Taxi

Uber start opnieuw in Brussel na de stemming over de ‘plakpleister’-(nood)verordening in het Brusselse parlement. Waar de VVB-chauffeurs van Uber tevreden lijken, wordt er in de gelederen van traditionele taxichauffeurs flink gemopperd. Die zeggen dat ze ‘beledigd’ en ‘belazerd’ zijn. En dat er ‘heel harde’ acties zullen volgen.

“Deze ‘pleister’-noodoplossing is schandalig. Na een juridische saga van ruim vier jaar en uiteindelijk succes met het oordeel van het Hof van Beroep dat Uber al sinds 2015 illegaal in Brussel werkt, omzeilt het parlement nu de gerechtigheid,” zegt Sam Bouchal, woordvoerder van de Fédération Bruxelloise des Taxis (BTF) in de krant La Libre Belgique. “We maken van illegale arbeiders legale arbeiders door ze gratis taxivergunningen te geven.”

Bouchal waarschuwt: “We gaan deze overgangsverordening aanvallen, dat is duidelijk. We zullen strafrechtelijke vervolging instellen en schadevergoeding eisen voor het bedrag dat is gegenereerd door de platformen en hun chauffeurs sinds ze illegaal zijn gaan rijden. Al twee rechtbanken hebben die illegaliteit bevestigd. En we zullen acties op straat plannen, zeer krachtig, zeer hard.”

Bij de Brusselse taxichauffeurs is het “een gevoel van onrechtvaardigheid en woede” dat overheerst. Volgens hun vertegenwoordiger “is de walging op zijn hoogtepunt” bij een basis “die nergens meer in gelooft.” Het enige goede nieuws aan de horizon: “Het gemeenschappelijk front is hersteld. Tussen de verschillende federaties, maar ook met de vakbonden ABVV, CSC en zelfs CGSLB. Als er een risico op sociaal bloedvergieten zou bestaan, denk je echt dat ze dan onze voorstellen zouden steunen?”

Over de nieuwe tijdelijke regels “die ter plaatse moeten worden gecontroleerd”, is Sam Bouchal ironisch. “Dat minimum van 20 uur is belachelijk. Als een chauffeur de Uber-app aanzet tijdens het scheren of rijden in een tram, loopt de meter al. Dit is allemaal erg beledigend: we worden als idioten behandeld.”

“Er wordt beweerd dat 2.000 chauffeurs hun baan dreigden te verliezen, maar iedereen weet dat dat niet klopt. Voor de 500 of 600 jongens was er een oplossing in de vorm van een contract en  werk bij taxibedrijven. We hebben het voorgesteld. Uit een onderzoek dat ik heb uitgevoerd, blijkt dat alleen al bij de BTF 655 taxi’s tekort zijn. Voor degenen die onafhankelijk willen blijven, hadden we met Brussel Mobiliteit zo’n 200 vergunningen kunnen onderhandelen die vandaag niet worden geëxploiteerd. Voor wie deze twee opties afwijst, kan men tenslotte denken aan leasing of de verhuur van een taxivergunning.” Bouchal is bitter: “Geen enkele partij reageerde op onze voorstellen.”

• Bittere Brusselse taxichauffeurs na doorstart Uber: ‘We worden als idioten behandeld.’ Redactiefoto.

Terwijl tientallen misnoegde VVB(limo)-chauffeurs vrijdagochtend hadden postgevat voor het Brusselse parlement, bereikte de Brusselse regering een akkoord over een noodoplossing voor de Uber chauffeurs, meldt Pitane Blue. Half december zouden de Uber-chauffeurs weer in Brussel moeten kunnen rondrijden.

Aan deze ‘pleister-achtige oplossing’, zoals de Brusselse taxisector deze betitelde, hangen wel wat voorwaarden, maar de reacties op dit kunststukje van de regering-Vervoort zijn overwegend positief.

De Brusselse regering moest een oplossing vinden voor de meer dan – naar schatting – 2.000 Uber chauffeurs die sinds eind november niet meer konden rijden omdat Uber de app offline had gehaald na de uitspraak van het Hof van Beroep dat Uber’s activiteiten sinds 2015 illegaal zijn. Binnen de regering stonden PS en Ecolo lijnrecht tegenover de Nederlandstalige partijen en Défi. Maar minister-president Rudi Vervoort (PS) vond, terwijl zijn partij over de kwestie intern verscheurd was, toch een consensus over een tijdelijke nood-ordonnantie die Uber chauffeurs opnieuw kan laten rijden, tenminste totdat de nieuwe taxiwet – die een gelijk speelveld moet bieden – tegen de zomer van 2022 van kracht wordt

Daar hangen volgens de Brusselse stadskrant Bruzz wel wat voorwaarden aan vast. De chauffeurs moeten minstens twintig uur per week werken. Het gaat dus alleen om chauffeurs die hun hoofdinkomsten uit Uber halen. Bovendien moeten ze hun VVB-licentie hebben aangevraagd voor 15 januari dit jaar. Verder mogen de chauffeurs alleen met een elektronische reservatie werken en geen klanten op straat oppikken. Ze mogen ook geen gebruik maken van de busbanen of taxistandplaatsen.

