Rail

De Autoriteit Consument en Markt (de ACM) ontving op 13 juni 2022 een melding van European Sleeper Coöperatie U.A. “van het voornemen om vanaf 10 december 2023, of zoveel eerder als praktisch mogelijk is, een internationale passagiersdienst per spoor tussen Amsterdam en Barcelona aan te bieden met tussenstops in Nederland en België.”

Het is de bedoeling dat de nieuwe nachttrein, want daar gaat het om, tenminste driemaal per week gaat rijden. Op basis van de belangstelling voor de nieuwe dienst, de capaciteitsaanvraag en de beschikbaarheid van het materieel worden de rijdagen nader bepaald. Wellicht gaat, afhankelijk van de vraag, de nieuwe nachtverbinding uiteindelijk dagelijks rijden.

De nieuwe nachtverbinding zal in Nederland stoppen in Amsterdam Centraal, Den Haag HS, Rotterdam Centraal en Roosendaal. In België stopt de trein in Antwerpen Centraal en op Brussel-Zuid. Volgens de voorlopige dienstregeling zouden de treinen uit Amsterdam Centraal vertrekken om 17.40 uur (aankomst Barcelona om 11.20 uur de volgende dag) en uit Barcelona Sants om 18.40 uur (aankomst Amsterdam om 12.10 uur de volgende dag).

De route die de trein volgt:  Den Haag HS, Rotterdam Centraal, Roosendaal, Antwerpen-Centraal, Brussel-Zuid, Lille Flandres/ Aulnoye-Aymeries*, Avignon Centre, Nîmes, Montpellier Saint-Roch, Sète, Agde, Béziers, Narbonne, Perpignan, Figueres Vilafant **, Girona **. Afhankelijk van de capaciteitsverdeling (*) en implementatiemogelijkheden (**) wordt er na Perpignan (via Cerbère/ Portbou **) een shuttleverbinding geboden met Barcelona Sants.  Die shuttle doet er twee uur over. De trein is niet voor binnenlands vervoer in Nederland, België en Spanje toegankelijk.

De capaciteit van de nachttrein is volgens de eerste schets 884 plaatsen, voorlopig onderverdeeld in drie slaaprijtuigen (elk 36 plaatsen), negen ligrijtuigen (couchettes) met elk 60 plaatsen, een couchette met ruimte voor fietsen (36 plaatsen), twee zitrijtuigen met elk 60 plaatsen, en een zitrijtuig met 80 plaatsen. De nachttrein wordt getrokken door een meersysteemloc.

• European Sleeper lanceert een nachttrein Amsterdam-Brussel-Barcelona. Foto ÖBB NightJet.

Naar schatting 40.000 medewerkers van verschillende Britse spoorwegmaatschappijen in Engeland zijn vanochtend in staking gegaan. Ook de mensen van de metro in Londen staakten vandaag voor één dag. Met uitzondering van een uitermate klein aantal nood-treinverbindingen lag het treinverkeer in vrijwel heel Engeland stil. In Wales en Schotland werd niet gestaakt, maar raakte het treinverkeer door de staking in Engeland flink ontregeld. Bij veel stations waren demonstrerende stakers te vinden. Dit beeld zal zich donderdag en zaterdag herhalen, wanneer er door de spoorwegwerkers weer wordt gestaakt.

De stakers, die worden gesteund door de machtige vakbond RMT, zijn ontevreden over de hoge inflatie en het verlies in koopkracht. Ook de reorganisaties en besparingen die de overheid binnen de spoorsector wil doorvoeren, stuiten op onbegrip. De vakbonden hopen dat de staking het begin kan zijn voor andere sectoren om ook de straat op te gaan en betitelen – vrij naar Shakespeare – de actiezomer als ‘The Summer of Discontent’ (De zomer van de onvrede). Elke beroepsgroep wordt geraakt door de gierende inflatie van nu al rond 9 procent.

De Britse regering beschuldigt de stakers ervan hun klanten – vooral forenzen – weg te jagen en daardoor exploitatietekorten nog verder op te laten lopen. Mobiliteitsminister Grant Shapps – die hoopt bij deze stakingen politiek garen te kunnen spinnen voor de conservatieve partij – hoopt op korte termijn uitzendkrachten op het spoor in te kunnen zetten. Dezelfde methode paste veerbootmaatschappij P&O, na het ontslag van 800 vaste medewerkers, eerder dit jaar toe. Het is tekenend dat Shapps weigert te gaan praten met de bonden omdat zij, volgens hem, moeten onderhandelen met Network Rail en niet met de regering. Maar die bepaalt natuurlijk uiteindelijk wel de speelruimte van de railsector. Vooral omdat na jaren van liberalisering, de Britse overheid weer een flinke vinger in de spoorpap heeft.

