Oud-Eurocommissaris Neelie Kroes was in 2015 van plan om openheid te geven over haar plannen om aan de slag te gaan voor taxi-app Uber, maar werd door de top van de Europese Commissie aangespoord om haar verzoek om toestemming voor de functie in te trekken. Dat schrijft Follow the Money op basis van de Uber Files. Daarmee bleef het advieswerk van de VVD-prominent buiten de openbaarheid. De Uber-files zijn 124.000 interne documenten van het Amerikaanse techbedrijf, die door klokkenluider Mark MacGann zijn gelekt naar de Britse krant The Guardian. Die krant speelde de mails, notulen, memo’s en chatberichten op zijn beurt weer door naar het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten ICIJ.

Vorig jaar werd duidelijk dat Kroes in 2015 en 2016 heimelijk had gelobbyd voor het Amerikaanse techconcern Uber. Voor oud-Eurocommissarissen geldt een zogeheten afkoelperiode, waarin de Europese Commissie toestemming moet geven voor diverse nieuwe werkzaamheden bij bedrijven, die wellicht conflicterend zouden kunnen zijn met de ‘oude’ functie van de EU-Commissaris

Voor Kroes was die afkoelperiode in 2015 van kracht. Zij stopte eind oktober 2014 als Eurocommissaris Digitale Zaken. Een jaar later aan de slag gaan bij Uber zou binnen de periode vallen waarin Brussel nog iets te zeggen heeft over haar functie. Maar in september 2015, nog geen jaar na haar vertrek als Eurocommissaris, vroeg Kroes om toestemming om voorzitter te worden van de adviesraad van Uber. Twee maanden later kwam een adviescomité van de Europese Commissie tot een negatief oordeel, omdat de positie niet zou passen bij de eisen die worden gesteld aan een oud-Eurocommissaris.

De allerhoogste ambtenaar van de Europese Commissie adviseerde Kroes daarom haar verzoek in te trekken en pas te beginnen bij Uber na de afkoelingsperiode, die toen achttien maanden was. Anders zou het College van Eurocommissarissen een formeel verbod kunnen instellen.

Uit de Uber Files-stukken die Follow the Money inzag, bleek dat Kroes eigenlijk niet van plan was haar verzoek in te trekken, omdat het “niet overeenkwam” met de geldende procedures. Daarmee zou haar verzoek openbaar worden. Kroes schreef zich daar volledig bewust van te zijn. “Ik ben niet van plan om het principe van transparantie te omzeilen door mijn kennisgeving in te trekken”, meldde ze aan de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker.

Juncker adviseerde Kroes echter hetzelfde als de hoogste ambtenaar. Hij schreef Kroes “zeer dankbaar” te zijn als zij haar verzoek zou intrekken, “anders zouden we een negatief besluit moeten nemen”. En dat deed de VVD-prominent uiteindelijk ook. Waarom is volgens Follow the Money niet duidelijk. Door het intrekken van het verzoek bleef de functie van Kroes buiten de openbaarheid. Overigens gebeurde volgens Follow the Money iets soortgelijks in nog eens drie andere gevallen. Het adviescomité van de Commissie schreef in 2015 nog drie adviezen, die ook nooit werden gepubliceerd omdat de verzoeken werden ingetrokken.

Kroes zegt tegen het onderzoeksplatform pas te willen reageren als het onderzoek van het Europese anti-fraudekantoor OLAF is afgerond. Dat doet al enige tijd onderzoek naar het lobbywerk van Kroes. Het is niet bekend wanneer dat onderzoek is afgerond. Eerder zei ze dat ze voor haar officiële aanstelling in 2016 geen formele of informele rol had bij Uber.

• Bij de internationale anti-platform taxidemonstratie in Brussel, vorig jaar, was Kroes voor vele taxiondernemers de Kop van Jut. Redactiefoto.