Techbedrijf Uber wil er met een rechtszaak voor zorgen dat de cao voor taxivervoer niet meer voor algemeen verbindend wordt verklaard en daarmee voor de hele sector geldt. Het Amerikaanse bedrijf spant daarvoor een kort geding aan tegen het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), dat maandag in Den Haag dient in Den Haag.

In september kreeg Uber, in een door de FNV aangespannen rechtszaak te horen, dat het haar chauffeurs in dienst moet nemen en ze volgens de taxi-cao moet betalen. Omdat de vakbond hiermee raakt aan het verdienmodel van Uber, dat gebruik maakt van slecht-betaalde schijnzelfstandigen, verweert het bedrijf zich fel. Toepassing van de cao zou moeilijk zijn voor Uber en het bedrijf op extra kosten jagen, was de repliek van het bedrijf. Omdat Uber weigert de uitspraak van de rechtbank uit te voeren, eiste de FNV in een recente rechtszaak een dwangsom van 100.000 euro voor elke dag dat Uber de cao niet toepast. De uitspraak in deze zaak wordt op 2 augustus verwacht.

Nu denkt Uber een andere weg gevonden te hebben om onder de cao-verplichting uit te komen. Het ministerie van SZW kan cao’s algemeen verbindend verklaren, waardoor alle ondernemingen in een bepaalde bedrijfstak zich aan dezelfde afspraken moeten houden. Dat gebeurt traditioneel ook met de taxi-cao. Maar Uber vindt dat algemeenverbindendverklaring moet worden opgeheven, omdat het ministerie niet consequent is geweest. Om de cao algemeen verbindend te kunnen verklaren, moet een minimaal percentage van de werknemers in een bedrijfstak werken bij bedrijven die betrokken waren bij de totstandkoming ervan. Maar volgens Uber zijn chauffeurs die bij platforms werken niet meegerekend, waardoor de cao niet representatief genoeg zou zijn.

Dat Uber met een fors offensief richting politiek, media en publieke opinie bezig is, werd deze week duidelijk doordat zich bij EenVandaag ineens docent arbeidsrecht Johan Zwemmer (Universiteit van Amsterdam) meldde met het pleidooi dat beide partijen – FNV en Uber – in het cao-geschil “moeten inschikken”: “Uber ziet zichzelf als een platform en werkt met een ander model dan traditionele taxibedrijven, waarvoor de bestaande cao is opgesteld.”

De tussenkomst van Zwemmer is opmerkelijk: laat dit nu net een van de pleidooien zijn die Uber met name in de VS, maar ook in andere landen waar de app onder vuur ligt, hanteert om overheden te bewegen speciaal voor Uber een soort ‘cao-tussencategorie’ en een andere inschaling van chauffeurs te creëren.

Zwemmer benadrukt weliswaar dat Uber moet inzien dat de huidige situatie niet houdbaar en verantwoordelijk is. “Maar aan de andere kant moet vakbond FNV begrijpen dat Uber geen ouderwets taxibedrijf is, en dus een andere cao nodig heeft. Bijvoorbeeld een met een hoger salaris en lagere toeslagen.” Precies het oeroude pleidooi van Uber dat een platform anders is dan een taxibedrijf, terwijl ze beide exact hetzelfde werk doen. Of, zoal een rechter in de VS het bij een karakterisering van Uber als taxibedrijf en chauffeurs als werknemers uitdrukte: “Als het kwaakt als een eend en waggelt als een eend, dan is het een eend.”

• Maandag: kort geding van Uber tegen SZW omdat het van algemeenverbindendverklaring van de taxi-cao af wil; en het plotselinge optreden van Johan Zwemmer. Redactiefoto.