Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) pleitte vorig jaar al voor snelle maatregelen om extreme drukte op de weg na corona te voorkomen. In de overgangsfase hadden verwachtingen en gedrag beïnvloed kunnen worden door aanpassingen in het beleid van werkgevers, scholen en overheid. Bijvoorbeeld door het thuiswerken structureel te verankeren. Of door fysieke vergaderingen pas vanaf tien uur te laten plaatsvinden, betere thuiswerkvoorzieningen te installeren of het kantoor anders in te richten. Het onderwijs is inmiddels ook alweer vrijwel compleet fysiek.

Kilometerbeprijzing dan? Vooral een spitsheffing op drukke trajecten en regio’s zou een prikkel geven om de spits te mijden. Het kabinet heeft echter gekozen voor een vlakke heffing.

Hoogleraar Van Wee juicht een heffing toe. “Instellen van een kilometerheffing verlicht de filedruk. De regering wil die heffing in 2030 invoeren. Je vraagt je af: kan dat niet eerder?” Meer asfalt werkt niet, aldus Van Wee, maar “wat wel werkt, is bedrijven een CO₂-budget opleggen en ze daarop afrekenen’, zegt psycholoog Tertoolen. ‘De enige manier waarop bedrijven echt tot handelen worden aangezet, is door positieve en negatieve prikkels in de winst- en verliesrekening.”

NS gaat zich aanpassen aan de twee ‘kantoordagen’ dinsdag en donderdag, zegt president-directeur Bert Groenewegen. “Eind december gaat onze nieuwe dienstregeling in. We gaan differentiëren per dag. Op dinsdag en donderdag zullen we langere treinen inzetten en meer personeel.” Vrijdags gaan er minder treinen rijden. Grote klanten van NS – zoals de rijksoverheid – spelen wel in op het thuiswerken en bestellen minder treinkilometers bij NS. En dat voor meerdere jaren.

• Ondanks thuiswerkers, stijgt het aantal files en zijn er volle treinen. Wat zijn de oplossingen? NS past alvast de treinenloop aan. Redactiefoto.