uitbraak van het coronavirus in Nederland is woensdag 23 maart een einde gekomen aan de voornaamste coronamaatregelen die nog golden. De coronaverplichtingen worden omgezet in adviezen, zoals het dragen van mondkapjes in het openbaar vervoer, taxi’s en plekken waar het heel druk is of afstand houden moeilijk is. Op vliegvelden en in het vliegtuig is een mondkapje nog wel verplicht.

De coronamaatregelen zijn versoepeld, omdat de omikronvariant van het virus die de laatste maanden rondgaat mensen doorgaans minder ziek maakt dan eerdere varianten. Op de intensive care-afdelingen is het aantal coronapatiënten vrij stabiel en op een veel lager niveau dan toen de deltavariant de overhand had.

Wat wel blijft, is het uitgangspunt dat mensen die klachten hebben thuis moeten blijven en zich moeten laten testen. Ook blijft het advies om binnenruimtes goed te ventileren, coronavaccins te halen, regelmatig handen te wassen en in de elleboog te hoesten en niezen. In het algemeen roept de overheid mensen op rekening met elkaar te houden en bijvoorbeeld afstand te houden als iemand daar om vraagt.

• NS: Bijna niemand doet mondkapje op in de trein nu het niet meer hoeft. Foto NS.

FNV: Meer veiligheidsmedewerkers bij NS nodig als hoofdconducteurs geen boa-bevoegdheid meer hebben

De afdeling Veiligheid en Service van de NS moet worden uitgebreid. Dat zegt FNV Spoor in reactie op het voornemen van het spoorwegbedrijf om de boa-bevoegdheid weg te halen bij de hoofdconducteurs. Met zo’n bevoegdheid zijn de conducteurs onder andere gemachtigd om boetes uit te schrijven.

FNV Spoor hield onder leden en niet-leden een enquête over het vervallen van die boa-bevoegdheid. Daaruit bleek dat de conducteurs er onder voorwaarden mee kunnen leven. Henri Janssen, bestuurder FNV Spoor: “De grootste zorg zit bij de veiligheid in en rond de treinen. Conducteurs willen er op kunnen vertrouwen dat er snel hulp komt als dat nodig is. Daarvoor moeten er meer veiligheidsmedewerkers komen. Daar gaan wij de directie dan ook om vragen.”

FNV gaat namens de leden ook aandacht vragen voor andere zaken die uit de enquête naar voren kwamen. Zo willen de hoofdconducteurs garanties over werkgelegenheid en het behoud van hun standplaats. “Daarnaast hebben meerdere conducteurs aangegeven een overstap te willen maken naar de afdeling Veiligheid en Service. Wij willen dat de directie dat mogelijk gaat maken”, aldus Janssen.

• FNV: Meer veiligheidsmedewerkers bij NS nodig als hoofdconducteurs geen boa-bevoegdheid meer hebben. Foto FNV. 

Autorijden is, door de explosief gestegen brandstofprijzen, recentelijk veel duurder geworden. Maar de treinreiziger betaalt dezelfde prijs. Daarom wordt de trein een (nog) aantrekkelijker alternatief. Maar directeur Freek Bos van reizigersvereniging Rover stelt in het FD dat NS grote kansen laat liggen om de trein weer vol te krijgen. Rover pleit voor kortingen om opzeggers terug te halen, invoering van 100-rittenkaarten en meer reismogelijkheden in de spits.

“Het openbaar vervoer wordt elke dag goedkoper”, meent Bos. De omstandigheden zijn voor NS zeer gunstig om het in de pandemie verloren gegane terrein, terug te winnen, aldus Bos. Maar volgens hem ontbreekt het aan daadkracht. “NS werkt nog steeds met een uitgeklede dienstregeling”, zegt hij. De helft van de intercity’s rijdt nog niet. “Waarom zijn ze zo traag met opschalen? De NS is de enige ov-vervoerder die nog niet op volle capaciteit draait. In februari kondigde NS al aan dat ze door ziekteverzuim een maand later problemen zouden krijgen met de personele bezetting. Dat is toch voorbarig?”

NS verkeert in zwaar weer. Het bedrijf leed vorig jaar een verlies van bijna €1 mrd en moest een zwaar beroep doen op de overheid. De vervoerder houdt er rekening mee dat het wel tot 2026 kan duren voordat weer sprake is van een normale bezetting in de treinen. Toch is het tij voor het openbaar vervoer snel aan het keren. Behalve dat de concurrentie van de auto afneemt door de hoge brandstofprijzen, verdwijnt het thuiswerkadvies, net als de plicht een mondkapje te dragen in de trein.

“NS zou veel vaker moeten vertellen dat de trein goedkoper is dan de auto”, zegt Bos. Hij heeft de spoorwegen een aantal suggesties gedaan om het treinreizen juist nu aantrekkelijker te maken. De afgelopen twee jaar kozen veel forensen en thuiswerkers nog voor een tweede auto, uit angst voor besmetting met het coronavirus. Vaste klanten zegden hun abonnement op.

Rover vindt dat NS die groep van ex-treinreizigers veel actiever moet benaderen. Bos: “Doe de opzeggers een aantrekkelijk aanbod om weer in de trein te stappen. En introduceer ook 10- of 100-rittenkaarten. Dat is een formule die veel reizigers aanspreekt. En geef reizigers de keuze om met korting of in de ochtendspits of in de avondspits te reizen. Dat kan nu niet en dat is jammer. En dring bij de overheid aan op het schrappen van de btw van 9%.”

Bos merkt op dat de NS een grote troef in handen heeft: de tarieven zullen niet stijgen. “De impact van de hoge stroomprijzen valt mee”, bevestigt een NS-woordvoerder. “Er zijn langlopende contracten waarin NS afspraken heeft gemaakt die ons beschermen tegen plotselinge stijgingen van energieprijzen.”

NS kan de treintarieven tussentijds ook niet verhogen. “Wij passen jaarlijks één keer onze tarieven aan, op 1 januari. Tussentijds doen wij nooit aanpassingen. Die aanpassing is altijd een inflatiecorrectie waarbij we het voorspelde inflatiecijfer van het Centraal Planbureau hanteren.’ Het treinkaartje zal dus volgend jaar hooguit een handvol procenten duurder worden, lijkt nu de verwachting, aldus het FD.

Volgens NS zitten de treinen de afgelopen weken weer voller, ook door heractivering van abonnementen en doordat er minder treinen reden. Probleem is dat de spits snel volloopt. Het verdelen van reizigers over de dag is nog steeds een voornaam probleem. Reden waarom NS tot juli een proef houdt met goedkopere treinkaartjes voor mensen die tussen Den Haag en Eindhoven een rustigere trein pakken. “We willen Nederlanders stimuleren om weer met de trein te reizen, terwijl we tegelijkertijd de capaciteit van onze treinen beter willen benutten.”

• Rover-directeur Freek Bos: “NS laat kansen liggen in terugwinnen van reizigers.” Foto Rover.