De limousinebedrijven moeten ook transparant zijn over de exploitanten en de chauffeurs die met de wagens rijden en over de algemene gebruiksvoorwaarden én ze moeten hun maatschappelijke zetel in België hebben. Volgens minister-president Vervoort respecteert het voorstel de gerechtelijke uitspraken van de voorbije jaren over de platformtaxi‘s.

Opvallend genoeg lanceerde de Europese Commissie net deze week haar voorstel voor een nieuwe richtlijn die de platformwerkers zou moeten beschermen. In principe moeten de fietskoeriers en chauffeurs als werknemers worden beschouwd, tenzij het platform volgens een lijst van een aantal criteria hard kan maken dat de medewerkers wel degelijk zzp’ers zijn. De EU Commissie wil de bewijslast dus omkeren. Nu moeten de platformmedewerkers zelf hun huidige status – vaak van schijnzelfstandige – aanvechten. Ook wil de Commissie dat de platformen naar hun medewerkers toe transparant maken hoe de algoritmes een aantal zaken rond werkinzet en beloning regelen.

De ontwerp-richtlijn zal nu door het Europees Parlement en de Raad worden besproken. Zodra de richtlijn is goedgekeurd, hebben de EU-lidstaten twee jaar tijd om de richtlijn om te zetten in nationale wetgeving.

Opvallend genoeg oordeelde de dag voor de lancering van de EU-voorstellen, dat de Deliveroo-koeriers geen werknemers zijn, maar zelfstandigen.

• Brusselse regering komt met noodoplossing voor Uber; nieuwe EU-richtlijn voor platformwerkers en Deliveroo-koeriers in Brussel toch zzp’er. Foto EU Commissie.

De Europese Commissie komt morgen met wetgeving om platformwerkers beter te beschermen. Ze moeten werknemer worden, tenzij het platform hard kan maken dat ze dit niet zijn en als zzp’er werken. Wie werkt voor een app zou ook moeten kunnen zien hoe de app werk en inkomsten bepaalt.

In principe zijn mensen die voor een platformbedrijf als Deliveroo of Uber werken, werknemers en hebben ze dus recht op dezelfde arbeidsrechtelijke bescherming. Als platformen menen dat ze wel met zelfstandige ondernemers werken, ligt de bewijslast bij hen. De platformen moeten werknemers duidelijk maken algoritmes taakverdeling, beoordeling en beloning van de platformwerkers sturen.

Dat staat in een EU-ontwerprichtlijn die vandaag uitlekte. Het voorstel wordt vandaag, woensdag, besproken door de Europese Commissie en gaat dan naar de 27 lidstaten en het Europees Parlement. De automatische toekenning van werknemersrechten aan platformwerkers zou het verdienmodel van de vaak Amerikaanse platformen kunnen ondergraven. In uiteenlopende Europese landen hebben rechters al een streep gezet door de notie dat platformwerkers zelfstandige ondernemers zijn. Jitse Groen van Just Eat Takeaway, dat zijn bezorgers sinds jaar en dag in dienst heeft, steunt de plannen van de Commissie alvast.

Het FD haalt Maartje Govaert aan, die leiding geeft aan de internationale arbeidsmarktpraktijk bij advocatenbureau Norton Rose Fulbright. Zij geeft aan dat in de plannen van de EU Commissie veel eisen worden gesteld waar de platformbedrijven nu al aan voldoen – of bereid zijn te voldoen. Transparantie over algoritmes (‘de basis van hun verdienmodel’) ligt gevoeliger omdat de bedrijven willen voorkomen dat te veel informatie over de werking van de algoritmes zelf naar buiten komt.

De omkering van de bewijslast raakt de platforms die met zzp’ers werken. Maar rechtszaken over de status van bezorgers laten zien dat platforms nu ook al gemotiveerd moeten aantonen dat het geen werknemers zijn.

Volgens de ontwerprichtlijn zouden digitale werkplatformen medewerkers op de hoogte moeten houden van de manier waarop algoritmes hun prestaties bijhouden, controleren of evalueren. Ze moeten ook kunnen zien hoe de app de toegang tot een klus, de verdiensten, het risico op ongevallen, werktijden en contractuele status bepaalt. Er moet bovendien een vorm van menselijk toezicht op de werking van algoritmes worden gewaarborgd.