Volgens vakbond RMT ligt er een aanbod van de werkgevers van 2 tot 3 procent loonsverhoging. De vakbond wil minimaal 7 procent, omdat de inflatie – die nu al 9 procent is – de komende tijd tot 11 procent dreigt op te lopen. Maandag liep de RMT uit onvrede weg van de onderhandelingstafel. Maar de Britse regering deed geen enkele moeite de staking te voorkomen, omdat deze, net voor enkele lokale verkiezingen, de Conservatieven wel goed uitkomt.

De regering betoogt dat de staking schadelijk is voor alle andere mensen in het Verenigd Koninkrijk die voor hun woon-werkverkeer afhankelijk zijn van het ov.

• Drie dagen treinstaking in Groot-Brittannië, waarvan één met tegelijk een metrostaking in Londen. Foto RMT.

De pendelbussen van Arriva Touring die tussen Groningen en het Duitse Leer rijden, doen dat vanaf maandag tijdens de spitstijden niet meer zoals tot nu toe het geval was in een lus, waarbij één bus de treinvervangingsdienst rijdt.  Dit om herhaalde vertraging op het traject tegen te gaan, die ondermeer ontstond door files door wegwerkzaamheden in Groningen en bij Leer.

Treinreizigers tussen Groningen en Leer moeten het eerste stuk van de treinreis sinds een aantal jaren met de bus doen. Dit omdat de Friesenbrücke bij Weener op 3 december 2015 werd aangevaren en in zijn geheel vervangen moet worden. Treinverkeer is hierdoor niet mogelijk. De brug moet in 2024 weer klaar zijn voor treinverkeer.

De vervangingsbus die reizigers van Groningen naar Leer brengt, neemt in principe direct reizigers in de tegenovergestelde richting mee terug. Maar als de bus te laat in Leer aankomt, heeft dat direct negatieve gevolgen voor de omgekeerde rit terug naar Groningen. Vooral in de spits zorgde dit regelmatig voor oplopende vertragingen. Van dat domino-effect wil Arriva nu af: “Er staat nu tijdens de spits op het begin en eindpunt een nieuwe bus”, laat een woordvoerder het Dagblad van het Noorden weten. “Zo kunnen ze zoveel als mogelijk de dienstregeling volgen, los van externe factoren.” Wellicht kan tegelijk ook iets worden gedaan aan de ontbrekende wachtfaciliteiten op het busstation in Leer. Busreizigers staan daar, op enige afstand van het treinstation, onbeschermd in weer en wind.

• Arriva Touring gaat pendelbussen Groningen-Leer efficiënter inzetten om vertraging tegen te gaan. Redactiefoto.

Leden van de vakbond VVMC verzamelen maandag 20 juni a.s. om 10.30 uur op Centraal Station Utrecht om van daaruit in een lange stoet naar het hoofdkantoor van de NS te lopen om daar hun ongenoegen over de huidige CAO-voorstellen kenbaar te maken.

“De voorstellen die NS gedaan heeft voor een nieuwe CAO zijn ronduit slecht,” zegt vakbondsbestuurder Wim Eilert. “En dat vinden wij niet alleen maar dat merken wij ook uit de vele reacties die wij krijgen van de medewerkers.”

“De VVMC is van mening dat we dat dan ook duidelijk moeten maken aan de directie van NS. De directie moet weten dat er grenzen zitten aan de flexibiliteit van de medewerkers en dat het tijd is voor een fatsoenlijke loonsverhoging. Als we de voorstellen van NS zouden accepteren haalt niemand meer gezond de pensioenstreep. Alles is gericht op vergroting van de capaciteit. Het belang van de medewerker is daarbij ondergeschikt. Dat kunnen we niet accepteren.”

“We zitten nu nog in de verkennende fase in de onderhandelingen. Een goed moment voor NS om de afbraakvoorstellen van tafel te halen. En dat willen we ze duidelijk maken op 20 juni aanstaande. Wij roepen medewerkers die geen dienst hebben of bijvoorbeeld een hele late dienst hebben op die dag om naar Utrecht te komen. We willen om 10.30 uur verzamelen op Utrecht Centraal om van daaruit in een lange stoet naar het hoofdkantoor te lopen.”

