De totale afstand die Nederlanders aflegden met de auto, openbaar vervoer, vliegtuig, fiets of lopend lag in 2021 iets hoger dan in 2020. Ook de door het goederenvervoer afgelegde afstand nam iets toe. Dit staat in de Kerncijfers Mobiliteit 2022 van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM). In deze publicatie kijkt het kennisinstituut terug op de ontwikkelingen in de mobiliteit tussen 2010 en 2021. Ook schetst het KiM een beeld voor de korte en middellange termijn aan de hand van 3 scenario’s.

De personenmobiliteit werd in 2021 nog duidelijk beïnvloed door de COVID-pandemie. Hoewel de afgelegde afstand van personen iets hoger uitviel dan in 2020, lag deze nog wel duidelijk onder het niveau van 2019. Ook het goederenvervoer nam in 2021 weer iets toe. Hier kwam de vervoersprestatie (in tonkm) ondanks de COVID-pandemie in 2021 zelfs iets boven die van 2019 uit.

Als gevolg van meer personen- en goederenvervoer waren de verkeersomvang en het reistijdverlies op hoofdwegen in 2021 (ook) iets groter dan in 2020, maar kleiner dan in 2019. De vertraging per treinreis neemt af.

Ondanks de lichte stijging van de wegmobiliteit, lag het aantal verkeersdoden in 2021 iets lager dan in 2020. Sinds 2018 is een daling zichtbaar. Ook de uitstoot van stikstofoxiden (NO_x) en fijnstof door verbranding (PM10) door het wegverkeer laten al langere tijd een dalende trend zien. De CO₂-uitstoot door wegverkeer daalde de laatste jaren eveneens. De uitstoot van fijnstof door bandenslijtage (PM10-slijtage) houdt gelijke tred met de omvang van het wegverkeer.

Voor de ontwikkelingen op de korte en middellange termijn (tot en met 2027) schetst het KiM vanwege de grote onzekerheid drie scenario’s. Deze verschillen in omgevingsonzekerheden (economische en demografische ontwikkelingen), tijdelijke en structurele corona-effecten en (potentiële) aanbodtekorten, zoals de afschaling in het ov en het onderdelentekort bij de e-fiets. Aannames die leiden tot minder mobiliteitsgroei, zijn gegroepeerd in het minder-scenario en de aannames die leiden tot meer mobiliteitsgroei in het meer-scenario. Het basisscenario zit globaal in het midden.

Voor het wegverkeer op hoofdwegen raamt het KiM een groei van de afgelegde afstand in 2027 van 14% (basis-scenario), 20% (meer-scenario) en 7% (minder-scenario) ten opzichte van 2019. In hoeverre dit ook tot meer files leidt, beschrijft het KiM kwalitatief. Mogelijk is de filevorming op sommige dagen minder sterk dan voorheen door een betere spreiding van het verkeer over de uren van de dag en de dagen van de week als gevolg van meer thuiswerken. Ook de afgelegde afstand per fiets toont in alle scenario’s groei, en komt in 2027 ten opzichte van 2019 tot een groei van 9% (basis-scenario), 12% (meer-scenario) en 8% (minder-scenario).

Het treinverkeer komt volgens het KiM in het basis-scenario in 2026 weer boven het niveau van 2019 uit; in het meer-scenario is dit in 2024. Het bus-, tram- en metro verkeer (btm) komt in het basis-scenario in 2024 weer boven het niveau van 2019 uit en in het meer-scenario in 2023. In het minder-scenario ligt zowel het treinverkeer als het btm-verkeer in 2027 nog onder het niveau van 2019.

Voor het aantal vliegtuigpassagiers en de goederenvervoersprestatie beperkt het KiM zich tot 1 scenario. Voor 2027 raamt het KiM een groei van 7% van het aantal vliegtuigpassagiers ten opzichte van 2019. Deze raming is gebaseerd op het vastgestelde beleid uit de Klimaat- en Energieverkenning 2022 (KEV2022) van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Het KiM heeft hierbij nog geen rekening gehouden met een capaciteitsrestrictie van 440.000 vluchten op Schiphol, een verhoging van de luchtvaartbelasting, de ingebruikname van Lelystad Airport en bijvoorbeeld ook niet met een verhoging van de bijmengverplichting van duurzame brandstoffen. Voor de goederenvervoersprestatie wordt voor 2027 een groei geraamd van 8% ten opzichte van 2019.

• KiM: mobiliteit in 2021 hoger dan in 2020, maar scenario’s voor 2027 lopen uiteen. Foto KIM.