Veel platformen voelen dat ze met deze maatregelen aan banden worden gelegd. Het zogenoemde rechtsvermoeden van werknemerschap dook ook al op in de plannen van inmiddels ex-minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken om platformwerkers te beschermen. En volgens werkgevers en vakbonden moet het volgende kabinet regelen dat alle zzp’ers die minder dan €30 per uur verdienen, automatisch werknemer zijn.

Als de richtlijn wordt aangenomen, moeten de lidstaten die binnen twee jaar omzetten in hun eigen wetgeving. Regeringen mogen die dan nog wel scherper maken, maar ze mogen niet meer onder de minimumeisen in de richtlijn zakken.

• Europese Commissie wil platformwerkers meer rechten geven

Net voordat de Europese Commissie morgen met haar langverwachte voorstellen voor de regulering van de platformeconomie komt (naar het schijnt gaan die de richting uit van meer sociale bescherming voor de miljoenen klussers en opname op de loonlijst – tenzij de gigbedrijven kunnen aantonen dat de werkers wel degelijk echte zzp’ers zijn), oordeelde het Britse Hooggerechtshof gisteren dat Uber – en alle private hire/platformbedrijven – hun bedrijfsmodel in de Britse hoofdstad moeten aanpassen. Ze moeten in het vervolg rechtstreeks contracten afsluiten met de klant. De rechters oordeelden dat de wet een contractuele verplichting vereist tussen exploitanten van de vervoersservice en de passagiers. De uitspraak zou indirect kunnen leiden tot een fikse prijsstijging, waarbij Uber en anderen nu BTW-plichtig zijn, wat een Uber-trip zo’n 20% duurder kan maken.

De vakbonden waren tevreden met het vonnis omdat ze chauffeurs en passagiers meer bescherming geven (zodra de boeking is geaccepteerd wordt het bedrijf verantwoordelijk) en omdat het eerdere juridische uitspraken dat chauffeurs werknemers met rechten zijn onderstreept.

De zaak voor het Hooggerechtshof werd aangespannen door Uber nadat rechters van het Hooggerechtshof in de eerdere zaak dit jaar waarin het oordeelde dat chauffeurs ‘workers’ (een tussencategorie tussen werknemers en zzp’ers) zijn, aangaven dat Uber niet zondermeer een tussenpartij – zoals een faciliterende ‘boekingskantoor’ – kan zijn. Uber wilde opheldering op dit punt, en hoopte het bestaande businessmodel te kunnen behouden, maar in de uitspraak op maandag zeiden de rechters dat de wet een contractuele verplichting vereist tussen exploitanten van de vervoersservice en passagiers zodra een boeking is gemaakt. Ze voegden er aan toe dat de interpretatie van de boeking op deze manier, de wettelijke doelstelling om de openbare veiligheid te waarborgen correct invult. Letterlijk: “Als de enige contractuele relatie van de passagier is met een chauffeur van wie hij of zij nog nooit heeft gehoord en die in elk geval niet de moeite waard is om een eventuele ​​claim op los te laten, dan is elke claim waarschijnlijk praktisch waardeloos.”

Vergunningverlener Transport for London (TfL) heeft de grotere exploitanten meteen geadviseerd hun contracten te herzien om naleving te garanderen. “Alle exploitanten zullen het oordeel van de rechtbank zorgvuldig moeten overwegen en stappen moeten ondernemen om ervoor te zorgen dat ze zich eraan houden, inclusief na te gaan of er wijzigingen in hun manier van werken nodig zijn,” aldus een TfL-woordvoerder.

James Farrar, algemeen secretaris van de App Drivers and Couriers Union (ADCU), zei dat de uitspraak “de Londense private hire sector ten goede zou veranderen”, en voegde er aan toe: “Uber was vastbesloten om vast te houden aan het oude businessmodel ten koste van de rechten van werknemers, de veiligheid van passagiers en het mogelijk maken van het ontwijken van de BTW.”

Velen oordeelden dat het oordeel ‘vernietigend’ was voor Uber en bekritiseerden TfL voor zijn jarenlange lakse houding ten opzichte van Uber en andere platformbedrijven. Sian Berry van de Green Party stelde in The Guardian dat TfL sinds de opkomst van Uber “niet goed gebruik heeft gemaakt van de bevoegdheden die het heeft om de private hire-exploitanten en chauffeurs van Londen te reguleren en te beschermen”.

