Na jaren van juridische procedures en opeenvolgende uitspraken in het voordeel van de Uber-chauffeurs, heeft het Nieuw-Zeelandse hooggerechtshof nu een definitief oordeel geveld: deze medewerkers zijn ten onrechte geclassificeerd als zzp’ers en Uber moet hen behandelen als werknemers met volledige arbeidsrechten 

De zaak werd in juli 2021 aangespannen door Workers First Union en E tū namens vier Uber-chauffeurs. Jarenlang betoogden de chauffeurs en vakbonden dat Uber’s model opzettelijk bescherming ontzegde, waaronder minimumloon, vakantiegeld, ziekteverlof en het recht om oneerlijke behandeling aan te vechten. 

Na een langdurige juridische strijd stemde het Hooggerechtshof hiermee in. Het oordeel stelde duidelijk dat de chauffeurs “voor en onder controle van Uber” werkten en daarom recht hadden op dezelfde rechten als elke andere werknemer. Deze uitspraak is veel meer dan een overwinning voor vier werknemers, omdat het de deur opent voor duizenden chauffeurs om minimumrechten, achterstallig loon en compensatie te claimen voor jarenlange onderbetaling en onbetaald verlof. 

Het neemt ook de laatste barrière voor collectieve onderhandelingen weg. Workers First Union startte de onderhandelingen voor het eerst in 2022, maar Uber verzette zich herhaaldelijk met het argument dat chauffeurs geen werknemers waren. Het Hooggerechtshof heeft dit argument nu van tafel geveegd. Collectieve onderhandelingen kunnen nu verder worden gevoerd, waardoor Nieuw-Zeeland zich aansluit bij het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en andere landen waar collectieve overeenkomsten voor platformwerkers bestaan. 

Ondanks de uitspraak waarschuwen Workers First Union en E tū dat de overheid hervormingen voorstelt die het risico lopen op het bestendigen van misclassificatie in plaats van het beëindigen ervan. 

Het voorgestelde wetsvoorstel tot wijziging van de arbeidsverhoudingen zou veel chauffeurs uitsluiten van de mogelijkheid om hun arbeidsstatus voor de rechter aan te vechten – waarmee het onrecht dat het Hooggerechtshof nu heeft vernietigd, in feite wordt vastgelegd. Werknemers stellen dat de overheid nu moet kiezen voor het handhaven van de rechten van werknemers, of de kant moet kiezen van gig-bedrijven die proberen verantwoording af te leggen. 

De uitspraak van het Hooggerechtshof van Nieuw-Zeeland is een van de meest gezaghebbende gerechtelijke uitspraken ter wereld over de arbeidsstatus van platformwerkers. Het bevestigt wat werknemers en vakbonden wereldwijd al lang beweren: verkeerde classificatie mag niet worden gebruikt als een maas in de wet voor bedrijven in de gig-economie om de arbeidswetgeving te omzeilen en werknemers hun rechten te ontzeggen. 

• Hooggerechtshof Nieuw-Zeeland: ‘Uber-chauffeurs zijn werknemers en geen zzp’ers’. Foto Uber.