“We hebben in het verleden laten zien dat we massaal een krachtig signaal kunnen afgeven. Daar is het nu ook weer tijd voor. Als jij ook van mening bent dat de afbraakvoorstellen van NS van tafel moeten en je bent in de gelegenheid, kom dan 20 juni a.s. naar Utrecht. Het is belangrijk om nu met elkaar dat signaal af te geven.”

• Protest VVMC tegen afbraakvoorstellen NS via demonstratieve tocht op maandag. Foto VVMC.

Om duurzaam en ontspannen reizen met de trein voor een breed publiek aantrekkelijker te maken, zetten Sunweb Group en European Sleeper vol in op de introductie van rechtstreekse nachttreinen naar populaire wintersport- en zonbestemmingen. Ook reisorganisatie TUI heeft vergelijkbare plannen en werkt hiervoor samen met Green City Trip.

De ambitie van Sunweb en European Sleeper is om komende winter al te starten met de eerste treinen naar de Franse Alpen. De volgende stap is een nachttrein die vakantiegangers in het zomerseizoen zonder overstap naar de Zuid-Franse stranden brengt. De beoogde bestemmingen zijn nog een mysterie, maar de komende periode gaan de nieuwe samenwerkingspartners de reisproducten verder uitwerken. “Het is een ambitieuze planning” bevestigt mede-oprichter Chris Engelsman van European Sleeper. “We zien nu geen belemmering, maar het is niet ondenkbaar dat de start uitgesteld wordt.” Er wordt inmiddels gesproken met de Frans en Belgische spoorwegen.

Volgens de reisorganisator biedt juist de nachttrein veel voordelen voor de klanten van Sunweb Group. Niet alleen is de reis duurzamer dan die met het vliegtuig, het is een belevenis op zich. Weliswaar is duurt de reis langer, maar omdat de reizigers onderweg slapen, is die extra reistijd geen probleem. Reizigers komen uitgeslapen op hun bestemming aan en de vakantie kan meteen van start. Voor de wintersportvakantie betekent dat volgens Sunweb dat hun klanten bijna acht volle dagen kunnen skiën. Sunweb belooft te zorgen voor veel opstapstations in Nederland en België aan en er kan dichtbij de bestemmingen worden uitgestapt. In eerste instantie lijkt de trein te gaan bestaan uit ligrijtuigen en niet uit slaaprijtuigen.

Sunweb Group is een van grootste touroperators van Nederland en heeft de ambitie uitgesproken het reisaanbod serieus te gaan verduurzamen. Begin dit jaar gaf CEO Mattijs ten Brink al aan meer alternatieven voor het vervoer per vliegtuig en met de auto aan te gaan bieden. Inmiddels kunnen er al treinvakanties naar Zuid-Italië worden geboekt via dochteronderneming Eliza was here. De volgende stap is het aanbieden van hele treinen naar verschillende bestemmingen in Frankrijk en Italië, zodat de ecologische voetafdruk verder kan worden verkleind. Sunweb Group wil hiermee vakanties met de trein toegankelijk maken voor een veel groter publiek.

European Sleeper is een nieuwe Nederlands-Belgische spoorweg-maatschappij speciaal voor nachttreinen. De plannen van Sunweb Group passen perfect bij de ambities van European Sleeper om een netwerk van nachttreinen vanuit Nederland en België op te bouwen. Behalve de reeds geplande nachttrein van Brussel en Amsterdam naar Berlijn en Praag (die binnenkort van start had moeten gaan en waarover European Sleeper opvallend stil is), komt er een nieuwe nachttrein naar Frankrijk. Ook komt er weer een aandelenemissie om nieuwe slaaprijtuigen aan te kunnen schaffen. Eind juni kunnen grote en kleine particuliere investeerders daaraan meedoen, door nieuwe aandelen European Sleeper aan te schaffen.

• Sunweb Group en European Sleeper creëren samen duurzamer (nacht)treinaanbod naar de wintersport en het strand. Foto ÖBB.

Staatsecretaris Vivianne Heijen (I&W) gaat de haalbaarheid onderzoeken van het voltooien van de lijn Antwerpen-Hamont – Weert, door het heropenen van het Nederlandse traject tussen Hamont en Weert. Dat beloofde zij afgelopen donderdag in de commisievergadering I&W in de Tweede Kamer.

