Rail

Als de aangekondigde regionale stakingen op het spoor doorgaan, laat NS op die dagen helemaal geen treinen rijden. NS zegt dat er geen mogelijkheid is om op een verantwoorde, betrouwbare en veilige manier een dienstregeling te rijden. NS kiest er daarom maar voor om dan alle treinen te schrappen, waardoor het hele land verstoken is van NS-treinvervoer. De NS zegt dat het actiegebied van de regiostakingen nu groter is. Verder is er gekeken naar de ervaringen van de vorige stakingsdagen. Op basis daarvan is nu besloten om op stakingsdagen geen enkele trein te laten rijden.

De regionale stakingen zijn aangekondigd voor komende vrijdag 9 september (die definitief doorgaat), dinsdag 13 september en donderdag 15 september. De aankondiging van de NS komt kort nadat de vakbonden hadden laten weten dat ze weer met NS gaan onderhandelen over een nieuwe cao. De vakbonden zeiden daarbij dat de stakingen “vooralsnog” wel doorgaan. Op tafel ligt een nieuw bod waarmee de NS gisteren kwam.

Het CNV liet alvast weten positief te zijn over het nieuwe bod. “NS heeft een belangrijke stap gezet. We zien mogelijkheden om eruit te komen”, zegt onderhandelaar Jerry Piqué. “Tegelijkertijd willen we niet te vroeg juichen. We zijn er nog niet, er is nog geen akkoord.”

“Het is een belangrijk signaal dat NS erkent dat de werkdruk in het bedrijf nu veel te hoog is”, zegt CNV-onderhandelaar Piqué. “NS ziet in dat er echt wat moet gebeuren aan de roosters; de balans tussen werk en privé is voor veel werknemers volkomen uit het lood geslagen. NS geeft daarnaast ook toe dat het bedrijf te zakelijk is geworden en dat de focus te veel op het geld en de planning lag. Dat is voor de mensen belangrijk om te horen.”

• NS: “Helemaal geen treinen als regiostakingen doorgaan’. Foto Rover.

Ondanks het bod waarmee de NS vandaag kwam (zie onder) gaat de geplande staking van NS-personeel vrijdag gewoon door, laat Henri Janssen van FNV Spoor weten. “Vooralsnog is wat er nu ligt onvoldoende om de staking terug te trekken. En er is nog geen cao-akkoord,” aldus Janssen. Deze eerstvolgende staking is vrijdag gepland in de regio’s Noordwest en West. Daaronder vallen onder meer Schiphol en grote steden als Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Verder kondigden de vakbonden stakingen aan op dinsdag 13 september in de regio’s Oost, Zuid en Noord en op donderdag 15 september in de regio Midden.

Afgelopen weken legden grote stakingen het treinverkeer stil omdat NS en de spoorbonden na lang onderhandelen geen overeenstemming konden bereiken over een nieuw cao-pakket. Het spoorbedrijf hoopt nu een einde te maken aan de grote onrust onder het personeel en stuurde eerder vandaag een voorstel naar de bonden.

Janssen noemt de uitnodiging van NS een eerste aanzet om de onderhandelingen weer op te starten. Zo is hij onder meer benieuwd hoe de NS precies over de inflatiecorrectie denkt. “Onze leden willen een automatische prijscompensatie.” Ook moet er meer duidelijkheid komen over ‘de balans tussen werk en privé’. Het minimumloon van 14 euro noemt Janssen prima. “Dat was ons voorstel.”

FNV overlegt woensdagochtend met vakbonden CNV en VVMC over het bod van de NS. Cao-onderhandelaar van CNV, Jerry Piqué, laat dinsdagavond weten: “Wat mij betreft gaan we in op het bod en ik zal dat zo bespreken met de cao-commissie. De uitkomst van dat overleg bespreken we woensdag met de andere bonden.” 

• FNV Spoor: Ondanks bod NS gaat de staking vrijdag gewoon door. Foto FNV.

Voor januari 2023 wil de Belgische mobiliteitsminister Georges Gilkinet (Ecolo) de 6% BTW op ov-kaartjes afschaffen. Dat zegt hij in een interview met l’Avenir. De vraag is: hoe hou je de kosten van – bijvoorbeeld – een treinreis acceptabel, terwijl de NMBS zich geconfronteerd ziet met sterk stijgende kosten. Maar terwijl de prijs van brandstof aan de pomp explodeerde, bleef de prijs van een vervoerbewijs in het ov stabiel. Gilkinet gaat het voorstel op tafel leggen tijdens de voorbereiding op het Overlegcomité.

Gilkinet – die er fijntjes aan herinnert dat mensen die het (privé)vliegtuig nemen 0% BTW op kerosine betalen – wil de maatregel verdedigen, mede omdat de EU-richtlijn van april 2022 deze mogelijk maakt. De mobiliteitsminister realiseert zich dat de afschaffing de staat een  tekort zal opleveren, dat bij becijfert op iets minder dan 100 miljoen euro. Gilkinet heeft er vanaf het begin van zijn ministerschap geen geheim van gemaakt dat hij aan een modal shift wil werken: meer verkeer naar het spoor. Zowel reizigersvervoer als goederenvervoer. “De trein moet de ruggengraat worden van het ov,” stelt hij in het interview. “En als we reizigers willen aantrekken, moeten we ervoor zorgen dat we aantrekkelijke tarieven hebben.”