Ze voegde eraan toe: “In het belang van de veiligheid van passagiers moeten ze nu de uitspraak van de rechtbank volgen en ervoor zorgen dat alle exploitanten onverwijld voldoen aan de juiste wetgeving.”

De vakbond GMB – die door Uber is erkend – zei dat de uitspraak bevestigt dat Londense huurautochauffeurs wettelijk worden aangemerkt als ‘workers’ en als zodanig volgens de wet moeten worden behandeld, en voegde eraan toe: “Het betekent dat de richtlijnen van TfL nu onjuist zijn en het betekent dat de meeste exploitanten illegaal handelen en hun zaken op orde moeten brengen.”

Hoewel Uber de zaak verloor, gaf een Uber-woordvoerder een andere en opmerkelijke draai aan de uitspraak: ze zou ervoor zorgen dat andere exploitanten (ook) niet kunnen ontsnappen aan de nieuwe (en eerdere) eisen wat de ‘workers’ betreft. Met name waar het gaat om vakantiegeld en pensioen. “Elke particuliere exploitant in Londen zal rekening moeten houden met deze beslissing en moet zich volledig houden aan de uitspraak van het Hooggerechtshof. We zijn niet de enige speler in de stad. Andere operatoren moeten er ook voor zorgen dat chauffeurs eerlijk worden behandeld.”

Overigens komt de Brusselse Arbeidsrechtbank morgen met een oordeel over de wijze waarop de Belgische Deliveroo-koeriers moeten worden ingeschaald.

• Uber moet bedrijfsmodel in Londen herzien: BTW heffen en een contract sluiten met elke individuele klant beslist Brits Hooggerechtshof. Foto transportenvironment.org.

Ruim honderd Brusselse taxichauffeurs demonstreerden vanochtend bij het Brussels Parlement dat in een uitzonderlijke vergadering slechts kort vergaderde over een oplossing voor de werkloze Uber-chauffeurs. Daarin zocht het parlement naar de kwadratuur van de cirkel, want waar Uber (en een aantal politieke partijen) een spoedordonnantie voorstellen waarin sommige artikelen uit de taxiwet van 1995 tijdelijk buiten werking worden gesteld om de Uber-chauffeurs hun illegale activiteiten voort te laten zetten, stellen de taxichauffeurs dat het Hof van Beroep een vorige week een duidelijk signaal heeft afgegeven over de illegaliteit van de vervoersoplossing die Uber sinds 2015 in Brussel hanteert. Elke maatregel die Uber tegemoet komt, noemt de taxisector ‘een pleister’ om het gat in de wetgeving te verbloemen.

Vanochtend zijn een aantal voorstellen in overweging genomen die tot een tijdelijke oplossing voor de circa 2.000 Uber-chauffeurs moeten leiden. De partijen DéFI, Groen, Open Vld en one.brussels-Vooruit stelden voor een aantal bepalingen van de taxi-ordonnantie van 1995 tijdelijk aan te passen of te schorsen waardoor Uber-chauffeurs in het Brussels Gewest opnieuw aan de slag kunnen. Het gaat om een tijdelijke regeling tot de grote hervorming van de taxisector en de diensten voor verhuur van voertuigen met chauffeur (het ‘Taxiplan’) effectief van kracht wordt, naar verwachting tegen de zomer van 2022.

Ook werden nog drie andere teksten in overweging genomen: een voorstel van ordonnantie van de MR over de hervorming van de taxisector, een voorstel van ordonnantie van PS’er Jamal Ikazban over ‘taxidiensten en evenementiële personenvervoerdiensten’, en een voorstel van resolutie van de  PVDA om de Uber-chauffeurs een dringende compensatie te verlenen. Komende dinsdag bespreekt de commissie Binnenlandse Zaken de teksten.

Gisteren heeft de Brusselse hoofdstedelijke regering van Rudi Vervoort in eerste lezing het voorontwerp van ordonnantie over de hervorming van de sector van het bezoldigd personenvervoer (het ‘Taxiplan’) goedgekeurd. Volgens een persbericht van de minister-president “sluit die hervorming aan op het regeerakkoord en moet deze voor iedereen mobiliteitsoplossingen bieden. De diensten voor het bezoldigd personenvervoer zijn daar een belangrijk onderdeel van. De tekst moet zorgen voor een rechtszeker en betrouwbaar kader voor de hele beroepssector (verenigingen van chauffeurs, verenigingen van exploitanten en platformen) en tegelijk een kwaliteitsvolle dienstverlening voor de gebruikers garanderen.”

• Brusselse regering zet hervorming van taxi- en huurautosector (‘Taxiplan’) in gang; Brussels parlement doet voorstellen voor ‘Uber-pleister’. Redactiefoto.