Binnen het ministerie van I&W wordt onderzocht of de investeringskosten voor de modernisering van de lijn omlaag kunnen om de haalbaarheid te vergroten. De schatting van ProRail (een investering tussen de 50 en 150 miljoen euro) werd eerder als wel erg aan de ruime kant ervaren. De Vereniging Treinreizigers (vTv), gesteund door de provincie Limburg (NL) en de gemeente Weert maken een kostenrekening op van waarschijnlijk tussen de € 50 en € 60 miljoen. Dit bedrag pakt veel lager uit door het vermijden van een aanleg van een extra spoorbrug over de Zuid-Willemsvaart en géén extra eilandperron met voetgangersbrug op het station Weert. Deze probleemoplossende variant voor de aanpassingen van lijn 19 van Antwerpen tot Weert, maakten onderdeel uit van de op dinsdag 7 juni aangeboden petitie.

Bij de volgende behandeling in de Kamercommissie I&W, in september van dit jaar, komt de staatssecretaris met een rapportage aan de Tweede Kamer. Daarmee heeft de Tweede Kamer het proces voor dit grensoverschrijdende spoortraject (opnieuw) opgestart, een erg snelle opvolging op de petitie die Provincie Limburg, Gemeente Weert en de Vereniging Treinreizigers vervoer dinsdag 7 juni hebben aangeboden om deze derde spoorverbinding tussen België en Nederland verder te elektrificeren en daarmee een forse stikstof- en CO2-besparing te realiseren, tegelijk met een ingrijpende mobiliteitsverbetering voor inwoners van de provincies Antwerpen en Belgisch Limburg, plus Noord-Brabant en Nederlands Limburg.

• Staatssecretaris Heijnen (I&W) gaat haalbaarheid elektrificatie Hamont-Weert onderzoeken. Foto Rijksoverheid.

Terwijl er vol wordt ingezet op het terugdringen van het aantal vluchten over korte afstanden, schrapt de NS volgens de Amsterdamse nieuwszender AT5 vermoedelijk het Eurostar-treinverkeer van Amsterdam naar Londen voor de komende paar jaar. Door een verbouwing op het Centraal Station is er voorlopig geen plek meer voor de Eurostar.

Door de grote verbouwing op Amsterdam Centraal is het goed mogelijk dat er jarenlang geen Eurostartrein vanaf CS naar Londen kan rijden. Dat blijkt uit een brief van staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) aan de Tweede Kamer.

Op het perron waar de Eurostar aankomt en vertrekt, staat nu een lounge met security en paspoortcontrole, maar daarvoor zou door de verbouwing vanaf begin 2024 geen ruimte meer zijn. Een alternatieve lounge en afgezonderde loopstroom naar de treinen is niet zomaar voorhanden, aldus de staatssecretaris.

Gezien het jarenlange gehannes met de start van de Eurostarverbinding in Amsterdam en de jarenlange problemen met de paspoort- en veiligheidscontroles (waarvoor vanuit Nederland lange tijd een overstap in Brussel noodzakelijk was), zijn de nieuwe plannen de verbinding jarenlang te schrappen ronduit bizar.

Dat er zo jarenlang geen Eurostar vanuit Amsterdam zou vertrekken, noemt Heijnen ‘onacceptabel.’ “De Eurostar is belangrijk voor de internationale treinreiziger en specifiek bij de transitie van vliegtuig naar trein op de kortere afstand”, schrijft ze in de brief. Heijnen zegt NS en ProRail te hebben gevraagd “alles op alles te zetten om de problematiek rond de Eurostar tijdens de verbouwing van Amsterdam Centraal op te lossen”.

ProRail laat in een reactie aan AT5 weten dat het op dit moment op zoek is naar een plek waar een tijdelijke terminal kan staan: “Wij vinden de Eurostar ontzettend belangrijk. Het is een heel goede verbinding waar veel gebruik van wordt gemaakt.”

Na de zomer hoopt ProRail de nieuwe vertreklocatie van de Eurostar bekend te maken. De aanwijzing daarvan gaat aan de hand van onderzoek dat op dit moment nog loopt. Het moet uitwijzen of het mogelijk is om voor de verbouwing een tijdelijke terminal klaar te hebben staan. Volgens ProRail is het ‘de ambitie’ dat de tijdelijke terminal op Centraal Station komt te staan.

Op de lange termijn is het de bedoeling dat de Eurostar, net als al het andere internationale treinverkeer, naar Station Zuid te verplaatsen. De komende jaren moet dat – momenteel zeer krappe – station daarvoor uitgebreid worden. Veel Amsterdammers willen echter liever hun internationale trein op Amsterdam CS nemen.

• De Eurostar van Amsterdam naar Londen wordt mogelijk jarenlang geschrapt door de verbouwing van Amsterdam Centraal. Op dit perron heeft de Eurostar nu een eigen wachtkamer met paspoort- en veiligheidscontroles. Foto NS.