De vaak gemaakte vergelijking tussen auto en trein vindt de bewindsman niet reëel. “Vaak rekenen de mensen alleen de brandstofkosten, maar niet de vaste kosten van de auto, zoals het onderhoud, de banden of de parkeerkosten.” Gilkinet mikt ook op nieuwe treinverbindingen en geeft aan dat er op het gebied van nachtverbindingen lijnen naar Italië en Oost-Europa op stapel staan. “Ik ben in gesprek met mijn Zweedse tegenhanger voor een verbinding Brussel-Malmö.”

• De trein gaat mobiliteitsminister Gilkinet bijzonder aan het hart. Voor al het ov wil hij nog dit jaar af van de 6% BTW op vervoerbewijzen. Foto NMBS.

De schade als gevolg van het neerkomen van een Tennet- hoogspanningskabel op de bovenleiding in de buurt van Swifterbant op 2 september is enorm. Hierdoor is er tot tenminste 15 september 2022 geen treinverkeer mogelijk tussen Lelystad en Dronten. Binnen enkele dagen volgt een nieuwe prognose, zegt ProRail, De verwachting is dat deze prognose vanwege de omvang van de schade verder naar achteren verschuift. Inspecteurs van ProRail onderzoeken momenteel samen met onderhoudsaannemer Strukton de exacte schade.

“Het incident heeft ervoor gezorgd dat er in korte tijd een enorme hoeveelheid stroom door onze systemen is gegaan,” legt ProRail uit. “Er zijn daardoor relaiskasten ondergronds defect geraakt. Kabels en schakelaars zijn doorgebrand. In zowel een onderstation als een schakelstation is veel schade aan apparatuur ontstaan. Ondergronds is er ook veel schade die nog onderzocht moet worden. Het kan zijn dat over een afstand van enkele kilometers alle infrastructuur voor de energievoorziening en treinbeveiligingssystemen vernieuwd moet worden.” 

Nu al is duidelijk dat de schade in de miljoenen zal lopen en het herstel een enorme operatie wordt. Zodra de exacte schade in kaart is gebracht, kan ProRail aangeven hoelang het herstel precies duurt.

• Enorme schade door neerkomen hoogspanningskabel op bovenleiding zorgt ervoor dat er tot tenminste 15 september geen treinverkeer mogelijk is tussen Dronten en Lelystad. Foto ProRail.  

Vakbonden FNV Spoor, VVMC en CNV organiseren na de afgesloten serie van vijf estafettestakingen nieuwe stakingen van NS-personeel. Eerder lieten de bonden al weten verder te gaan praten over vervolgacties als de NS niet op de cao-eisen zou reageren.

De vakbondsleden “stoppen pas met actievoeren, zodra er een goede cao ligt”, zo melden de vakbonden. Wanneer de stakingen plaatsvinden en hoe die er precies uit gaan zien (landelijk of regionaal), is nog niet bekend, zegt een woordvoerder van de bonden. Onder de NS-cao vallen zo’n 16.700 medewerkers.

Inmiddels heeft de NS laten weten dat zij aan zet zijn, aldus de FNV. “Wij zijn blij dat de werkgever nu tot dit inzicht is gekomen, want het bleef oorverdovend stil vanuit die kant. Maar tot nu toe hebben wij nog geen uitnodiging gehad van de NS voor een gesprek.” Bij elke stakingsmelding in de afgelopen weken gaf de NS aan graag weer aan tafel te willen met de bonden, zonder overigens ooit met concrete voorstellen te komen. Wel zegt NS dat sommige cao-eisen van de bonden praktisch onuitvoerbaar zijn.

Een van de eisen van de vakbonden is een automatische compensatie voor prijsstijgingen in het salaris van NS-medewerkers. Ook willen de bonden een eenmalige uitkering van 600 euro, een aanpassing van de regeling om eerder te stoppen met werken en moet “de menselijke maat terug in het bedrijf”. De NS-medewerkers vinden vooral dat de waardering van de kant van de NS-directie voor hun inzet ontbreekt.

Volgens de vakbonden vertrekken er opvallend veel nieuwe collega’s binnen een jaar. “De reden: de zware wissel op het sociale leven, zoals twee van de drie weekenden tot zes van de acht weekenden moeten werken. Niet weten hoe laat je thuis bent. Steeds minder pauzetijd. Veel NS’ers moeten tot hun AOW-leeftijd nachtdiensten blijven werken.”

Volgens de NS zijn sommige cao-eisen van de bonden praktisch onuitvoerbaar. Wel heeft het bedrijf eerder laten weten open te staan voor onderhandelingen met de bonden. “Inhoudelijk hebben we daar op dit moment geen verdere toevoegingen op”, zo laat een woordvoerder donderdag weten.

• Er komen nieuwe acties op het spoor. Vakbonden stoppen pas “zodra er een goede cao ligt.” Foto FNV.