Om de noodzakelijke investering aan Nederlandse kant voor de elektrificering van het laatste stuk (Hamont-Weert) van de doorgaande verbinding Antwerpen-Hamont-Weert van de grond te tillen is op 7 juni namens de Provincie Limburg, de Gemeente Weert en de Vereniging Treinreizigers Vervoer (VTV) een petitie aangeboden aan de ondervoorzitter van de Vaste Kamercommissie voor Infrastructuur en Waterstaat, Fahid Minhas (VVD).

De petitie, met daarbij het Klimaatrapport (te vinden op de website van de VTV https://vtv-treinreizigers.eu/) waarin werd becijferd dat de opening van de lijn zou resulteren in een jaarlijkse besparing van 9,9 kiloton (het CO2-equivalent van de jaarlijkse CO2 opname van 450.492 bomen), werd aangeboden door de burgemeester van Weert, Raymond Vlecken, met steun van Gedeputeerde Maarten van Gaans. Samen met de voorzitter van de Vereniging Treinreizigers Vervoer, Jean Pauwels, en oud-burgemeester van Hamont-Achel, Theo Schuurmans, namens de betrokken Belgische gemeenten, legden zij daarna hun stukje van de eveneens aangeboden spoorpuzzel. Het laatste stukje was voorbehouden aan ondervoorzitter Minhas. Zijn bijdrage maakte de puzzel letterlijk compleet.

Voor het in ontvangst nemen waren de fractiewoordvoerders Caroline van der Plas (Boer Burger Beweging) en Lisa van Ginneken (D66), met de ondervoorzitter meegekomen. Zij gaven aan dat het voltooien van deze grensoverschrijdende spoorlijn door elektrificatie van de lijn past bij de ambitie van hun partij dat internationale reizen over middellange afstanden voortaan per spoor plaats vinden.

Het wachten is nu op het vervolg, de kamerbehandeling waar dit grensoverschrijdende project aan de orde komt. De lijn zou in ieder geval op de agenda moeten staan van de Commissievergadering na het zomerreces van de Kamer. Dan kan ook de financiële puzzel compleet worden gemaakt. Tijdens de Commissievergadering van vandaag, 9 juni, kondigde staatssecretaris Heijnen aan met een brief te komen over de haalbaarheid van de drie grensoverschrijdende projecten. Ook noemde de staatssecretaris de mogelijkheid van prioriteren.

• De spoorpuzzel Antwerpen-Hamont-Weert – die op 7 juni jl. de aanbieding van een petitie aan de Vaste Kamercommissie I&W over die verbinding vergezelde – is nu compleet. Foto VTV.

Volgens Euro-vervoerscommissaris Adina Valean kan Nederland voorlopig niet rekenen op Europese subsidie voor de aanleg van de Lelylijn. Zolang de nieuwe 125 km lange spoorverbinding tussen Lelystad en Groningen geen onderdeel is van het Trans-Europese Vervoersnetwerk TEN-T voor doorgaande Europese verbindingen komt de aanleg van de Lelylijn niet in aanmerking voor subsidie uit Brussel. De Roemeense Eurocommissaris zei dit tijdens een werkbezoek aan de Rotterdamse haven.

Ook heeft Valean nog geen aanvraag ontvangen om de nieuwe verbinding op te nemen in het TEN-T-hoofdas-vervoersnetwerk. Dat is opmerkelijk, omdat eerder dit jaar de Tweede kamer aan staatssecretaris Vivianne Heijnen heeft gevraagd om de Lelylijn hiervoor aan te melden. Volgens Valean moet Nederland dit initiatief nemen. Als de opname van de Lelylijn in TEN-T slaagt, dan is de kans meteen heel veel groter dat Nederland uit de Brusselse EU-pot ‘Connecting Europe’ subsidie krijgt voor de aanleg. Tegen Omrop Fryslân zei het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat niet op korte termijn te kunnen reageren op Valean’s uitspraken.

Wél staat de verbinding Amsterdam-Hengelo-Berlijn op de TEN-T-kaart. Maar de noordelijke provincies – die niet zijn te vinden op de TEN-T-kaart – vinden dat de Lelylijn potentie heeft als snelle spoorverbinding naar Duitsland. Maar dat land kijkt er anders tegenaan: het ziet de verbinding via Groningen als een regionale verbinding.

• Eurocommissaris Valean: ‘Lelylijn nog niet op TEN-T-kaart en dus voorlopig geen EU-subsidiegeld voor de aanleg’. Foto EC.Europa.eu.